Nieuwe ontwikkelingen in de duurzame energie: subsidies, technologie en oplossingen voor netcongestie

De energietransitie in Nederland verloopt op volle toeren. In de zoektocht naar duurzame oplossingen zijn zowel overheidsmaatregelen als technologische innovaties essentieel. In dit artikel bespreken we op basis van recente informatie en onderzoeken van RVO en andere betrokken partijen de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van subsidies, energie-opslagtechnologieën, netcongestie en duurzame oplossingen in de bouwsector. Deze informatie is van groot belang voor bouwbedrijven, woningbouwmaatschappijen, particulieren die hun woning willen renoveren, en andere stakeholders in de woningbouwketen.

Subsidies en stimuleringsmaatregelen: SDE++ en EIA

SDE++ en de hekjesregeling

De Stimuleringsregeling Duurzame Energie (SDE++) is een belangrijk instrument in de energietransitie en wordt uitgevoerd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Deze regeling stimuleert duurzame technieken die op de korte termijn minder kosteneffectief zijn, maar essentieel zijn voor de langere termijn. Om dit te realiseren is er de hekjesregeling geïntroduceerd.

De hekjes bestaan uit drie domeinen: - Lagetemperatuurwarmte, zoals geo- en aquathermie, - Hogetemperatuurwarmte, zoals open industriële warmtepompen en elektrische boilers, - Moleculen, zoals groen gas en hernieuwbare brandstoffen.

Voor elk van deze domeinen is een budget van € 1 miljard gereserveerd. Deze reserves zorgen ervoor dat ook technieken die op de korte termijn minder rendabel zijn, de kans krijgen om toegepast te worden. Binnen en buiten de hekjes geldt het concurrerende principe: kosteneffectieve projecten komen eerder aan bod.

Aanpassingen in de SDE++ voor 2024

In 2024 zijn nieuwe categorieën toegevoegd aan de SDE++. Deze worden beoordeeld op advies van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). De nieuwe categorieën omvatten: - Zonne-energie met kleine dak aanpassing, - Warmtepompen voor de glastuinbouw, - Procesgeïntegreerde warmtepompen, - Thermische opslag voor hogetemperatuurwarmte.

Deze aanpassingen maken de regeling flexibeler en gevoeliger voor de specifieke behoeften van verschillende sectoren, waaronder de bouwsector.

Energie-investeringsaftrek (EIA)

De Energie-investeringsaftrek (EIA) is een fiscale regeling die de introductie van duurzame technologieën stimuleert. In 2024 zijn enkele belangrijke wijzigingen doorgevoerd:

• Zonnepanelen achter een grootverbruikersaansluiting kunnen nu ook aanspraak maken op de EIA, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan.
• SCOP-eisen voor warmtepompen zijn aangescherpt, zodat ze beter aansluiten op marktontwikkelingen.
• De EIA-beschrijving van warmtepompen voor processen is uitgebreid, waardoor warmtepompen voor hogere temperaturen in aanmerking komen.
• Het maximale investeringsbedrag is verhoogd, onder de categorieën "isolation voor bestaande constructies" en "isolerende beglazing", vanwege stijgende marktprijzen.
• Een opvallende toevoeging is het boilersysteem op ijzerbrandstof, dat gasgestookte boilers kan vervangen en een belangrijke bijdrage levert aan de energietransitie.

Duurzame energie en netcongestie: een nieuwe uitdaging

Wat is netcongestie?

Door de snelle opmars van elektrificatie in Nederland is er sprake van netcongestie – een toestand waarbij het elektriciteitsnet wordt overbelast door een te hoge vraag. RVO publiceerde in 2024 een rapport over oplossingen voor netcongestie bij bedrijven. Hierin worden zeven praktische oplossingen aangedragen, zoals het uitstellen van investeringen in elektriciteitsafhankelijke apparatuur, het gebruik van energieopslag en het verbeteren van energie-efficiëntie.

De Wegwijzer Netcongestie

Om ondernemers en consumenten te ondersteunen in deze overgangsperiode, heeft RVO een Wegwijzer Netcongestie gelanceerd. Deze tool is beschikbaar op de RVO-website en helpt gebruikers bepalen of een investering in duurzame technologieën in hun regio kan worden gerealiseerd zonder het elektriciteitsnet verder te belasten.

De tool is geschikt voor: - Kleine en grote bedrijven, - Kleingebruikers (netaansluiting kleiner dan 3x80A), - Grootgebruikers (netaansluiting groter dan 3x80A).

Innovaties in energie- en klimaatinnovatie: DEI+ en GLB

DEI+: Innovatie in de praktijk

De Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+) is een subsidieregeling die bedrijven ondersteunt bij het testen van energie-innovaties in hun bedrijf. Deze innovaties richten zich op energievermindering in productieprocessen of vermindering van CO2-uitstoot.

In de afgelopen 10 jaar hebben 395 projecten DEI+-subsidie ontvangen. Van deze projecten zijn 257 succesvol afgerond. De innovaties uit bijna de helft van deze projecten zijn ingepast in de markt, terwijl andere nog verder worden onderzocht. De regeling heeft geleid tot: - Minder gebruik van fossiele brandstoffen, - Verdere elektrificatie van processen, - Verbetering van energie-efficiëntie.

De regeling is vooral toegankelijk voor MKB-bedrijven, waarvan ruim 60% van de deelnemers tot deze categorie behoort.

GLB en eco-activiteiten

Ook de Gemeentelijk Landbouwbeleid (GLB) speelt een rol in de duurzame ontwikkeling. De eco-activiteit verlengde weidegang is een voorbeeld van hoe agrariërs kunnen bijdragen aan de energietransitie. Deze activiteit geldt voor melkveehouders en is onderdeel van de GLB-eco-regeling.

De activiteit vereist een verklaring die uitgevoerd wordt door Qlip, op basis van voorwaarden gesteld door Stichting Weidegang. Dit betekent dat dubbele aanmelding nodig is: één keer bij Qlip en één keer in de Gecombineerde Opgave. Deze aanpassing maakt de regeling transparanter, maar ook administratief iets complexer.

Duurzame energie op zee: windparken IJmuiden Ver

Ambities voor offshore wind

In 2022 stelde het kabinet zijn ambities voor offshore windenergie fors omhoog: van 11 GW naar 21 GW in 2030. Om dit doel te bereiken zijn meerdere windparken op zee in aanbouw of in voorbereiding.

Een voorbeeld is IJmuiden Ver, een windpark dat voorzien is van kavels Alpha en Beta. RVO organiseert de aanvraagprocedure voor deze windparken en verwacht de winnaars in juni 2024 bekend te maken. De windparken zijn gepland om eind 2029 of begin 2030 in bedrijf te zijn.

Innovaties in netverbinding

Het elektriciteitsnet dat de windparken met het land verbindt, is een technologisch nieuw onderdeel: het zal gebruik maken van gelijkstroomverbindingen in plaats van wisselstroomverbindingen. Dit heeft als voordeel dat elektriciteitsverlies tijdens transport verminderd wordt en het transport over langere afstanden efficiënter is.

Netbeheerder TenneT plaatst twee platforms met netaansluitingen op zee, zogenoemde stopcontacten op zee, om de windparken te verbinden met het Nederlandse elektriciteitsnet.

Conclusie

De energietransitie in Nederland verloopt in snel tempo. Zowel subsidies als technologische innovaties spelen een essentiële rol in deze overgang. De SDE++ en EIA regelingen maken het mogelijk voor bedrijven en particulieren om duurzame technologieën in te zetten, terwijl de DEI+ en GLB-eco-activiteiten innovaties in de praktijk stimuleren. Daarnaast is netcongestie een nieuwe uitdaging die met slimme tools en strategische planning kan worden beheerst.

De opmars van offshore windenergie en het gebruik van nieuwe nettechnologieën zoals gelijkstroomverbindingen tonen aan dat Nederland vooroploopt in de toekomstige energievisie. Voor de bouwsector en woningeigenaren zijn deze ontwikkelingen van groot belang, aangezien zij bepalen hoe duurzamheid in de praktijk wordt omgezet.

In de komende jaren zullen subsidies, innovaties en regelgeving steeds dichter aansluiten bij de behoeften van de bouwsector. Het is daarom belangrijk voor stakeholders in de sector om goed op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen en te investeren in duurzame oplossingen die economisch, ecologisch en technisch haalbaar zijn.

Bronnen

1. RVO: Onderwerpen / Over ons / Pers / Persberichten 2024