Verwarmen met een warmtepomp of elektrische cv-ketel: een vergelijking en keuzes

Published by Redactie on oktober 6, 2025 | Category warmtepomp

De energietransitie en de stijgende aandacht voor duurzaamheid vragen om verandering in de manier waarop we woningen verwarmen. Tegenwoordig zijn elektrische verwarmingssystemen, zoals warmtepompen en elektrische cv-ketels, steeds meer in trek. Beide systemen gebruiken elektriciteit als energiebron, maar werken anders en hebben verschillende kenmerken qua efficiëntie, kosten, installatie en toepassing. In dit artikel leggen we uit hoe deze systemen werken, welke voordelen en nadelen ze bieden, en wanneer de ene keuze beter is dan de andere. Op basis van gegevens uit betrouwbare bronnen zoals milieu- en energieportalen, en constructieve overwegingen, wordt een duidelijke lijst van aandachtspunten en keuzes gegeven voor huiseigenaren, woningbouwers en installateurs.

Hoe werkt een warmtepomp?

Een warmtepomp is een technische oplossing die warmte uit een natuurlijke bron (zoals lucht, bodem of grondwater) haalt en deze omzet in warme lucht of warm water voor de verwarming van een woning. Het proces werkt op basis van een kringloop die vergelijkbaar is met die van een koelkast. De warmtepomp gebruikt elektriciteit om een compressor aan te drijven, die de warmte opwekt en verwerkt.

De warmtepomp maakt gebruik van een koelmiddel dat heet wordt door de compressie en daarna warmte afgeeft in een warmtewisselaar. Dit proces wordt herhaald via een cyclus van verdamping en condensatie. Het rendement van een warmtepomp wordt uitgedrukt in de COP (Coefficient of Performance), wat het verhoudinggetal is tussen de opgeleverde warmte en het elektriciteitsverbruik. Een COP van 4 betekent bijvoorbeeld dat de warmtepomp 4 keer meer warmte produceert dan het elektriciteit verbruikt. In ideale omstandigheden kunnen warmtepompen zelfs tot een COP van 5 of hoger bereiken, wat aantoont dat het een zeer efficiënte manier is om te verwarmen.

Een belangrijk voordeel van de warmtepomp is dat het een laagtemperatuursysteem is. In tegenstelling tot een gascv-ketel, die een hoge temperatuur nodig heeft om water op te warmen, gebruikt een warmtepomp een lagere temperatuur, waardoor het minder energie verbruikt. Daarnaast is het comfortabeler, omdat het warme lucht en vloeren gelijkmatig en continu warm houdt, in tegenstelling tot radiatoren die op hogere temperaturen werken en minder gelijkmatig warmte verspreiden.

Een nadeel van de warmtepomp is dat het rendement (COP) afneemt bij lage buitentemperaturen. Als het vriest, moet de warmtepomp harder werken om het gewenste warmtegehalte te behouden, wat leidt tot een lager rendement en hogere energiekosten. Om dit probleem te omzeilen, zijn er hybride warmtepompen die samenwerken met een traditionele gasketel. Bij extreme kou springt de gasketel bij, zodat de warmtepomp niet het enige verwarmingssysteem hoeft te zijn.

Hoe werkt een elektrische cv-ketel?

Een elektrische cv-ketel is een veel eenvoudiger systeem dan een warmtepomp. Het werkt op basis van elektriciteit, waarbij een verwarmingselement het water in de ketel opwarmt. Deze warmte wordt vervolgens via een circulatiepomp naar de radiatoren in de woning gestuurd. Het rendement van een elektrische cv-ketel is lager dan dat van een warmtepomp, omdat het voor elke kWh warmte die het levert, 1 kWh elektriciteit nodig heeft. In tegenstelling tot een warmtepomp, die warmte uit de omgeving haalt, gebruikt een elektrische cv-ketel puur elektriciteit om warmte te genereren.

Hoewel een elektrische cv-ketel simpel en snel te installeren is, is het minder efficiënt. In termen van energieverbruik is een elektrische cv-ketel dus minder duurzaam dan een warmtepomp. Een warmtepomp kan tot 4 of 5 keer meer warmte genereren per kWh elektriciteit, terwijl een elektrische cv-ketel slechts 1:1 rendement biedt.

De elektrische cv-ketel is echter een goed alternatief in bepaalde situaties. Bijvoorbeeld wanneer er geen gasaansluiting is, of wanneer de woning slechts gedeeltelijk verwarmd moet worden, zoals in een klein appartement. Ook is het een tijdelijke oplossing voor bijverwarming of voor huizen die nog niet volledig geïsoleerd zijn. In combinatie met zonnepanelen kan het een duurzamere oplossing worden, aangezien de elektriciteit dan gedeeltelijk uit eigen productie komt.

Warmtepomp of elektrische cv-ketel: wanneer is welke keuze beter?

Beide systemen hebben hun eigen voordelen en nadelen, en de keuze hangt af van een aantal factoren, zoals de isolatie van de woning, de beschikbaarheid van een gasaansluiting, de grootte van de woning, en de energiebronnen die beschikbaar zijn.

Wanneer is een warmtepomp de betere keuze?

Een warmtepomp is de meest efficiënte en duurzame keuze in de meeste gevallen. Het rendement is hoger, het verbruikt minder elektriciteit per opgewekte warmte-eenheid, en het heeft een lagere impact op het milieu. Bovendien heeft het een langere levensduur en kan het ook gebruikt worden om de woning te koelen in de zomer, wat een extra voordeel is.

Voor een warmtepomp is echter wel wat aanpassing nodig aan de woning. Aangezien het een laagtemperatuursysteem is, zijn grotere radiatoren of vloerverwarming vaak nodig om de warmte effectief te verspreiden. Ook kan het nodig zijn om de isolatie van de woning te verbeteren, zodat minder energie verloren gaat. Voor een all-electric warmtepomp is bovendien een grotere investering nodig, omdat er een buitenunit of bodemwarmtewisselaar geïnstalleerd moet worden.

Een warmtepomp is dus het beste geschikt voor woningen die goed geïsoleerd zijn, en waarbij er een gasaansluiting niet beschikbaar is of waar men wil afschaffen van fossiele brandstoffen. In combinatie met zonnepanelen kan het een bijna volledig zelfvoorzienend systeem worden, wat op lange termijn leidt tot lagere energiekosten.

Wanneer is een elektrische cv-ketel de betere keuze?

De elektrische cv-ketel is een eenvoudige, snelle en kostenefficiënte oplossing in bepaalde situaties. Het is vooral geschikt voor:

Woningen met geen gasaansluiting
Kleinere woningen of appartementen
Tijdelijke oplossingen of bijverwarming
Woningen die nog niet volledig geïsoleerd zijn
Situaties waarin zonnepanelen beschikbaar zijn en elektriciteit gedeeltelijk zelf opgewekt wordt

Een elektrische cv-ketel is gemakkelijk te installeren, omdat er minder aanpassingen aan de woning nodig zijn. De investering is lager dan die van een warmtepomp, en de installatie kan meestal binnen een paar dagen gebeuren. Het is dus een snelle en eenvoudige keuze voor mensen die snel willen overzetten op elektrische verwarming, zonder grote bouwkundige ingrepen.

De nadelen zijn dat het energie-efficiënter is dan een warmtepomp, wat op lange termijn leidt tot hogere energiekosten. Ook is het minder duurzaam, tenzij de elektriciteit afkomstig is uit duurzame bronnen. Daarnaast is het minder geschikt voor grotere woningen, omdat het elektriciteitsverbruik snel stijgt en de energiekosten op den duur aanzienlijk kunnen zijn.

Hybride warmtepomp: een tussentijdse oplossing

Voor wie wil overgaan op elektrische verwarming, maar niet wil afschaffen van het gasstel, is de hybride warmtepomp een interessante optie. Deze hybride systeem gebruikt een warmtepomp om de meeste warmte te genereren, en een gasketel om bij te springen bij extreme kou of als de warmtepomp niet voldoende warmte kan leveren.

De voordelen van een hybride warmtepomp zijn:

60% minder gasverbruik
30% minder CO2-uitstoot
Lagere investering dan een all-electric warmtepomp
Minder aanpassingen aan de woning nodig
Subsidie beschikbaar
Combinatie met zonnepanelen mogelijk
Geen vergunning vereist

De nadelen zijn dat het niet volledig duurzaam is, omdat het gedeeltelijk afhankelijk blijft van gas. Bovendien heeft het een langere terugverdientijd, en is er extra elektriciteitsverbruik nodig (zo’n 2000 kWh per jaar). Ook kan de hybride warmtepomp geluid veroorzaken, wat voor sommige huishoudens een nadeel kan zijn.

Een hybride warmtepomp is dus een goede tussentijdse oplossing voor wie wil beginnen met elektrische verwarming, maar niet wil afschaffen van het gasstel. Het is ook geschikt voor woningen die niet volledig geïsoleerd zijn, en waarbij de installatie van een all-electric warmtepomp nog niet haalbaar is.

De keuze maken: voordelen en nadelen samengevat

In de volgende tabel zijn de belangrijkste voordelen en nadelen van beide systemen samengevat, om een duidelijk overzicht te geven van de keuzes die voorhanden zijn.

Kenmerk	Elektrische cv-ketel	Warmtepomp (all-electric)	Hybride warmtepomp
Rendement	1:1 (1 kWh warmte per 1 kWh elektriciteit)	3-5:1 (3-5 kWh warmte per 1 kWh elektriciteit)	3-5:1 (3-5 kWh warmte per 1 kWh elektriciteit)
Efficiëntie	Laag	Hoog	Hoog
Energiebron	Alleen elektriciteit	Alleen elektriciteit	Elektriciteit en gas
Installatie	Eenvoudig en snel	Grote investering en bouwkundige aanpassingen	Minder ingrijpend dan all-electric
Investering	Laag	Hoog	Middel
Energiekosten	Hoog	Laag	Middel
Duurzaamheid	Laag (tenzij zonnepanelen gebruikt)	Hoog	Middel
Comfort	Minder gelijkmatig	Zeer gelijkmatig	Gelijkmatig
Subsidies	Beperkt	Beschikbaar	Beschikbaar
Verwarming + koeling	Nee	Ja	Ja (met beperkingen)
Levensduur	Korter	Langer	Langer

Energiekosten en terugverdientijd

Een belangrijk aandachtspunt bij het kiezen van een verwarmingssysteem is de energieprijs en de terugverdientijd van de investering. Op basis van de huidige elektriciteits- en gasprijzen is het duurder om elektrisch te verwarmen dan met gas, tenzij de elektriciteit gedeeltelijk uit eigen productie komt (bijvoorbeeld via zonnepanelen). Een warmtepomp verbruikt ongeveer 2000 kWh elektriciteit per jaar, terwijl een elektrische cv-ketel in een gemiddelde woning gemiddeld 7000 kWh per jaar verbruikt.

Als we uitgaan van een elektriciteitsprijs van €0,20 per kWh en een gasprijs van €0,95 per m3, is het duidelijk dat het elektrisch verwarmen duurder is dan met gas. Echter, bij gebruik van zonnepanelen of subsidieprogramma’s kan het elektrisch verwarmen aantrekkelijker worden. Ook moet rekening gehouden worden met de stijgende gasprijzen en de mogelijke opheffing van subsidies voor gasinstallaties in de toekomst. Op lange termijn kan een warmtepomp dus aantrekkelijker worden, zowel qua energiekosten als qua duurzaamheid.

De investering in een warmtepomp is wel hoger dan in een elektrische cv-ketel. Voor een all-electric warmtepomp zijn investeringen tot €15.000 of meer nodig, afhankelijk van de grootte en het type systeem. Een elektrische cv-ketel kost in de regel minder dan €5.000. De terugverdientijd van een warmtepomp hangt af van de energiekosten, de subsidie en de isolatie van de woning. In een goed geïsoleerde woning kan de terugverdientijd rond de 10 jaar liggen, terwijl het in een slecht geïsoleerde woning langer kan duren.

Conclusie

Het kiezen van een verwarmingssysteem is een belangrijke beslissing die invloed heeft op de energiekosten, comfort en duurzaamheid van een woning. Beide opties — warmtepomp en elektrische cv-ketel — hebben hun eigen voordelen en nadelen, en de keuze hangt af van een aantal factoren zoals de isolatie van de woning, de beschikbaarheid van een gasaansluiting, de grootte van de woning, en de beschikbare energiebronnen.

Een warmtepomp is de meest efficiënte en duurzame keuze in de meeste gevallen. Het heeft een hoger rendement, minder energieverbruik en is op lange termijn aantrekkelijker qua energiekosten. Het is echter een grotere investering en vereist bouwkundige aanpassingen aan de woning.

Een elektrische cv-ketel is een eenvoudige en snelle oplossing, die goed werkt in bepaalde situaties zoals kleine woningen, bijverwarming of tijdelijke oplossingen. Het is minder efficiënt dan een warmtepomp, maar heeft een lagere investering en is eenvoudiger te installeren.

Voor wie wil overgaan op elektrische verwarming, maar niet wil afschaffen van het gasstel, is een hybride warmtepomp een interessante tussentijdse oplossing. Het combineert de voordelen van een warmtepomp met de beveiliging van een gasketel bij extreme kou.

De keuze tussen warmtepomp en elektrische cv-ketel hangt dus niet alleen van de technische mogelijkheden af, maar ook van de persoonlijke voorkeuren, de situatie van de woning en de beschikbare budgetten. Het is verstandig om met een ervaren verwarmingsinstallateur te overleggen, zodat de beste keuze voor de specifieke situatie gemaakt kan worden.