Geluidsoverlast door warmtepompen: wettelijke normen, meetmethoden en oplossingen voor woningeigenaren en buren

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

In de afgelopen jaren is de warmtepomp steeds vaker gekozen als duurzame alternatief voor gasverwarming. De toename in het aantal installaties heeft echter ook geleid tot grotere aandacht voor geluidsoverlast, vooral door de buitenunit van de warmtepomp. In 2020 was het debat over geluidsoverlast al in opkomst, maar sinds 1 april 2021 zijn er duidelijke wettelijke normen ingevoerd die bepalen hoeveel geluid een warmtepomp mag veroorzaken. Deze normen zijn bedoeld om zowel woningeigenaren als buren te beschermen tegen onverwachte hinder.

In dit artikel wordt ingegaan op de geluidsnormen voor warmtepompen, de manier waarop geluid wordt gemeten, mogelijke oorzaken van geluidsoverlast, en hoe deze kan worden voorkomen of beperkt. We geven ook een overzicht van de wettelijke eisen, juridische gevolgen bij schending van deze normen, en mogelijke technische oplossingen om geluidsoverlast te verminderen. Het artikel richt zich aan woningeigenaren, bouwbedrijven, installateurs, en buren die mogelijk last hebben van geluid van een warmtepomp.

Geluidsoverlast door warmtepompen: een groeiend thema

De warmtepomp is een technologie die steeds populairder wordt, vooral vanwege de wens naar duurzame verwarming en het verbannen van gas. In 2022 zijn er in Nederland bijna 100.000 warmtepompen geïnstalleerd, wat aantoont dat het klimaatbeleid en de energietransitie snel vooruitgaan. Echter, het geluid dat bij de installatie van deze systemen vrijkomt, is steeds vaker aan de orde bij woningeigenaren en hun buren. Deze overlast is niet alleen vervelend, maar kan ook leiden tot juridische complicaties als de wettelijke normen niet worden gerespecteerd.

Hoewel warmtepompen in de meeste gevallen redelijk stil zijn, kan het geluid toch lastig worden, vooral in dichtbevolkte gebieden, bij appartementen of wanneer de buitenunit dicht bij een woning of erfgrens is geplaatst. Het geluid wordt vooral veroorzaakt door de ventilator in de buitenunit, die lucht aanzuigt en afblaast. Bij het inschakelen en uitschakelen van de unit kan er ook een tik of ratelend geluid zijn, wat extra hinderlijk kan zijn, vooral in de nacht.

Geluidsnormen voor warmtepompen: wettelijke eisen sinds 2021

Sinds 1 april 2021 gelden in Nederland duidelijke wettelijke normen voor het geluid dat door warmtepompen mag worden geproduceerd. Deze normen zijn opgenomen in het gewijzigde Bouwbesluit en zijn bedoeld om geluidsoverlast voor buren te beperken. De normen zijn als volgt:

Overdag (tussen 7:00 en 19:00 uur) mag de warmtepomp maximaal 45 decibel geluid produceren op de erfgrens.
’s Nachts (tussen 19:00 en 7:00 uur) mag het geluidsniveau niet hoger zijn dan 40 decibel.
Voor appartementen en woningen op een gemeenschappelijk perceel geldt deze norm niet op de erfgrens, maar wordt het geluid gemeten bij openbare ramen van de buren.
Deze normen zijn van toepassing op alle warmtepompen die vanaf 1 april 2021 zijn geïnstalleerd.

Deze wettelijke eisen zijn bedoeld om geluidsoverlast te voorkomen, maar ze zijn ook een juridisch kader dat wordt gebruikt als buren last hebben en hulp of hulpverlening van de gemeente of justitie aanvragen. In juridische procedures is de overschrijding van deze normen een belangrijk argument om te stellen dat er sprake is van onrechtmatige hinder.

Hoe wordt geluid van een warmtepomp gemeten?

Het geluid dat door een warmtepomp wordt geproduceerd wordt gemeten volgens standaardprocedures die zijn opgenomen in de wettelijke eisen. Het is belangrijk om te weten dat het geluidsniveau niet alleen afhankelijk is van de technologie van de warmtepomp, maar ook van de locatie en de manier waarop de buitenunit is geïnstalleerd. De volgende factoren spelen een rol in de geluidsmeting:

Locatie van de warmtepomp: Een warmtepomp die dicht bij de erfgrens of in het zicht van buren is geplaatst, veroorzaakt vaak meer hinder dan een unit die verder van de woning of op een dak staat.
Afstand tot de buren: Hoewel de wettelijke norm niet expliciet een afstandsnorm bevat, speelt de afstand wel een rol in het geluidsniveau dat op de erfgrens wordt gemeten. Een warmtepomp die verder van de woning staat, produceert meestal minder geluid op de erfgrens.
Type warmtepomp: Nieuwe warmtepompen zijn vaak stiller dan oudere modellen, vooral omdat consumenten het geluidsniveau steeds belangrijker gaan zien. Daarnaast zijn er ook hybride en aardwarmtepompen die minder of geen geluid veroorzaken.

De geluidsmetingen worden meestal uitgevoerd door een geluidsexpert of een erkende meetinstantie. Deze meetpartijen gebruiken standaard meetapparatuur om het geluidsniveau op de erfgrens of bij open ramen van buren te bepalen. Het meetresultaat wordt dan vergeleken met de wettelijke normen om te bepalen of de warmtepomp binnen de toegestane limieten valt.

Oorzaken van geluidsoverlast door warmtepompen

Hoewel warmtepompen in de meeste gevallen voldoen aan de wettelijke normen, zijn er situaties waarin het geluid toch hinderlijk kan zijn. De oorzaken van geluidsoverlast kunnen zowel technisch als locatief zijn. De belangrijkste oorzaken zijn:

De ventilator van de buitenunit: De ventilator is verantwoordelijk voor een groot deel van het geluid. Deze draait vooral in de nacht en op zomerdagen om de temperatuur in de woning en het warmwater in het voorraadvat te reguleren.
Tonaal geluid: Het geluid dat door de warmtepomp wordt geproduceerd, bevat vaak zuivere tonen (zoals brom of fluiten), die extra hinderlijk worden ervaren, vooral in de avond en nacht wanneer het omgevingsgeluid afneemt.
Verkeerde installatie: Als de warmtepomp te dicht bij een woning, erfgrens of slaapkamerraam is geplaatst, kan het geluid sneller en intenser worden gehoord.
Technische problemen: Soms kan het geluidsniveau ook toenemen door technische problemen, zoals slijtage van de ventilator of lekken in de installatie.

Het is belangrijk om deze oorzaken te begrijpen, zowel voor woningeigenaren als voor buren, om te bepalen of er sprake is van onrechtmatige hinder of dat het geluid juist binnen de wettelijke normen valt.

Hoe kun je geluidsoverlast door een warmtepomp verminderen?

Er zijn verschillende manieren om geluidsoverlast door een warmtepomp te verminderen of zelfs te voorkomen. Deze maatregelen zijn gericht op zowel de locatie, de installatie en de technologie van de warmtepomp. De belangrijkste oplossingen zijn:

Kies een stillere warmtepomp: Er zijn nu verschillende modellen op de markt die speciaal ontworpen zijn om minimaal geluid te produceren. Deze modellen zijn vaak duurder, maar vooral in dichtbevolkte gebieden of bij appartementen is het een verstandige investering.
Plaats de buitenunit op afstand van de erfgrens: Een warmtepomp die verder van de woning staat, produceert minder geluid op de erfgrens. Een afstand van minstens 2 meter naar de erfgrens wordt vaak aanbevolen.
Voorkom plaatsing onder slaapkamerramen: Als de buitenunit direct onder een slaapkamerraam is geplaatst, kan het geluid direct het huis binnendrijven, wat extra hinderlijk is. Het is daarom verstandig om de unit op een plek te plaatsen die verder van het raam is.
Gebruik een geluidsdempende kast: Er zijn speciale kasten beschikbaar die om de buitenunit kunnen worden geplaatst. Deze kasten dempen het geluid en voorkomen dat het direct in de omgeving terechtkomt.
Kies voor een hybride of aardwarmtepomp: Deze typen warmtepompen veroorzaken geen geluid omdat ze geen ventilator gebruiken. Ze zijn echter vaak duurder en vereisen extra infrastructuur (zoals grondleidingen).
Controleer de installatie en technische toestand: Soms is geluidsoverlast het gevolg van een slechte installatie of technische problemen. Het is daarom verstandig om regelmatig te controleren of de warmtepomp goed functioneert en geen lekken of slijtage heeft.

Deze oplossingen kunnen worden toegepast afhankelijk van de situatie. Het is belangrijk om rekening te houden met de wettelijke normen, maar ook met de wensen van de buren. Een warmtepomp die voldoet aan de normen kan toch hinderlijk zijn voor buren, vooral als de locatie niet ideaal is.

Juridische gevolgen van geluidsoverlast door warmtepompen

Als een warmtepomp het geluidsniveau overschrijdt dat is toegestaan volgens de wettelijke normen, kan dit leiden tot juridische gevolgen. De belangrijkste juridische gevolgen zijn:

Onrechtmatige hinder: Als de geluidsoverlast aanhoudend is en de buren daardoor last hebben van bijvoorbeeld slaapproblemen, kan sprake zijn van onrechtmatige hinder. In dat geval kunnen de buren hulp of hulpverlening aanvragen bij de gemeente of justitie.
Aanvragen voor een voorlopige voorziening: Als de buren last hebben van geluidsoverlast, kunnen zij een aanvraag doen voor een voorlopige voorziening. Dit is een juridische procedure waarbij de gemeente of rechter tijdelijke maatregelen kan nemen tot het probleem is opgelost.
Geluidsmetingen en expertise: In juridische procedures is het vaak nodig om geluidsmetingen uit te voeren en eventueel expertisewerk te laten doen. Dit om te bepalen of er sprake is van onrechtmatige hinder.
Vrijwillige maatregelen: Vaak is het mogelijk om het probleem op te lossen zonder juridische stappen. Bijvoorbeeld door de warmtepomp te verplaatsen of een geluidsdempende kast te installeren.

In een recente rechtszaak is bepaald dat geluidsoverlast door een warmtepomp spoedeisend is als het leidt tot bijvoorbeeld slaapproblemen. Het hof heeft er bovendien op gewezen dat de buren niet moeten wachten op het uitslag van een bodemprocedure, maar dat het probleem direct moet worden aangepakt.

De rol van woningeigenaren en buren

De verantwoordelijkheid voor het voorkomen van geluidsoverlast door een warmtepomp ligt bij de woningeigenaar. Het is aan de woningeigenaar om ervoor te zorgen dat de warmtepomp voldoet aan de wettelijke normen en dat de geluidsoverlast zo ver mogelijk wordt beperkt. Echter, het is ook belangrijk dat buren zich bewust zijn van het probleem en weten hoe ze hun rechten kunnen behartigen.

Voor woningeigenaren is het verstandig om rekening te houden met de wens van buren en geluidsoverlast te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld door een stillere warmtepomp te kiezen of de buitenunit op een geschikte plek te plaatsen. Voor buren is het belangrijk om geluidsoverlast niet langer te tolereren, vooral als het aanhoudend is en het leidt tot bijvoorbeeld slaapproblemen of stress. Het is verstandig om eerst contact op te nemen met de woningeigenaar en samen te zoeken naar een oplossing.

Technische ontwikkelingen en toekomstige ontwikkelingen

Sinds 2020 is er een duidelijke toename geweest in de technische ontwikkelingen rondom warmtepompen, met als doel het geluidsniveau te beperken. De meeste nieuwe warmtepompen voldoen aan de wettelijke normen en zijn daardoor relatief stil. Bovendien zijn er nu ook hybride en aardwarmtepompen beschikbaar die helemaal geen geluid veroorzaken. Deze typen warmtepompen zijn echter vaak duurder en vereisen extra infrastructuur.

In de toekomst is te verwachten dat de technologie verder zal verbeteren en het geluidsniveau nog verder zal dalen. Daarnaast is het ook mogelijk dat de wettelijke normen verder worden aangescherpt of dat er extra regels komen om geluidsoverlast te voorkomen. Het is daarom belangrijk dat woningeigenaren en buren zich op de hoogte houden van de ontwikkelingen en weten hoe ze hun rechten kunnen behartigen.

Conclusie

Geluidsoverlast door warmtepompen is een groeiend thema in de bouw- en renovatiebranche. De wettelijke normen sinds 1 april 2021 zijn een duidelijk kader om geluidsoverlast te voorkomen, maar het is belangrijk om te beseffen dat het geluidsniveau ook afhankelijk is van de locatie, installatie en technologie van de warmtepomp. Voor woningeigenaren is het verstandig om rekening te houden met de wensen van de buren en geluidsoverlast zoveel mogelijk te beperken. Voor buren is het belangrijk om zich bewust te zijn van hun rechten en geluidsoverlast niet langer te tolereren.

Er zijn verschillende technische en praktische oplossingen beschikbaar om geluidsoverlast te verminderen of zelfs te voorkomen. Het is verstandig om deze oplossingen in overleg met de woningeigenaar te overwegen. Ook is het belangrijk om geluidsmetingen en eventueel juridische stappen te overwegen als de geluidsoverlast aanhoudend is en de wettelijke normen worden overschreden.

In de toekomst is te verwachten dat de technologie verder zal verbeteren en het geluidsniveau nog verder zal dalen. Het is daarom belangrijk dat woningeigenaren en buren zich op de hoogte houden van de ontwikkelingen en weten hoe ze hun rechten kunnen behartigen.

Bronnen

2021
luid