De betekenis van leveringszekerheid en storingscompensatie in het warmtenet

In Nederland wordt het gebruik van warmtenetten steeds belangrijker in het kader van duurzame energievoorziening en het verlagen van CO2-uitstoot. Het Warmtenetbeleid en de Warmtewet leggen de verantwoordelijkheden en verwachtingen voor warmtebedrijven vast, inclusief het concept van leveringszekerheid en de regels rondom storingscompensatie. Deze zaken zijn essentieel voor zowel de consument als het warmtebedrijf, omdat zij bepalen hoe verantwoord en betrouwbaar de warmtevoorziening in een collectieve opstelling functioneert. In deze artikel wordt ingegaan op de juridische en praktische aspecten van leveringszekerheid, storingscompensatie en de rol van het uitgewerkt kavelplan.

Inleiding

De huidige regelgeving rondom collectieve warmtevoorziening in Nederland richt zich op het waarborgen van een continue en betrouwbare warmtelevering aan huishoudens en bedrijven. Dit gebeurt via een netwerk van warmtebedrijven die verantwoordelijk zijn voor de aanleg, het beheer en het onderhoud van het warmtenet. De leveringszekerheid is een kernbegrip in deze regelgeving. Het betekent dat het warmtebedrijf ervoor moet zorgen dat er altijd voldoende warmte beschikbaar is om de verblijfsruimtes van alle aangesloten gebruikers continu te verwarmen tot minimaal 20 graden Celsius en warm tapwater te leveren dat voldoet aan de legionellanorm.

Naast leveringszekerheid speelt storingscompensatie een belangrijke rol in de regelgeving. Deze compensatie moet het warmtebedrijf betalen aan de verbruiker wanneer de warmtelevering onderbroken of verminderd wordt, wat leidt tot hinder voor de gebruiker. De regels rondom storingscompensatie zijn in recente jaren aangepast, waardoor ook korte, herhaalde onderbrekingen of afwijkingen van de warmtevoorziening onder compensatie kunnen vallen. Deze wijzigingen zijn bedoeld om warmtebedrijven te stimuleren om ook dergelijke incidenten te voorkomen.

In deze artikel worden deze thema’s verder toegelicht aan de hand van de wetgeving en praktijkregels die in de bronnen zijn verwerkt. Ook wordt ingegaan op het belang van het uitgewerkt kavelplan en de rol van de gemeente in de regie van warmtenetten.

Leveringszekerheid: Definitie en eisen

Leveringszekerheid is een kernbegrip in de Warmtewet en is van belang voor zowel het warmtebedrijf als de verbruiker. Het betekent dat het warmtebedrijf ervoor moet zorgen dat er op elk moment voldoende warmte beschikbaar is om alle aangesloten gebruikers te kunnen verwarmen en warm tapwater te leveren. De definitie van leveringszekerheid is vastgelegd in het tweede lid van artikel 2.24 van de Warmtewet. Daarin staat dat de door het warmtebedrijf geleverde warmte voldoende moet zijn om de verblijfsruimtes van alle op een collectieve warmtevoorziening aangesloten verbruikers continu te kunnen verwarmen tot minimaal 20 graden Celsius. Daarnaast moet het warmtenet ook in staat zijn om tapwater te leveren dat voldoet aan de legionellanorm.

Een tijdelijke onderbreking van de warmtelevering die incidenteel voorkomt en niet langer dan vijf dagen duurt, valt niet onder het begrip leveringszekerheid. Dit betekent dat dergelijke incidenten niet gezien worden als een niet-naleving van de verantwoordelijkheden van het warmtebedrijf. De uitzondering is bedoeld om kortdurende en onverwachte onderbrekingen, zoals onderhoudsstoppen of technische storingen, te kunnen afhandelen zonder dat het warmtebedrijf direct in schuld wordt gesteld.

Bij het bepalen van de leveringszekerheid moet het warmtebedrijf rekening houden met de warmtebehoefte van de aangesloten gebruikers en de kenmerken van hun binneninstallatie. Deze informatie moet worden opgenomen in het uitgewerkt kavelplan of in de leveringsovereenkomst. Het uitgewerkt kavelplan is een essentieel document dat de omvang en de kenmerken van het warmtenet beschrijft, inclusief de benodigde capaciteit en de verwachte warmtebehoefte van de aangesloten gebruikers.

Rol van het aangewezen warmtebedrijf

Het aangewezen warmtebedrijf heeft diverse taken en verantwoordelijkheden die zijn vastgelegd in de Wet op de energievoorziening en de Warmtewet. Een van de belangrijkste taken is het waarborgen van leveringszekerheid. Dit betekent dat het warmtebedrijf ervoor moet zorgen dat er altijd voldoende warmte beschikbaar is om de verblijfsruimtes en het warm tapwater van alle aangesloten gebruikers te verzekeren.

Het warmtebedrijf is ook verantwoordelijk voor het aanleggen, beheren en onderhouden van het warmtenet. Dit geldt ook voor delen van het netwerk die zich buiten het warmtekavel bevinden of in een deel van het kavel dat niet onder het uitgewerkt kavelplan valt. In dergelijke gevallen kan het warmtenet gebruikt worden door meerdere aangewezen warmtebedrijven, maar slechts één van deze bedrijven is dan verantwoordelijk voor de aanleg en het beheer van het warmtenet. Dit is belangrijk om eventuele verwarring of verantwoordelijkheidsproblemen te voorkomen.

Het warmtebedrijf kan ook werkzaamheden uitvoeren via derde partijen, zoals installatiebedrijven of onderhoudsmaatschappijen. In dat geval blijft de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de werkzaamheden bij het warmtebedrijf liggen. Dit zorgt ervoor dat de integrale verantwoordelijkheid bij het warmtebedrijf blijft, ongeacht wie de fysieke werkzaamheden uitvoert.

Storingscompensatie: Aanpassingen en regels

Storingscompensatie is een verplichte maatregel in de Warmtewet en is bedoeld om verbruikers te beschermen tegen onderbrekingen of verminderde levering van warmte. Tot nu toe was een ernstige storing gedefinieerd als een onderbreking van de warmtelevering die langer duurt dan acht uur. Echter, in de praktijk kan ook veel hinder worden ervaren door meerdere korte onderbrekingen. Deze korte onderbrekingen, die elk individueel korter zijn dan acht uur, kunnen gezamenlijk toch leiden tot significante ongemakken voor de verbruiker.

Om dit aan te pakken, is de regelgeving aangepast. In de lagere regelgeving is uitgewerkt dat storingen van langer dan één uur die in één maand gezamenlijk langer duren dan de tijd waarvoor compensatieplicht geldt, onder de compensatieplicht vallen. Dit betekent dat ook herhaalde korte onderbrekingen van de warmtelevering nu onder de compensatieplicht kunnen vallen, zolang ze gezamenlijk een bepaalde drempel overschrijden.

Daarnaast is de uitzondering geschrapt dat een warmtebedrijf geen storingscompensatie hoeft te betalen als de storing minder dan 24 uur duurt en het de eerste storing is in een jaar. Deze wijziging maakt de regelgeving eerlijker en stelt hogere eisen aan het warmtebedrijf om storingen te voorkomen.

Een ander knelpunt in de huidige regelgeving is dat er geen compensatieplicht bestaat bij verminderde levering van warmte. Dit kan voorkomen als een verbruiker niet in staat is om de verblijfsruimtes of het warm tapwater in zijn huis voldoende te verwarmen. In dit geval wordt de situatie niet gedefinieerd als een storing, wat betekent dat er geen compensatieplicht is voor het warmtebedrijf. Deze situatie is in de regelgeving aan de orde gekomen en kan in de toekomst leiden tot verdere wijzigingen.

Definitie van storing en temperatuurranges

De definitie van storing is uitgebreid om te zorgen dat ook afwijkingen van de minimumtemperatuur van de geleverde warmte als een storing worden beschouwd. In de leveringsovereenkomst moeten temperatuurranges worden opgenomen die overeenkomen met de temperatuurranges die staan opgenomen in het uitgewerkt kavelplan. Dit zorgt ervoor dat de verwachtingen van de verbruiker en het warmtebedrijf duidelijk zijn en dat eventuele afwijkingen als storingen worden gezien.

Tot slot is de uitzondering geschrapt dat een warmtebedrijf geen storingscompensatie hoeft te betalen als de storing minder dan 24 uur duurt en het de eerste storing is in een jaar. Deze wijziging maakt de regelgeving eerlijker en stelt hogere eisen aan het warmtebedrijf om storingen te voorkomen.

Leveringsovereenkomst en opzegvergoeding

In de Energiewet is vastgelegd dat kleinverbruikers, die een leveringsovereenkomst voor warmte hebben afgesloten, in beginsel geen opzegvergoeding moeten betalen bij het opzeggen van de overeenkomst. Dit geldt alleen als de verbruiker zelf een overeenkomst met een vaste looptijd en een vooraf of tijdens de overeenkomst vast overeengekomen leveringsprijs of een vaste leveringsvergoeding voor het einde van de looptijd opzegt en de opzegvergoeding in de overeenkomst is opgenomen.

Bij een vaste leveringsprijs is het redelijk dat het aangewezen warmtebedrijf schadeloos wordt gesteld voor de warmte die het verwachtte te leveren voor een bepaalde prijs. In het geval dat een leveringsovereenkomst wordt opgezegd door het warmtebedrijf, bijvoorbeeld bij wanbetaling, is het eveneens mogelijk om een opzegvergoeding in rekening te brengen, mits het gaat om een overeenkomst voor bepaalde tijd en vaste prijs of vergoeding.

De opzegvergoeding moet evenredig zijn en mag niet meer bedragen dan het rechtstreekse economische verlies dat het warmtebedrijf lijdt als gevolg van het opzeggen van de leveringsovereenkomst. In lagere regelgeving zullen nadere regels worden gesteld over de hoogte van de opzegvergoeding.

Rol van de gemeente en het uitgewerkt kavelplan

Om de gemeentelijke regie te borgen, is voorgesteld dat een aangewezen warmtebedrijf zijn taken niet mag verrichten als daar geen uitgewerkt kavelplan aan ten grondslag ligt waarmee de gemeente heeft ingestemd. Dit betekent dat een warmtebedrijf alleen een collectieve warmtevoorziening mag ontwikkelen in die delen van de warmtekavel waarmee het college heeft ingestemd. Het uitgewerkt kavelplan is dus een essentieel document dat de omvang en de kenmerken van het warmtenet beschrijft, inclusief de benodigde capaciteit en de verwachte warmtebehoefte van de aangesloten gebruikers.

Het uitgewerkt kavelplan speelt ook een belangrijke rol bij het bepalen van leveringszekerheid. De informatie over de warmtebehoefte van een gebouw en de kenmerken van de binneninstallatie die in het uitgewerkt kavelplan of de leveringsovereenkomst moet worden opgenomen, zijn essentieel voor het bepalen van de benodigde warmtecapaciteit. Deze informatie helpt het warmtebedrijf om ervoor te zorgen dat er altijd voldoende warmte beschikbaar is om alle aangesloten gebruikers te kunnen verwarmen en warm tapwater te leveren.

Conclusie

De regelgeving rondom collectieve warmtevoorziening in Nederland is gericht op het waarborgen van leveringszekerheid en het bepalen van de verantwoordelijkheden van het warmtebedrijf en de verbruiker. Leveringszekerheid betekent dat het warmtebedrijf ervoor moet zorgen dat er altijd voldoende warmte beschikbaar is om de verblijfsruimtes van alle aangesloten gebruikers te verwarmen en warm tapwater te leveren. Dit gebeurt via een netwerk van warmtebedrijven die verantwoordelijk zijn voor de aanleg, het beheer en het onderhoud van het warmtenet.

Storingscompensatie is een verplichte maatregel in de Warmtewet en is bedoeld om verbruikers te beschermen tegen onderbrekingen of verminderde levering van warmte. In de regelgeving zijn recente aanpassingen doorgevoerd om ook herhaalde korte onderbrekingen onder de compensatieplicht te vallen. Deze wijzigingen zijn bedoeld om warmtebedrijven te stimuleren om dergelijke incidenten te voorkomen.

De rol van het uitgewerkt kavelplan en de gemeente is essentieel in het kader van de gemeentelijke regie en de bepaling van de benodigde warmtecapaciteit. Het uitgewerkt kavelplan geeft informatie over de warmtebehoefte van de aangesloten gebruikers en de kenmerken van hun binneninstallatie, wat belangrijk is voor het bepalen van leveringszekerheid.

In de toekomst is te verwachten dat de regelgeving rondom collectieve warmtevoorziening verder wordt aangepast, zowel inzake leveringszekerheid als storingscompensatie. Dit zal leiden tot een eerlijker en efficiënter systeem voor zowel het warmtebedrijf als de verbruiker.

Bronnen

1. Besluit over de regels voor storingscompensatie en leveringszekerheid