Waarom CO₂-warmtepompen geen warm tapwater genereren en alternatieven voor duurzame oplossingen

Published by Redactie on oktober 6, 2025 | Category warmtepomp

De transitie naar een duurzame toekomst vraagt om innovatieve oplossingen op het gebied van energiegebruik en verwarmingssystemen. Een van de meest beloftevolle technologieën in dit opzicht is de warmtepomp, een elektrisch aangedreven systeem dat warmte uit de omgeving opwekt en gebruikt voor verwarming. Echter, ondanks de voordelen van warmtepompen, zijn er beperkingen in hun toepassing, zoals het feit dat bepaalde types, waaronder de CO₂-warmtepomp, niet geschikt zijn voor het genereren van warm tapwater. Dit artikel verkent waarom CO₂-warmtepompen geen warm tapwater leveren, waarom dit technisch mogelijk is bij andere warmtepompsoorten, en welke alternatieve oplossingen er zijn voor duurzaam warm water.

Inleiding

De overgang van gasverwarming naar elektrische verwarmingssystemen is een centraal onderwerp in het kader van duurzaam wonen. Warmtepompen worden daarom steeds vaker beschouwd als een duurzame oplossing. Vooral CO₂-warmtepompen worden opgemerkt om hun hoge efficiëntie en milieuvriendelijke eigenschappen. Echter, zoals blijkt uit de beschikbare informatie, is het niet mogelijk om met deze warmtepompen warm tapwater te genereren. Dit heeft te maken met technische beperkingen van het systeem en de manier waarop het werkt. In dit artikel worden de technische achtergronden uitgelegd, worden alternatieve systemen besproken, en wordt aandacht besteed aan de rol van isolatie, subsidies en duurzaamheid in de keuze van een warmtepomp.

Hoe werkt een warmtepomp?

Onderdelen van een warmtepomp

Een warmtepomp bestaat uit een aantal essentiële onderdelen: de verdamper, compressor, condensor en het expansieventiel. Soms wordt er ook een buffervat aan toegevoegd. Deze onderdelen werken samen om warmte uit de omgeving op te wekken en te gebruiken voor verwarming.

Verdamper: Hier onttrekt de warmtepomp warmte aan een natuurlijke bron (zoals lucht of grond). De koelvloeistof in de verdamper wordt verdampt.
Compressor: Het gas wordt hier samengeperst, waardoor de temperatuur stijgt.
Condensor: Het warme gas wordt hier afgekoeld en condenseert terug tot vloeistof, waarbij de warmte wordt afgegeven aan de woning.
Expansieventiel: De vloeistof wordt hier verlaagd in druk, waardoor de cyclus opnieuw kan beginnen.

CO₂-warmtepompen gebruiken CO₂ als koudemiddel. Dit maakt ze efficiënter, maar ook beperkt in toepassing.

Waarom CO₂-warmtepompen geen warm tapwater kunnen genereren

Technische beperkingen

CO₂-warmtepompen zijn ontworpen om vooral ruimteverwarming te leveren. Het koudemiddel, CO₂, heeft een hoge compressiedruk nodig om de gewenste temperatuur te bereiken. Dit maakt het systeem minder geschikt voor het opwekken van warm tapwater, dat doorgaans een hogere temperatuur vereist dan ruimteverwarming.

Daarnaast is de temperatuur die een CO₂-warmtepomp kan bereiken beperkt. Voor warm tapwater is meestal een temperatuur van minimaal 50°C nodig, terwijl CO₂-warmtepompen typisch maximaal rond de 55°C werken. Dit is voldoende voor ruimteverwarming, maar niet voor warm water.

Vaste structuur en toepassing

CO₂-warmtepompen zijn meestal all-electric systemen die de complete verwarming van een woning verzorgen. Ze zijn ontworpen om samen te werken met radiatoren of vloerverwarming. Het systeem is niet uitgerust met de nodige componenten om warm tapwater te genereren, zoals een aparte condensor of buffer voor het opslaan van warm water.

Daarnaast is het rendement van de CO₂-warmtepomp bij hogere temperaturen lager. Hoe hoger de gewenste temperatuur, hoe minder efficiënt het systeem werkt. Voor warm tapwater is dus een hoger rendement vereist, wat niet mogelijk is met dit type warmtepomp.

Alternatieven voor het genereren van warm tapwater

Hybride warmtepompen

Hybride warmtepompen combineren een elektrische warmtepomp met een traditionele CV-ketel. In dit systeem is de CV-ketel verantwoordelijk voor het verwarmen van het tapwater. Dit is een praktische oplossing, omdat het de warmtepomp niet extra belast en het tapwater snel en betrouwbaar kan worden opgewarmd.

Voordelen van een hybride warmtepomp: - Je kunt het bestaande CV-ketelsysteem behouden. - Je bespaart op gasverbruik voor ruimteverwarming. - Het systeem is geschikt voor woningen die niet volledig zijn geïsoleerd.

Nadelen: - Je blijft gas gebruiken voor tapwater en bij koude dagen. - De besparing op energierekening is geringer dan bij een volledig elektrische oplossing.

Volledig elektrische warmtepompen (all-electric)

Volledig elektrische warmtepompen zijn geschikt voor zowel ruimteverwarming als tapwater. Ze vereisen echter een goed geïsoleerde woning om optimaal te werken. In combinatie met een buffer kan de warmtepomp overtollige warmte opslaan en gebruiken voor het opwekken van warm tapwater.

Voordelen: - Geen gasverbruik, dus minder CO₂-uitstoot. - Lagere energiekosten bij gebruik van duurzame stroom. - Kunt eventueel ook koelen in de zomer.

Nadelen: - Duurder in aanschaf. - Vereist vaak een verbetering van de isolatie en verwarmingsinstallatie. - De woning moet goed geïsoleerd zijn om het systeem te laten functioneren.

De rol van isolatie en woningkwaliteit

Waarom isolatie belangrijk is voor warmtepompen

Een warmtepomp is een efficiënt systeem, maar het kan pas echt zijn potentie ontdekken in een goed geïsoleerde woning. Woningen die slecht zijn geïsoleerd verliezen veel warmte, wat extra belasting oplegt aan de warmtepomp en het rendement verlaagt.

In het kader van het overleg met een warmtepompinstallateur is het aanbevolen om eerst een energiecheck uit te voeren. Een energiecoach kan helpen bij het inschatten van de geschiktheid van de woning en eventuele verbetermaatregelen die nodig zijn.

Subsidies en financiële ondersteuning

De overgang naar een warmtepomp kan aanzienlijk zijn in aanschafsprijs. Gelukkig zijn er subsidies en financiële ondersteuning beschikbaar, afhankelijk van de woning en de woningeigenaar. In Eindhoven bijvoorbeeld biedt 040 Energie een quickscan aan, waarbij een energiecoach een snelle inschatting doet of je huis geschikt is voor een warmtepomp.

Subsidies zijn ook beschikbaar voor isolatiemaatregelen en andere duurzame verbeteringen. Deze kunnen het budget voor een warmtepompinstallatie behoorlijk verlagen.

De invloed van stroombronnen op duurzaamheid

Duurzame stroombronnen

Een warmtepomp verbruikt elektriciteit, maar hoe groen die stroom is, speelt een grote rol in de duurzaamheid van het systeem. Als je zonnepanelen op je dak hebt, of een windturbine, kun je je eigen groene stroom opwekken. Dit vermindert je afhankelijkheid van het stroomnet en verlaagt je CO₂-uitstoot.

In combinatie met een warmtepomp is het dus verstandig om ook over te stappen naar duurzame stroom. Dit kan via een groene stroomleverancier of via zelfopwekking.

De keuze tussen verschillende warmtepompsoorten

Overzicht van warmtepompsoorten

Naast CO₂-warmtepompen zijn er verschillende andere soorten beschikbaar. Elk type heeft zijn eigen voordelen en beperkingen, afhankelijk van de situatie van de woning.

Bodem-water warmtepomp
- Hoog rendement.
- Duur in aanschaf.
- Vereist grondwerken.
Lucht-lucht warmtepomp
- Goedkoop in aanschaf.
- Geen warm wateropwekking mogelijk.
- Kunt gebruikt worden voor ruimteverwarming.
Lucht-water warmtepomp
- Goed rendement.
- Goed geschikt voor woningen met radiatoren of vloerverwarming.
- Duur in aanschaf.
Water-water warmtepomp
- Constante warmte uit grondwater.
- Vereist boorwerken.
- Kan in de zomer ook als koelsysteem gebruikt worden.

CO₂-warmtepomp en duurzaamheid

Voordelen van CO₂-warmtepompen

Hoewel CO₂-warmtepompen geen warm tapwater kunnen genereren, zijn ze een duurzame oplossing voor ruimteverwarming. Ze gebruiken CO₂ als koudemiddel, wat milieuvriendelijker is dan traditionele koudemiddelen. Bovendien is het rendement van deze warmtepompen hoger dan dat van traditionele CV-ketels.

De CO₂-warmtepomp is ideaal voor woningen die goed geïsoleerd zijn en waarbij het doel is om gasverbruik voor ruimteverwarming te elimineren. Het is belangrijk om te weten dat deze warmtepomp niet het complete verwarmingssysteem kan vervangen, maar wel een belangrijk onderdeel kan zijn van een duurzame woningverbouwing.

Conclusie

CO₂-warmtepompen zijn een efficiënte en milieuvriendelijke oplossing voor ruimteverwarming, maar ze zijn niet geschikt voor het genereren van warm tapwater. De technische beperkingen van het systeem, zoals de beperkte temperatuur en de structuur van het systeem, maken dit onmogelijk. Voor warm tapwater zijn alternatieve systemen zoals hybride warmtepompen of volledig elektrische warmtepompen geschikter, mits de woning goed geïsoleerd is.

De keuze van een warmtepomp moet altijd afhankelijk zijn van de situatie van de woning, de verwachtingen van de woningeigenaar en de beschikbare subsidies. Het is verstandig om eerst een energiecheck uit te voeren en eventuele isolatiemaatregelen te overwegen. Zo kun je ervoor zorgen dat de warmtepomp optimaal werkt en de verwachtingen van duurzaamheid, kostenefficiëntie en comfort worden behaald.