Lucht-water warmtepompsystemen: Uitleg, voordelen, types en kosten

Published by Redactie on oktober 6, 2025 | Category warmtepomp

Een lucht-water warmtepomp is tegenwoordig een steeds populairder keuze bij duurzame renovaties en nieuwbouwprojecten. Dit systeem haalt warmte uit de buitenlucht en gebruikt die om het water voor verwarming en sanitair gebruik op te warmen. De installatie is relatief eenvoudig en goedkoper dan bijvoorbeeld geothermische warmtepompen, waardoor het een aantrekkelijke optie is voor veel huiseigenaren. In dit artikel bespreken we de werking van lucht-water warmtepompsystemen, de verschillende types, de voordelen en nadelen, de geschiktheid van woningen en de kostprijs.

Wat is een lucht-water warmtepomp?

Een lucht-water warmtepomp is een technologie die warmte uit de buitenlucht gebruikt om water op te warmen, wat vervolgens wordt gebruikt voor verwarming en sanitair gebruik in een woning. Het systeem bestaat meestal uit een buitenunit en een binnenunit of, in sommige gevallen, alleen een buitenunit. De buitenunit trekt de lucht aan en haalt er warmte uit, die daarna wordt overgedragen aan het water in de warmtepomp. Het opgewarmde water wordt vervolgens gebruikt in de verwarmingsinstallatie van het huis.

De werking van een lucht-water warmtepomp is vergelijkbaar met die van een airco, maar in omgekeerde richting: in plaats van de lucht in een ruimte af te koelen, verwarmt het systeem de lucht of het water. In de winter haalt het systeem warmte uit de koude buitenlucht, terwijl het in de zomer eventueel ook kan worden gebruikt voor koeling.

Werking van een lucht-water warmtepomp

De werking van een lucht-water warmtepomp kan in drie stappen worden opgesplitst:

Warmteopname uit de lucht: De buitenunit trekt de buitenlucht aan en haalt er de warmte uit met behulp van een verdamper. De verdamper bevat een koelmiddel dat verdampt bij lage temperaturen en zo warmte opneemt uit de lucht.
Warmteoverdracht naar het water: De warmte die uit de lucht is opgenomen, wordt door een compressor verwerkt en overgedragen aan een warmtewisselaar. In de warmtewisselaar wordt het water opgewarmd.
Verdeling van de warmte: Het opgewarmde water wordt via de verwarmingsinstallatie van het huis verdeeld, bijvoorbeeld via radiatoren of vloerverwarming. Daarnaast kan het ook worden gebruikt voor het opwekken van warm sanitair water.

Een lucht-water warmtepomp kan zowel in een split-uitvoering als in een monoblok-uitvoering worden aangebracht. Bij de split-uitvoering bevinden zich de luchtopname en warmteoverdracht in twee afzonderlijke units, terwijl bij de monoblok-uitvoering alle onderdelen in één unit zijn opgenomen.

Split-uitvoering

Bij de split-uitvoering bestaat het systeem uit een buitenunit en een binnenunit. De buitenunit bevat de verdamper, compressor en ventilator, terwijl de binnenunit de warmtewisselaar en eventueel een buffer- of boilervat bevat. Het voordeel van deze uitvoering is dat de luidruchtige onderdelen buiten de woning blijven, terwijl de binnenunit compact en stil kan zijn. Bovendien is een split-systeem geschikt voor koeling in de zomer, omdat de warmte overdracht kan worden omgekeerd.

Installatie van een split-systeem vereist echter wel een erkend koelspecialist, omdat het systeem een afgesloten koelkringloop heeft die gevoelig is voor verontreiniging.

Monoblok-uitvoering

Bij de monoblok-uitvoering bevinden zich alle onderdelen van de warmtepomp in één unit. Deze unit is meestal geplaatst binnen de woning en bevat de verdamper, compressor, warmtewisselaar en eventueel een buffer- of boilervat. Het voordeel is dat de installatie sneller en eenvoudiger is, omdat geen verbindingsbuizen tussen binnen- en buitenunit nodig zijn. Bovendien is een koelcertificaat voor de aannemer niet nodig, omdat de verbindingsbuizen alleen met water gevuld zijn.

Een nadeel van de monoblok-uitvoering is dat de unit luidruchtiger kan zijn en dichter bij de leefruimte moet worden geplaatst. Daarnaast is het niet geschikt voor koeling in de zomer.

Voordelen van een lucht-water warmtepomp

Lucht-water warmtepompen bieden een aantal aanzienlijke voordelen:

Duurzaam en energiezuinig: De warmtepomp gebruikt een milieuvriendelijke bron (buitenlucht) en zet deze om in warmte voor verwarming en sanitair gebruik. Het rendement van de warmtepomp is vaak hoger dan dat van traditionele verwarmingsystemen, waardoor er aanzienlijk minder energie verbrand wordt.
Lage installatiekosten: In vergelijking met geothermische warmtepompen zijn de installatiekosten van een lucht-water warmtepomp relatief laag. Er hoeven geen grondboringen of graafwerken te worden uitgevoerd, wat de kosten van de installatie beperkt.
Vermindert CO₂-uitstoot: Omdat de warmtepomp elektriciteit gebruikt in plaats van fossiele brandstoffen, draagt het toe aan de vermindering van CO₂-uitstoot.
Flexibiliteit: Een lucht-water warmtepomp kan zowel in nieuwbouw als in bestaande woningen worden geïnstalleerd. Het is ook mogelijk om het te combineren met een hybride systeem of met zonnepanelen om het rendement verder te verbeteren.
Weinig onderhoud: In vergelijking met gasketels of andere verwarmingsystemen vereist een lucht-water warmtepomp weinig onderhoud. De buitenunit moet wel regelmatig worden gecontroleerd en eventueel worden schoongemaakt, maar het systeem zelf is vrij rustgevend.

Nadelen van een lucht-water warmtepomp

Hoewel lucht-water warmtepompen veel voordelen bieden, zijn er ook enkele nadelen die in overweging genomen moeten worden:

Lage efficiëntie bij koude buitentemperaturen: De warmte die uit de lucht kan worden opgenomen, neemt af bij lage temperaturen. Dit betekent dat de efficiëntie van de warmtepomp in de winter lager is en dat er eventueel een extra warmtebron nodig is.
Geluid: Bij split-uitvoeringen is de buitenunit relatief luidruchtig. Hoewel de geluidsniveaus binnen de wettelijke normen liggen, kan het toch storend zijn in sommige situaties.
Energieverbruik: Een lucht-water warmtepomp draait op elektriciteit. Ondanks het hoge rendement is er toch sprake van energieverbruik, wat van invloed kan zijn op de energierekening, afhankelijk van de elektriciteitsprijs.
Hybride systeem nodig bij slechte isolatie: Woningen die niet goed geïsoleerd zijn, kunnen profiteren van een hybride systeem waarbij een gasketel de warmtepomp ondersteunt in koudere periodes. Dit verhoogt echter ook de kosten en het complexe karakter van het systeem.

Hybride warmtepomp: een alternatief

Een hybride warmtepomp is een combinatie van een lucht-water warmtepomp en een gascondensatieketel. Dit systeem biedt de mogelijkheid om in de meeste situaties de warmte te leveren via de warmtepomp, terwijl de gasketel als reservebron ingebruik wordt genomen wanneer de warmtepomp zijn vermogen niet kan leveren, bijvoorbeeld bij lage buitentemperaturen of hoge warmtebehoefte.

De hybride opzet is vooral geschikt voor woningen die nog niet optimaal geïsoleerd zijn. Het voordelen van de warmtepomp kunnen worden behouden, terwijl de gasketel ervoor zorgt dat de woning voldoende verwarmd blijft in de koudste maanden.

De kostprijs van een hybride warmtepomp ligt gemiddeld tussen €5.000 en €7.000 (excl. btw, incl. installatie). Dit maakt het een iets duurdere optie dan een lucht-water warmtepomp alleen, maar het biedt wel meer flexibiliteit en zekerheid.

Lucht-lucht warmtepomp: een alternatief

Naast lucht-water warmtepompen bestaat er ook een lucht-lucht warmtepomp, die direct warme lucht genereert en deze direct in de woning blazt. Het systeem werkt op dezelfde manier als een airco, maar in omgekeerde richting. De warme lucht wordt in de winter gebruikt voor verwarming, terwijl het in de zomer kan worden gebruikt als airconditioning.

De installatie van een lucht-lucht warmtepomp is minder ingrijpend en de startprijs is relatief laag (ondervind ca. €2.500 excl. btw, incl. installatie). Het systeem is echter minder geschikt voor woningen met vloerverwarming of radiatoren, omdat het geen warm water genereert.

Lucht-lucht warmtepompen worden vaak gebruikt als aanvullende verwarming in appartementen of goed geïsoleerde woningen. Het is een goedkope en efficiënte optie voor huiseigenaren die niet op zoek zijn naar een volledig nieuw verwarmingssysteem, maar toch willen profiteren van de voordelen van warmtepompverwarming.

Full electric warmtepomp: een duurzamere keuze

Een full electric warmtepomp is een volledig elektrisch verwarmingssysteem dat geen ondersteuning nodig heeft van een gasketel. Het systeem haalt alle warmte uit de lucht en gebruikt deze om zowel de verwarming als het sanitair water op te warmen. Dit maakt het systeem het meest duurzaam en energiezuinig.

De full electric warmtepomp is vooral geschikt voor goed geïsoleerde woningen, waarin de warmtebehoefte relatief laag is. Wanneer het systeem wordt gecombineerd met zonnepanelen, kan het zelfs tot vrijwel volledige energieonafhankelijkheid leiden.

Een nadeel van de full electric warmtepomp is dat het minder geschikt is voor woningen met hoge warmtebehoefte of slechte isolatie. In dergelijke gevallen kan het systeem in koudere periodes zijn vermogen niet leveren en is een extra warmtebron noodzakelijk.

Geschiktheid van woningen voor een lucht-water warmtepomp

Niet elke woning is automatisch geschikt voor een lucht-water warmtepomp. De geschiktheid hangt af van een aantal factoren:

Isolatie: Woningen met goede isolatie zijn het meest geschikt voor warmtepompsystemen. Hoe beter de isolatie, hoe efficiënter de warmtepomp werkt.
Warmtebehoefte: De warmtebehoefte van de woning bepaalt het benodigde vermogen van de warmtepomp. In woningen met hoge warmtebehoefte kan een hybride systeem nodig zijn.
Ruimte voor de buitenunit: Er moet voldoende ruimte zijn om de buitenunit te plaatsen, meestal op de begane grond of op het erf.
Elektriciteitsaansluiting: Een lucht-water warmtepomp draait op elektriciteit. Er moet dus voldoende elektriciteit beschikbaar zijn om het systeem te laten werken. In sommige gevallen kan het noodzakelijk zijn om de elektriciteitsaansluiting aan te passen.
Afstand tot leefruimte: De buitenunit moet op een afstand worden geplaatst die het geluid niet storend maakt voor de bewoners. Dit is vooral belangrijk bij split-uitvoeringen, waarbij de buitenunit relatief luidruchtiger kan zijn.

Kostprijs en subsidieopties

De kostprijs van een lucht-water warmtepomp hangt af van het type systeem, de grootte van de installatie en de uitvoering (split of monoblok). Voor een standaard lucht-water warmtepomp ligt de kostprijs tussen €7.500 en €12.500 (excl. btw, incl. installatie). Een hybride systeem kost gemiddeld €5.000 tot €7.000, terwijl een lucht-lucht warmtepomp aanzienlijk goedkoper is, met een startprijs van ongeveer €2.500.

Daarnaast zijn er subsidies beschikbaar die het aanschaf van een warmtepomp kunnen vergemakkelijken. Deze subsidies variëren per regio en per jaar. Het is daarom verstandig om contact op te nemen met een aannemer of de lokale overheid om te zien welke opties beschikbaar zijn.

Kies de juiste warmtepomp voor jouw woning

Het kiezen van de juiste warmtepomp voor jouw woning is een belangrijke beslissing die invloed heeft op het comfort, de energierekening en het milieu. Bij de keuze van een lucht-water warmtepomp zijn er een aantal dingen waarop je moet letten:

Type systeem: Kies tussen een split-uitvoering en een monoblok-uitvoering, afhankelijk van jouw ruimtegebruik en geluidsvoorkeuren.
Vermogen: Het benodigde vermogen van de warmtepomp hangt af van de grootte van de woning, de isolatie en de warmtebehoefte. Het is verstandig om dit te laten berekenen door een aannemer.
Extra warmtebron: Als je woning niet goed geïsoleerd is of als je hoge verwachtingen hebt qua comfort in de winter, kan een hybride systeem een betere keuze zijn.
Duurzaamheid: Een warmtepomp draait op elektriciteit. Als je je inzet op duurzaamheid, is het verstandig om zonnepanelen te combineren met de warmtepomp om het rendement te verhogen.
Onderhoud: Kies voor een systeem dat weinig onderhoud vereist en eenvoudig te onderhouden is. Dit bespaart tijd en geld op de lange termijn.

Conclusie

Lucht-water warmtepompen zijn een efficiënte en duurzame oplossing voor verwarming en warmwaterbevoorziening in woningen. Ze bieden een aantal voordelen, zoals lage installatiekosten, een hoge efficiëntie en een lage CO₂-uitstoot. Er zijn verschillende types beschikbaar, waaronder split-uitvoeringen, monoblok-uitvoeringen, hybride systemen en lucht-lucht warmtepompen. De geschiktheid van een warmtepomp hangt af van de isolatie, de warmtebehoefte en de elektriciteitsaansluiting van de woning.

Het is verstandig om contact op te nemen met een ervaren aannemer om een vrijblijvende offerte te krijgen en te bespreken welk type warmtepomp het beste past bij jouw situatie. Daarnaast zijn er subsidies beschikbaar die het aanschaf van een warmtepomp kunnen vergemakkelijken.

Zowel voor nieuwbouw als voor bestaande woningen is een lucht-water warmtepomp een betrouwbare keuze die aanzienlijk bijdraagt aan duurzaamheid en energiebesparing.

Bronnen

air
system