Waarom zijn warmtepompen momenteel minder leverbaar? Oorzaken en gevolgen voor de markt

Published by Redactie on oktober 6, 2025 | Category warmtepomp

De warmtepomp is sinds enkele jaren een centraal onderwerp in de discussie over duurzame verwarming. Vanwege de wettelijke verplichtingen om verduurzaming te realiseren, is de aandacht voor warmtepompen sterk toegenomen. Echter, ondanks de groeiende vraag, is er in 2024 een duidelijke daling in de verkoop van warmtepompen vastgesteld. Dit leidt tot de vraag: waarom zijn warmtepompen momenteel minder leverbaar, en welke factoren spelen hierin een rol?

In dit artikel nemen we een grondig kijkje naar de redenen achter de afname in leverbaarheid en verkoop van warmtepompen in Nederland. We bespreken de technische, economische en regulatoire aspecten die invloed hebben op de markt, en geven een overzicht van de huidige situatie in de context van de toekomstige verwachtingen.

De daling in verkoop: een overzicht

In het eerste kwartaal van 2024 zijn volgens cijfers van de Vereniging Warmtepompen slechts ongeveer 20.000 warmtepompen verkocht voor woningen. Dit is een aanzienlijke afname vergeleken met de 42.000 een jaar eerder en 26.000 in het vierde kwartaal van 2023. De daling is duidelijk zichtbaar in zowel bestaande woningen als in nieuwbouw.

De verkoop van warmtepompen is dus momenteel minder actief dan in eerdere jaren. Maar wat zijn de oorzaken van deze daling?

Oorzaak 1: Gassenprijs is gedaald

Een van de meest significante oorzaken van de daling in warmtepompverkoop is de afname in de gasprijs. In 2023 was de gasprijs aanzienlijk gestegen, waardoor het gebruik van een traditionele cv-ketel duurder was geworden. Dit maakte alternatieve verwarmingssystemen zoals de warmtepomp aantrekkelijker.

In 2024 is de gasprijs echter weer gedaald. Hierdoor is het financiële voordeel van het overstappen naar een warmtepomp minder sterk. Voor veel huiseigenaren is de drang om een warmtepomp aan te schaffen dus verminderd, omdat het nu niet direct leidt tot aanzienlijke besparingen op de energierekening.

Oorzaak 2: Congestie op het laagspanningsnet

Een tweede belangrijke factor is de congestie op het laagspanningsnet in Nederland. Warmtepompen zijn elektrische apparaten en hebben dus een aanzienlijke hoeveelheid stroom nodig om te functioneren. In veel delen van het land is het elektriciteitsnet momenteel vol of bijna vol, wat betekent dat de installatie van een warmtepomp extra belasting kan opleveren.

Voor veel eigenaren en installateurs is het nu riskanter om direct over te stappen naar een volledig elektrische warmtepomp. In sommige gevallen is het zelfs technisch niet mogelijk zonder eerst ingrijpende maatregelen op het elektriciteitsnet.

Oorzaak 3: Vertraging in nieuwbouw

De daling in de verkoop van warmtepompen is ook te verklaren door vertragingen in de nieuwbouwsector. Nieuwbouwprojecten nemen momenteel langer de tijd, wat leidt tot minder vraag naar warmtepompen in deze categorie. Warmtepompen vormen momenteel ongeveer 75% van de verwarmingssystemen in nieuwe woningen, maar als de bouw van die woningen vertraagt, neemt ook de vraag naar warmtepompen af.

Oorzaak 4: Veranderingen in subsidiebeleid

De subsidiebeleidslijn speelt een rol in de keuze van huiseigenaren voor het aanschaffen van een warmtepomp. In de afgelopen jaren zijn er subsidies beschikbaar geweest om de aanschaf van een warmtepomp voor eigenaren aantrekkelijker te maken.

Echter, er zijn veranderingen opgetreden in de subsidievoorzieningen. Een duidelijke verandering in de subsidies kan leiden tot twijfel bij huiseigenaren. Als er minder subsidies beschikbaar zijn of als de toekenning van subsidies minder voorspelbaar wordt, kan dit het aanschafproces vertragen.

Oorzaak 5: Technische en praktische uitzonderingen

Niet voor elke woning is het mogelijk om een warmtepomp te installeren. De overheid heeft in de wetgeving uitzonderingen opgenomen voor situaties waarin het aansluiten van een warmtepomp technisch niet haalbaar is. Denk bijvoorbeeld aan:

Monumentale panden, waar het installeren van een warmtepomp de historische of culturele waarden kan schaden.
Woningen met beperkte ruimte, waar er geen geschikte plek is voor de installatie van een buitenunit.
Erg energiezuinige woningen, zoals passiefhuizen, waar het verbruik al zo laag is dat de toegevoegde waarde van een warmtepomp beperkt is.
Woningen waar de installatiekosten onredelijk hoog zijn, in verhouding tot de waarde van de woning of de verwachte besparing.

In dergelijke gevallen is het aansluiten van een warmtepomp niet verplicht. Dit betekent dat de vraag naar warmtepompen in deze segmenten van de markt automatisch lager ligt.

Uitzonderingen en technische beoordeling

De wetgeving rond warmtepompen bevat een aantal duidelijke uitzonderingen. Deze moeten echter steeds worden beoordeeld door een erkend energieadviseur. Voor huiseigenaren die aantonen dat het aansluiten van een warmtepomp niet technisch haalbaar is, kan een maatwerkadvies worden opgesteld. Dit advies moet goed onderbouwen waarom een warmtepomp niet geschikt is voor de woning.

Voorbeeldsituaties zijn:

Onvoldoende ventilatie of isolatie in de woning.
Problemen met geluidsrestricties vanwege de buitenunit.
Beperkte ruimte voor de installatie van de warmtepomp.

Als dergelijke situaties aanwezig zijn, is het huiseigenaar niet verplicht om een warmtepomp te installeren.

De toekomst van de warmtepompmarkt

Hoewel de huidige marktsituatie voor warmtepompen een daling in verkoop laat zien, is het belangrijk om ook een blik te werpen op de toekomst. Vanaf 2026 wordt de verplichting om verouderde cv-ketels te vervangen door een duurzamer alternatief actief. Dit betekent dat de vraag naar warmtepompen in de komende jaren waarschijnlijk weer zal stijgen.

Hybride versus volledig elektrische warmtepompen

Voor huiseigenaren die hun cv-ketel moeten vervangen, zijn er twee hoofdopties:

Hybride warmtepomp: een systeem dat deel van de verwarming elektrisch levert en op koude dagen of voor warm water een kleine cv-ketel gebruikt. Dit is vaak een eenvoudigere oplossing, vooral in bestaande woningen.
Volledig elektrische warmtepomp: een systeem dat volledig op elektriciteit werkt en geen gas gebruikt. Deze optie is duurzamer, maar vereist vaak een aangepast verwarmingssysteem (zoals vloerverwarming).

De keuze hangt af van de eigenschappen van de woning, het verbruik en het budget van de eigenaar.

Invloed van de regulering in 2025 en 2026

De overheid heeft duidelijke plannen opgesteld voor de toekomstige regulering van warmtepompen. Vanaf 2025 worden nieuwe wettelijke verplichtingen en subsidiebeleid ingevoerd. Dit betekent dat huiseigenaren vanaf dat moment vaker verplicht zullen zijn om hun verwarmingssysteem te vervangen door een duurzamere optie.

Deze wettelijke verplichting is niet uniform voor iedere woning. De overheid kijkt per situatie naar de specifieke omstandigheden. Er is geen enkel oplossing die voor iedereen hetzelfde werkt. Dit maakt het belangrijk dat huiseigenaren een maatwerkadvies laten opstellen.

De rol van subsidies en financiële hulp

Subsidies spelen een cruciale rol in de aanschaf van een warmtepomp. Voor eigenaren van bestaande woningen zijn subsidies beschikbaar die het aanschafbedrag kunnen verlagen. Dit maakt het voor veel huiseigenaren aantrekkelijker om over te stappen op een duurzamere verwarming.

In de afgelopen jaren zijn subsidies beschikbaar geweest via het ISDE-programma. Dit programma is bedoeld om de overgang naar duurzame energie te faciliteren. Echter, in 2024 zijn er veranderingen opgetreden in de subsidiebeleidslijn. Dit heeft geleid tot meer onzekerheid en heeft mogelijk bijgedragen aan de daling in verkoop.

De technische voorbereiding van de woning

Een warmtepomp werkt het beste in een woning die goed is geïsoleerd en een lage temperatuurverwarming heeft, zoals vloerverwarming. In bestaande woningen is het vaak nodig om eerst investeringen te doen in isolatie en ventilatie voordat een warmtepomp geïnstalleerd kan worden. Dit betekent dat de aanschaf van een warmtepomp vaak een deel is van een groter renovatieproject.

Voor huiseigenaren die alleen op zoek zijn naar een directe alternatief voor hun cv-ketel, kan een hybride warmtepomp een tussentijdse oplossing zijn. Deze systemen vereisen minder ingrijpende veranderingen in de woning en zijn in de meeste gevallen makkelijker te installeren.

Duurzaamheid en milieuwinst

Een warmtepomp is een duurzame optie die helpt bij het verminderen van het CO2-uitstoot. In tegenstelling tot een traditionele cv-ketel, verbrandt een warmtepomp geen gas. In plaats daarvan haalt het warmte uit de omgeving, zoals de buitenlucht of de grond.

De milieuwinst is echter afhankelijk van het type energie dat wordt gebruikt. Als de elektriciteit die de warmtepomp gebruikt komt uit duurzame bronnen, zoals zonnepanelen, is de milieuwinst aanzienlijk. Als de elektriciteit afkomstig is van fossiele bronnen, is de milieuwinst beperkt.

Samenvatting van de voordelen en nadelen

Voordelen van een warmtepomp:

Verminderd gasverbruik of stoppen met gasgebruik.
Actieve bijdrage aan het verminderen van CO2-uitstoot.
Comfortabeler woning door gelijkmatige verwarming.
Toekomstbestendige oplossing, vooral bij gebruik van zonnepanelen.

Nadelen van een warmtepomp:

Hoge aanschafkosten.
Ruimte nodig voor de installatie.
Geluidsproductie door de buitenunit.
Afhankelijkheid van groene stroom voor een maximale milieuwinst.

Toekomstige ontwikkelingen

In de komende jaren is het waarschijnlijk dat de vraag naar warmtepompen weer zal stijgen. De wettelijke verplichting vanaf 2026 om cv-ketels te vervangen door een duurzamere oplossing zal hier zeker een rol in spelen. Daarnaast zal de opbouw van het laagspanningsnet en de beschikbaarheid van subsidies een invloed hebben op de markt.

De rol van innovatie en technologie

Innovatie speelt een steeds grotere rol in de warmtepomptechnologie. Nieuwe modellen worden ontwikkeld die efficiënter zijn, minder ruimte innemen en minder geluid produceren. Deze ontwikkelingen maken het voor huiseigenaren gemakkelijker om over te stappen op een warmtepomp, ook in bestaande woningen.

Daarnaast wordt er steeds meer aandacht besteed aan het combineren van warmtepompen met zonnepanelen. Dit maakt het mogelijk om een groot deel van de benodigde elektriciteit zelf te genereren, wat leidt tot lagere energiekosten en een grotere milieuwinst.

Conclusie

De daling in verkoop van warmtepompen in 2024 is het gevolg van meerdere factoren, waaronder een lage gasprijs, congestie op het elektriciteitsnet, vertragingen in nieuwbouw en veranderingen in subsidiebeleid. Daarnaast spelen technische en praktische uitzonderingen een rol, waardoor niet voor iedere woning een warmtepomp haalbaar is.

Toch blijft de warmtepomp een belangrijk onderdeel van de toekomstige verwarmingssystemen. Vanaf 2026 wordt de wettelijke verplichting om verouderde cv-ketels te vervangen actief. Dit zal waarschijnlijk leiden tot een herstel van de vraag naar warmtepompen in de komende jaren.

Voor huiseigenaren is het belangrijk om te weten of hun woning klaar is voor een warmtepomp. Een goed geïsoleerde woning met een lage temperatuurverwarming is een ideale basis voor het installeren van een warmtepomp. Voor woningen die niet voldoen aan deze eisen, kan een hybride warmtepomp een tussentijdse oplossing zijn.

Tot slot is het belangrijk om subsidies en wettelijke verplichtingen nauwlettend te volgen. De regulering en het subsidiebeleid kunnen snel veranderen, wat invloed heeft op de aanschaf en installatie van een warmtepomp.