CV-ketel vervangen door warmtepomp: subsidies, voorwaarden en keuzes in 2025

Published by Redactie on oktober 6, 2025 | Category warmtepomp

Vanaf 2026 wordt het in Nederland verplicht om bij de vervanging van een centrale verwarmingsketel (cv-ketel) een duurzamere oplossing te kiezen. Dit betekent dat woningeigenaren zich nu al moeten richten op alternatieve verwarmingssystemen, zoals warmtepompen. In dit artikel geef ik een overzicht van de juridische verplichtingen, beschikbare subsidies en technische aspecten die je moet weten als je overweegt om je cv-ketel te vervangen door een warmtepomp. Het artikel richt zich aan zowel woningeigenaren als professionele installateurs, en helpt je bij het beoordelen van de voordelen en uitdagingen van deze overgang.

Inleiding: de verplichting vanaf 2026

De wetgeving rondom duurzame verwarming wordt vanaf 2025 steeds strenger gereguleerd, en in 2026 wordt het verplicht om bij de vervanging van een cv-ketel een duurzame verwarmingsoplossing te kiezen. Dit betekent dat een (hybride) warmtepomp wordt aangemoedigd als standaardverwarmingssysteem. Er zijn echter uitzonderingen voor woningen die technisch ongeschikt zijn, of die historisch of monumentaal van aard zijn.

De overgang naar een warmtepomp is niet alleen een juridische verplichting, maar ook een kans om energiekosten te verlagen en het milieu te sparen. De beschikbaarheid van subsidies, zoals de ISDE-subsidie, maakt de aanschaf van een warmtepomp financieel haalbaar voor veel huiseigenaren.

Wat zijn de voorwaarden voor het vervangen van een cv-ketel door een warmtepomp?

Voordat je besluit om je cv-ketel te vervangen door een warmtepomp, zijn er een aantal technische en juridische voorwaarden waaraan je woning en verwarmingssysteem moeten voldoen.

1. Systeemtemperatuur beperken tot maximaal 55 graden

Warmtepompen werken efficiënter bij lagere aanvoertemperaturen. Dit betekent dat je systeemtemperatuur niet hoger mag zijn dan 55 graden Celsius. Dit is een belangrijke technische eis, omdat een warmtepomp zijn hoogste rendement levert bij lage temperaturen. Als je woning bij een systeemtemperatuur van 55 graden niet voldoende warm is, kan een betere isolatie nodig zijn om de warmtebehoefte te verminderen.

2. Jaarlijkse warmtevraag beperken

De warmtevraag van je woning moet maximaal 40.000 kWh gas of 4.000 liter stookolie per jaar zijn. Dit is een maat voor de hoeveelheid energie die je verbruikt om je woning te verwarmen. Bij hoger verbruik is het meestal verstandig om eerst de isolatie van je woning te verbeteren, voordat je overgaat naar een warmtepomp.

3. Technische geschiktheid van de woning

Niet elke woning is automatisch geschikt voor een warmtepomp. Factoren zoals de isolatie, het type verwarming (bijvoorbeeld vloerverwarming of radiatoren), en de beschikbaarheid van voldoende ruimte voor installatie bepalen of een warmtepomp een realistische keuze is. Voor bepaalde warmtepompsoorten, zoals geothermische warmtepompen, is zelfs een vrij grote tuin nodig.

4. Uitzonderingen

Hoewel een warmtepomp verplicht wordt bij cv-vervanging, zijn er uitzonderingen. Wonendeel die technisch ongeschikt zijn voor een warmtepomp of die onder monumentale bescherming vallen, kunnen bijvoorbeeld nog een HR-ketel kiezen. Het is belangrijk om dit vooraf te checken bij een erkende installateur of via de gemeente.

Welke warmtepompsoorten zijn geschikt om een cv-ketel te vervangen?

Als je cv-ketel vervangt door een warmtepomp, zijn er drie hoofdtype warmtepompen die geschikt zijn: de geothermische warmtepomp, de lucht-water warmtepomp en de hybride warmtepomp. Elke soort heeft zijn eigen voor- en nadelen, afhankelijk van de situatie van de woning en de verwachtingen van de gebruiker.

1. Geothermische warmtepomp

Een geothermische warmtepomp haalt warmte uit de bodem. Deze warmtepomp werkt met boorputten in de tuin en heeft een hoge efficiëntie, omdat de bodem temperatuur in de loop van het jaar vrij constant is. Het nadeel is dat je voor een geothermische warmtepomp voldoende ruimte in de tuin moet hebben, minstens 3 tot 5 boorputten op 7 meter afstand, en ruimte voor een boorapparaat van 3×8 meter. Dit maakt deze oplossing niet geschikt voor alle woningen, vooral in dicht bebouwde stadsgebieden.

2. Lucht-water warmtepomp

De lucht-water warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht. Dit type warmtepomp is eenvoudiger en goedkoper in aankoop dan de geothermische variant. Het nadeel is dat de efficiëntie minder is, omdat de buitentemperatuur varieert. In koude winters kan de prestatie van een lucht-water warmtepomp dalen, wat betekent dat het extra energie nodig heeft om warme lucht te leveren.

3. Hybride warmtepomp

De hybride warmtepomp is een combinatie van een warmtepomp en een gasketel. Dit maakt het systeem geschikt voor woningen met een relatief nieuwe cv-ketel die niet direct volledig vervangen hoeft te worden. De hybride warmtepomp neemt in de milderse seizoenen het over van de cv-ketel, waardoor gasverbruik wordt verminderd. In de koudste perioden werken de twee systemen samen om voldoende warmte te garanderen.

Een hybride warmtepomp is vooral geschikt voor woningen met een warmtevraag van meer dan 14 kWh per jaar. Het systeem is intelligent genoeg om te kiezen welk systeem op een bepaald moment het meest efficiënt is, wat resulteert in lage energiekosten.

Financiële voordelen: subsidies en leningen

Het vervangen van een cv-ketel door een warmtepomp kan een aanzienlijke investering zijn, maar er zijn subsidies en leningen beschikbaar die het financiële risico verminderen. Deze maatregelen zijn bedoeld om de overgang naar duurzame verwarming te stimuleren.

1. ISDE-subsidie

De ISDE-subsidie is bedoeld voor de aanschaf en installatie van een warmtepomp. Deze subsidie kan tot 30% van de totale investering bedragen, wat betekent dat woningeigenaren tot duizenden euro’s kunnen terugkrijgen. Om in aanmerking te komen, moet de warmtepomp op de meldcodelijst staan en door een erkende installateur worden geplaatst. Bovendien moet de warmtepomp eerst volledig worden betaald voordat de subsidie uitbetaald wordt.

Bijvoorbeeld: bij een warmtepomp die € 10.000 kost, kan een woningeigenaar ongeveer € 3.000 subsidie ontvangen, zolang het type warmtepomp op de lijst staat. Er zijn ook extra voordelen wanneer de warmtepomp in combinatie wordt geïnstalleerd met zonnepanelen of andere energiebesparende maatregelen.

2. Energiebespaarlening

De Energiebespaarlening is een lening met een aantrekkelijke rente die specifiek is bedoeld voor energiebesparende investeringen, zoals de aanschaf van een warmtepomp. De lening is bedoeld om de resterende kosten na de subsidie te dekken. Het is belangrijk om te weten dat de Energiebespaarlening vanaf 2026 alleen nog toegestaan is voor investeringen in duurzame verwarming, zoals warmtepompen. Traditionele HR-ketels zijn dan niet langer in aanmerking komend.

3. Gratis subsidieafhandeling

Bij bepaalde merken en modellen van warmtepompen, zoals de Elga Ace, bieden producenten een gratis subsidieafhandeling aan. Dit betekent dat de installateur de administratie en de aanvraag voor de ISDE-subsidie op zich neemt, wat het proces voor de huiseigenaar aanzienlijk vereenvoudigt. Dit is een voordelig alternatief, vooral voor mensen die niet vertrouwd zijn met de subsidieprocedure.

Voordelen van het overschakelen naar een warmtepomp

Het overschakelen van een cv-ketel naar een warmtepomp biedt verschillende voordelen, zowel voor de woningeigenaar als voor het milieu.

1. Lagere energiekosten

Een warmtepomp gebruikt elektriciteit om warmte te genereren, maar omdat het warmte haalt uit de buitenlucht of bodem, is het rendement vaak hoger dan bij traditionele verwarmingssystemen. Dit betekent dat de energiekosten per vierkante meter woning vaak lager zijn. Uit demonstratieprojecten is gebleken dat het gasverbruik met een hybride warmtepomp gemiddeld met 75% kan dalen, en in sommige gevallen zelfs tot 90%.

2. Milieuvriendelijk

Een warmtepomp produceert geen fijnstof, NOx of CO2, omdat er geen verbranding plaatsvindt. Dit maakt het systeem zeer milieuvriendelijk, en helpt bij het behalen van de doelstellingen van het klimaatkabinet van Nederland. Het gebruik van een warmtepomp draagt bij aan een lagere uitstoot van broeikasgassen en kan helpen bij het behalen van de doelen op het gebied van klimaatverandering.

3. Duurzame toekomst

Door nu al een warmtepomp te installeren, ben je vooruitgesteld op de juridische verplichtingen vanaf 2026. Dit betekent dat je in de toekomst niet genoodzaakt zult zijn om je systeem opnieuw te vervangen, en dat je het maximale rendement haalt uit je investering.

Aandachtspunten bij het installeren van een warmtepomp

Hoewel een warmtepomp een duurzame en efficiënte oplossing biedt, zijn er ook enkele aandachtspunten waaraan je dient te denken bij de installatie.

1. Kies voor een erkende installateur

Het is van groot belang om een erkende installateur te kiezen voor de installatie van je warmtepomp. Dit is een vereiste om in aanmerking te komen voor subsidies zoals de ISDE-subsidie. Bovendien zorgt een professionele installateur ervoor dat het systeem correct wordt aangesloten en functioneert zoals bedoeld.

2. Voorbereiding van de woning

Voordat je een warmtepomp installeert, is het verstandig om je woning goed te voorbereiden. Dit kan betekenen dat je je isolatie verbetert, vloerverwarming installeert of het warmteverlies van je woning beperkt. Dit helpt om het rendement van de warmtepomp te verhogen en de energiekosten te verlagen.

3. Technische beperkingen

Niet elke warmtepomp is geschikt voor elke woning. Het is belangrijk om vooraf te controleren of je woning aan de technische eisen voldoet. Dit betreft zowel de beschikbaarheid van voldoende ruimte, als het type verwarming (radiatoren of vloerverwarming) en de isolatie van het gebouw.

4. Kosten en terugverdientijd

De aanschafkosten van een warmtepomp kunnen hoger zijn dan die van een traditionele HR-ketel. Hierbij moet je rekening houden met de subsidies en leningen die beschikbaar zijn. In de meeste gevallen is de investering in een warmtepomp rendabel binnen een paar jaar, door de lagere energiekosten en eventuele subsidies.

Conclusie

Het vervangen van een cv-ketel door een warmtepomp is in de toekomst verplicht, maar biedt ook aanzienlijke voordelen op het gebied van energiebesparing en milieuimpact. Door subsidies zoals de ISDE-subsidie en de Energiebespaarlening is het mogelijk om deze overgang financieel haalbaar te maken. Daarnaast zijn er verschillende soorten warmtepompen beschikbaar, afhankelijk van de situatie van de woning en de verwachtingen van de gebruiker.

Het is verstandig om vooraf te checken of je woning geschikt is voor een warmtepomp, en om rekening te houden met technische eisen zoals systeemtemperatuur en warmtevraag. De keuze voor een hybride warmtepomp is een goede oplossing voor woningen met een relatief nieuwe cv-ketel, terwijl de lucht-water warmtepomp een goedkoper alternatief is voor woningen die direct volledig willen overstappen.

Met de juiste voorbereiding, subsidies en professionele installatie is het vervangen van een cv-ketel door een warmtepomp een verstandige keuze die zowel financieel als ecologisch voordelig is.