Het verschil tussen lucht-lucht en lucht-water warmtepompen: Toepassingen, werking en keuzeoverwegingen

Published by Redactie on oktober 6, 2025 | Category warmtepomp

In de bouwsector en in de renovatiebreedte is het steeds belangrijker om duurzame oplossingen te implementeren voor het verwarmen en koelen van woningen. Twee veelvoorkomende warmtepompvarianten zijn de lucht-lucht warmtepomp en de lucht-water warmtepomp. Deze warmtepompen verschillen in werking, toepassing, efficiëntie en installatiebehoefte. Voor een verstandige keuze is het belangrijk om het verschil tussen deze systemen te begrijpen. Dit artikel bespreekt het functioneren van beide systemen, hun voordelen en nadelen, kosten, en wanneer welk type het meest geschikt is.

Hoe werkt een lucht-lucht warmtepomp?

Een lucht-lucht warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht via een buitenunit en stuurt deze warmte direct af naar de binnenlucht via een of meerdere binnenunits. Deze werking is vergelijkbaar met een airconditioninginstallatie. In de winter verwarmt het systeem ruimtes, en in de zomer werkt het in omgekeerde richting om de woning te koelen.

Het systeem bestaat doorgaans uit een buitendeel en één of meerdere binnenunits. De buitenunit zuigt de lucht aan en verwerkt deze via een warmtewisselaar, waarbij het koelmiddel warmte opneemt. De warmte wordt vervolgens via de binnenunit in het huis afgegeven.

Een belangrijk voordeel van dit type warmtepomp is dat het zowel verwarming als koeling biedt, wat het een flexibel systeem maakt. Bovendien werkt het relatief efficiënt bij koudere temperaturen, wat het geschikt maakt voor gebruik in Nederlandse winters.

Er zijn verschillende typen binnenunits beschikbaar, zoals wandunits, vloerunits en plafondunits, die zich goed laten integreren in diverse interieurs. De keuze hangt af van de ruimtelijke voorwaarden en het gewenste esthetische resultaat.

Een lucht-lucht warmtepomp vereist echter vaak een mechanische ventilatieinstallatie om de warmte effectief door te geven. Daarnaast is het systeem niet geschikt als hoofdverwarming in traditionele woningen. Het kan de ruimte verwarmen waarin het geplaatst is, maar niet het hele huis zoals een centrale verwarming. Het is daarom vaak een aanvullende oplossing of geschikt voor nieuwbouwprojecten met geïntegreerde ventilatie.

Voor- en nadelen van een lucht-lucht warmtepomp

Voordeel: - Flexibiliteit: verwarming in de winter en koeling in de zomer. - Goede energie-efficiëntie bij koudere temperaturen. - Moeilijk te horen, vooral bij modernere modellen. - Makkelijk te installeren in nieuwbouw of renovatieprojecten.

Nadelen: - Geen hoofdverwarmingssysteem voor traditionele woningen. - Vereist vaak een ventilatieinstallatie. - Niet geschikt voor het verwarmen van sanitair water. - Geen subsidies beschikbaar voor dit type warmtepomp (zoals de ISDE-subsidie).

Hoe werkt een lucht-water warmtepomp?

Een lucht-water warmtepomp haalt eveneens warmte uit de buitenlucht, maar in plaats van deze direct af te geven aan de lucht in de woning, wordt de warmte gebruikt om water te verwarmen. Dit water kan vervolgens als warm water worden gebruikt voor sanitair water of als warmtebron voor een centrale verwarmingssysteem (zoals radiatoren of vloerverwarming).

De werking van een lucht-water warmtepomp vindt plaats in drie stappen: 1. Warmteopname: De buitenunit zuigt lucht aan en haalt warmte uit deze lucht via een warmtewisselaar. 2. Warmteoverdracht: Het koelmiddel in de warmtepomp verdampt en wordt via een compressor verhit. 3. Afgifte: De warmte wordt via een tweede warmtewisselaar aan het water in de verwarmingsinstallatie afgegeven.

Een lucht-water warmtepomp vereist een buitenunit, een binnenunit en een regelunit om de warmtecorrecte afgifte te garanderen. Soms is ook een boiler of warmwateropslag nodig om het sanitair warm water te garanderen. Dit systeem is geschikt voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten, mits de woning goed geïsoleerd is.

Een lucht-water warmtepomp is dus een volwaardige hoofdverwarmingssysteem en kan ook functioneren als koelinstallatie in de zomer. Het is daarmee een veelzijdige oplossing die zowel verwarming als koeling en warmwaterverziening kan leveren.

Voor- en nadelen van een lucht-water warmtepomp

Voordeel: - Kan dienen als hoofdverwarmingssysteem. - Levert zowel verwarming als koeling. - Verwarmt ook sanitair water. - Zeer duurzaam: stoot 40% minder CO₂ uit dan een HR-ketel. - Subsidiebeleid is gunstig (zoals de ISDE-subsidie).

Nadelen: - Hogere aanschafkosten in vergelijking met lucht-lucht warmtepompen. - Vereist een goed geïsoleerde woning voor optimaal rendement. - Installatie is technisch complexer dan bij lucht-lucht warmtepompen.

Kosten en subsidies

De aanschaf- en installatiekosten zijn belangrijke overwegingen bij het kiezen voor een warmtepomp. Voor een lucht-lucht warmtepomp zijn de kosten lager. Volgens bron [2] ligt de prijs van een lucht-lucht warmtepomp rond de €4.000 tot €6.000, afhankelijk van de omvang en het aantal binnenunits. Een lucht-water warmtepomp is daarentegen duurder. De gemiddelde kosten liggen tussen de €8.000 en €11.000, afhankelijk van het vermogen (3-10 kW) en de vereisten van de woning.

Voor zowel lucht-lucht als lucht-water warmtepompen is er aandacht voor subsidies. De ISDE-subsidie, bijvoorbeeld, is alleen beschikbaar voor warmtepompen die warm water leveren of als hoofdverwarming functioneren. Dit betekent dat een lucht-lucht warmtepomp (airco) hier niet onder valt. Voor een lucht-water warmtepomp is de subsidie in sommige gevallen toegankelijk, afhankelijk van de situatie van de woning en de keuze van het systeem.

Het is aan te raden om bij een aanvraag voor subsidies gebruik te maken van tools zoals die van Milieu Centraal of via de WKO-tool om te checken of er subsidies toegankelijk zijn voor jouw woning.

Wanneer is welk type warmtepomp geschikt?

De keuze tussen een lucht-lucht en een lucht-water warmtepomp hangt af van meerdere factoren, zoals de doeleinden (verwarming, koeling, warm water), de isolatiegraad van de woning, de budgetbeperkingen en de toegankelijkheid van subsidies.

Lucht-lucht warmtepomp is geschikt als:

De woning nieuwbouw is of met een moderne ventilatieinstallatie is uitgerust.
De woning alleen ruimtelijke verwarming nodig heeft en geen centrale verwarming via radiatoren of vloerverwarming.
De eigenaar zowel verwarming als koeling wil, maar geen hoofdverwarmingssysteem nodig heeft.
Er beperkte budgetruimte is, gezien de lage aanschafkosten.
De woning niet in een drinkwaterwinningsgebied staat (dit is niet van toepassing op lucht-lucht warmtepompen).

Lucht-water warmtepomp is geschikt als:

De woning hoofdverwarming via radiatoren of vloerverwarming nodig heeft.
Er sanitair warm water nodig is, of de woning dit momenteel via een ketel levert en dit wil vervangen.
De woning goed geïsoleerd is, zodat het systeem efficiënt kan functioneren.
De eigenaar duurzaamheid en CO₂-reductie belangrijk vindt.
Er subsidies toegankelijk zijn voor dit type warmtepomp.

Toekomstige ontwikkelingen en tips voor keuze

De warmtepompsector is snel groeiend, en zowel lucht-lucht als lucht-water warmtepompen worden steeds efficiënter en toegankelijker. In de toekomst is te verwachten dat de technologie van lucht-lucht warmtepompen zal verbeteren, waardoor ze ook als hoofdverwarmingssystemen geschikter zullen zijn. Bovendien zal de prijs van lucht-water warmtepompen waarschijnlijk dalen door grootschalige productie en toegenemende vraag.

Voor wie overweegt om een warmtepomp te installeren is het belangrijk om: - Een energiecheck te laten uitvoeren, om te bepalen of je woning goed geïsoleerd is. - Meerdere aanbieders te vragen om een vrijblijvende offerte, zodat je een goed beeld krijgt van de kosten en opties. - De beschikbaarheid van subsidies en steunmaatregelen te checken. - Te overwegen op een hybride oplossing, zoals een lucht-water warmtepomp met een gasketel, als de woning nog niet optimaal geïsoleerd is.

Conclusie

Zowel een lucht-lucht warmtepomp als een lucht-water warmtepomp zijn duurzame oplossingen voor het verwarmen en koelen van woningen. Het verschil ligt vooral in de manier van warmteafgifte en de toepassingsmogelijkheden. Een lucht-lucht warmtepomp is geschikt voor ruimtelijke verwarming en koeling, maar kan niet als hoofdverwarming fungeren. Een lucht-water warmtepomp daarentegen levert zowel hoofdverwarming als sanitair warm water en is daardoor beter afgestemd op traditionele verwarmingssystemen.

De keuze hangt af van de situatie van de woning, de doeleinden en het budget. Voor nieuwbouw of woningen met moderne ventilatieinstallaties is een lucht-lucht warmtepomp vaak een goedkope en efficiënte oplossing. Voor woningen die een hoofdverwarmingssysteem nodig hebben en goed geïsoleerd zijn, is een lucht-water warmtepomp de betere keuze. Het is aan te raden om bij het nemen van een beslissing gebruik te maken van energiechecktools en subsidiescheckers om de meest gunstige oplossing te kiezen.