Warmtepomp aanleggen in een appartement: Kiezen, installeren en optimaliseren

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

De transitie naar duurzame verwarmingssystemen is tegenwoordig een essentieel onderdeel van woningbelegging en renovatie. Een warmtepomp is een efficiënte en duurzame oplossing voor het verwarmen van appartementen. Deze technologie maakt het mogelijk om warmte op te wekken uit de omgevingslucht, grond of water, waardoor aanzienlijke energiebesparing en CO₂-reductie kunnen worden bereikt. Voor appartementen zijn er verschillende opties voor het aanleggen van een warmtepomp, variërend van individuele installaties tot centrale, collectieve systemen. In dit artikel bespreken we de belangrijkste overwegingen bij het aanleggen van een warmtepomp in een appartement, inclusief technische configuraties, locaties voor installatie, aandachtspunten en kostenoverzicht.

Wat is een warmtepomp en hoe werkt deze?

Een warmtepomp is een thermische machine die warmte uit een bron (zoals lucht, grond of water) opwekt en deze overbrengt naar een gebouw voor verwarming of warm water. Het systeem werkt op basis van het principe van thermische cyclus, waarbij warmte van een koele naar een warme luchtstroom wordt overgedragen. De meest voorkomende soorten warmtepompen voor appartementen zijn:

Lucht/lucht warmtepompen: Deze pompen halen warmte uit de lucht en kondenseren deze om de lucht in het appartement op te warmen. Ze zijn geschikt voor zowel verwarming als afkoeling en vormen een eenvoudige, goedkope optie.
Lucht/water warmtepompen: Hierbij wordt de warmte uit de lucht gebruikt om water op te warmen, wat vervolgens via een verwarmingssysteem (zoals vloerverwarming of radiatoren) wordt gebruikt.
Water/water warmtepompen: Deze systemen halen warmte uit grondwater en gebruiken deze voor verwarming en warm water. Ze zijn doorgaans efficiënter, maar vereisen een dichtbij gelegen bron van grondwater.
Geothermische warmtepompen: Deze systemen gebruiken warmte uit de bodem en vereisen een complexe installatie met buizen in de grond. Ze zijn efficiënt, maar vereisen voldoende ruimte en zijn daarom niet altijd geschikt voor appartementen.
Hybride warmtepompen: Deze combineren een warmtepomp met een traditionele verwarmingsketel. Ze schakelen automatisch afhankelijk van de buitentemperatuur en warmtevraag, waardoor ze efficiënter zijn dan enkel een ketel, maar ook minder afhankelijk van de warmtepomp bij extreme koudte.

Individuele versus centrale warmtepomp

Bij een appartementencomplex zijn er twee hoofdopties voor de aanleg van een warmtepomp: een individuele warmtepomp per appartement of een centrale (collectieve) warmtepomp die meerdere appartementen tegelijk bedient.

Individuele warmtepomp

Een individuele warmtepomp betekent dat elk appartement een eigen installatie heeft, bestaande uit een binnenunit en een buitenunit. Deze optie biedt de bewoner volledige controle over de verwarming en de energie-efficiëntie. Het is bijvoorbeeld mogelijk om per appartement de verwarmingsschema’s aan te passen en het energieverbruik te optimaliseren. Aan de andere kant is deze oplossing ruimte- en kostenintensief, omdat er voor elk appartement aparte apparatuur moet worden geïnstalleerd. Bovendien vereist het een goed geïsoleerd appartement en een geschikte locatie voor de buitenunit.

Centrale (collectieve) warmtepomp

Bij een centrale warmtepomp is er één grotere installatie die meerdere appartementen tegelijk verwarmt. Deze oplossing biedt voordelen in termen van schaal, energie-efficiëntie en onderhoud. Het kan efficiënter zijn, omdat energie wordt gedeeld en het systeem optimalisatie op grotere schaal toelaat. De bewoners hebben echter minder directe controle over de verwarmingstemperatuur per appartement. Ook is een goed ontworpen distributienetwerk nodig, zodat de warmte effectief naar elk appartement kan worden geleid.

De keuze tussen individueel of collectief hangt af van verschillende factoren, zoals de grootte van het appartementencomplex, de beschikbare ruimte, de energiebehoeften van de bewoners en de voornemens van de VvE (Vereniging van Eigenaren).

Aandachtspunten bij de installatie van een warmtepomp in een appartement

Locatie van de warmtepomp

De locatie van de warmtepomp is cruciaal voor het functioneren en het comfort van de bewoners. De buitenunit moet op een plaats geïnstalleerd worden waar voldoende luchtcirculatie aanwezig is en waar geluidsoverlast minimaal is. De meest voorkomende locaties zijn:

Terras of tuin: Voor appartementen met een terras of tuin kan de buitenunit daar geplaatst worden. Dit biedt voldoende luchtcirculatie en minimaliseert geluidshinder voor buren.
Dak: In stedelijke gebieden wordt de buitenunit vaak op het dak geplaatst. Dit is een esthetisch aantrekkelijkere optie en voorkomt overlast in de tuin of op straat.
Kelder of technische ruimte: De binnenunit kan geplaatst worden in een kelder of technische ruimte. Deze locatie beschermde de apparatuur tegen weersinvloeden en diefstal. Bovendien kan het geluidsniveau op deze manier verlaagd worden.
Garage of zolder: Deze ruimtes kunnen geschikt zijn voor de installatie van de binnenunit, mits er voldoende leidingwerk en isolatie aanwezig is.

Het is belangrijk om rekening te houden met de regelgeving en eventuele beperkingen van de VvE of gemeente. Bovendien moet er voldoende ruimte zijn voor onderhoud en toegang tot de apparatuur.

Isolatie van het appartement

Een warmtepomp werkt efficiënter in een goed geïsoleerd appartement. Als een woning slecht is geïsoleerd, zal de warmtepomp meer energie moeten opwekken om de gewenste temperatuur te behouden. Dit zorgt voor hogere energiekosten en vermindert het rendement van het systeem.

Belangrijke aandachtspunten voor isolatie zijn:

Glas- en spouwmuurisolatie: Zorg dat de ramen en spouwmuur goed geïsoleerd zijn om warmteverlies te beperken.
Dakisolatie: Een goed geïsoleerd dak voorkomt warmteverlies via het plafond.
Vloerverwarming versus radiatoren: Een warmtepomp werkt optimaal in combinatie met vloerverwarming, omdat dit een lagere eindtemperatuur vereist dan radiatoren.

Geluidsoverlast

Bij de installatie van een warmtepomp moet rekening gehouden worden met geluidsoverlast. De buitenunit produceert geluid, wat kan lastig zijn voor buren. Om dit te beperken, dient er voldoende afstand tussen de buitenunit en buren te zijn. Voor appartementen geldt dat het geluidsniveau overdag niet hoger mag zijn dan 40 dB en ‘s nachts ook niet meer dan 40 dB. Het is daarom verstandig om geluidsabsorberende materialen of schermen te gebruiken bij de installatie van de buitenunit.

Welke warmtepomp is geschikt voor een appartement?

Niet alle warmtepompen zijn geschikt voor appartementen. De volgende opties zijn vooral geschikt:

1. Lucht/lucht warmtepomp

Een lucht/lucht warmtepomp is de meest voorkomende en geschikte oplossing voor appartementen. Deze warmtepomp is goedkoper dan andere varianten en vereist minder ruimte. Het is geschikt voor zowel verwarming als afkoeling, wat extra comfort biedt in de zomer. De warmtepomp wordt vaak geïnstalleerd in een technische ruimte of kelder, terwijl de buitenunit op het dak of terras staat.

2. Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp combineert een warmtepomp met een CV-ketel. Deze oplossing is geschikt voor appartementen die nog steeds afhankelijk zijn van een bestaande verwarmingsinstallatie. De hybride warmtepomp kan automatisch wisselen tussen warmtepomp en ketel, afhankelijk van de buitentemperatuur en de warmtevraag. Dit zorgt voor een hoger rendement en minder afhankelijkheid van de ketel bij koud weer.

3. Collectieve warmtepomp

In sommige gevallen is het niet haalbaar om een individuele warmtepomp te installeren in elk appartement. Dan kan een collectieve warmtepomp geplaatst worden. Dit is een grotere installatie die meerdere appartementen tegelijk bedient. Deze oplossing is efficiënter op schaal en vereist minder individuele apparatuur. Het is echter belangrijk dat het distributienetwerk goed ontworpen is, zodat warmte gelijkmatig wordt verdeeld.

4. Water/water warmtepomp

Een water/water warmtepomp is efficiënter, maar vereist een dichtbij gelegen bron van grondwater. Deze variant is niet altijd geschikt voor appartementen, omdat het niet altijd mogelijk is om een grondwaterbron in de buurt van het appartementencomplex te vinden. Bovendien vereist deze oplossing een complexe installatie.

5. Geothermische warmtepomp

Een geothermische warmtepomp haalt warmte uit de grond en is zeer efficiënt. De installatie is echter complex en vereist voldoende beschikbare ruimte in de grond rondom het appartementencomplex. Deze oplossing is daarom niet altijd haalbaar voor appartementen in dichtbebouwde steden.

Niet geschikte warmtepomp

Grondgebonden warmtepomp: Deze warmtepomp is niet geschikt voor appartementen. Ze produceert geluidsoverlast en vereist voldoende ruimte voor de installatie van buizen in de grond. Deze oplossing is meestal alleen geschikt voor woningen op de begane grond.

Stappen bij het aanleggen van een warmtepomp in een appartement

Het aanleggen van een warmtepomp in een appartement vereist een aantal belangrijke stappen. Deze stappen helpen bij het bepalen van de juiste oplossing en het optimaliseren van de efficiëntie van het systeem.

Stap 1: Controleer of jouw appartement geschikt is voor een warmtepomp

Niet alle appartementen zijn automatisch geschikt voor een warmtepomp. Het is verstandig om eerst te controleren of de woning voldoet aan de eisen:

Isolatie: Zorg dat het appartement goed geïsoleerd is. Dit voorkomt warmteverlies en zorgt voor een hoger rendement van de warmtepomp.
Verwarmingssysteem: Een warmtepomp werkt optimaal in combinatie met vloerverwarming. Als oude radiatoren worden gebruikt, kan het rendement verder dalen.
Ruimte voor installatie: Controleer of er voldoende ruimte is voor de binnen- en buitenunit.

Als het appartement niet optimaal geïsoleerd is, kan een warmtepompboiler een betere oplossing zijn. Deze boiler verwarmt alleen tapwater en heeft geen directe invloed op de woningverwarming. Een hybride warmtepomp is een alternatief voor appartementen die nog steeds afhankelijk zijn van een CV-ketel.

Stap 2: Kies het juiste type warmtepomp

Naast het bepalen van de geschiktheid van het appartement, is het belangrijk om het juiste type warmtepomp te kiezen. De keuze hangt af van:

Energiebehoeften
Beschikbare ruimte
Voornemens van de VvE
Budget

De meest geschikte optie voor appartementen is een lucht/lucht of hybride warmtepomp. Deze varianten zijn goedkoper, vereisen minder ruimte en zijn eenvoudiger te installeren.

Stap 3: Kies een geschikte locatie voor de installatie

Bepaal waar de binnen- en buitenunit van de warmtepomp geplaatst kunnen worden. Let op de volgende aandachtspunten:

Voldoende luchtcirculatie voor de buitenunit
Minimale geluidsoverlast voor buren
Toegang voor onderhoud en inspectie
Bescherming tegen weersinvloeden

Stap 4: Zoek een betrouwbare installateur

Het aanleggen van een warmtepomp moet altijd uitgevoerd worden door een gecertificeerde installateur. Dit zorgt voor een correcte installatie en voldoening aan de wettelijke eisen. Het is verstandig om meerdere offertes aan te vragen om een kostenefficiënte oplossing te vinden.

Kosten van een warmtepomp voor een appartement

De kosten van een warmtepomp variëren afhankelijk van het type, de grootte van het appartement en de installatie. Voor een appartement is een hybride warmtepomp meestal de voordeligste optie. De gemiddelde kosten zijn:

Hybride warmtepomp (3 tot 6 kW): € 7.000 – € 11.000
Lucht/lucht warmtepomp (5 tot 6 kW): € 4.000 – € 8.000
Water/water warmtepomp (4 tot 12 kW): € 13.000 – € 17.000
Warmtepomp Grond/water (4 tot 16 kW): € 23.000 – € 27.000

De kosten van een hybride warmtepomp zijn meestal de laagste, maar het rendement hangt af van het klimaat en de isolatie van het appartement. Het is verstandig om een energiebesparingssimulatie uit te voeren om de langdurige kosten en besparing in beeld te krijgen.

Voordelen en nadelen van een warmtepomp in een appartement

Voordelen

Duurzame verwarming: Een warmtepomp draagt bij aan een duurzamere toekomst door minder fossiele brandstoffen te gebruiken.
Energiebesparing: Door het gebruik van omgevingswarmte kan aanzienlijk worden bespaard op energiekosten.
Zelfvoorziening: Een warmtepomp kan in combinatie met zonnepanelen zelfs tot volledige energiezelfvoorziening leiden.
Lange levensduur: Een goed onderhouden warmtepomp kan jarenlang functioneren met minimale kosten.

Nadelen

Hoog investeringsbedrag: De aanschaf en installatie van een warmtepomp zijn kostbaar.
Afhankelijk van elektriciteit: Een warmtepomp werkt op elektriciteit, wat kan leiden tot hogere elektriciteitskosten.
Gevoelig voor koud weer: Bij extreme koudte kan het rendement van een warmtepomp dalen, vooral bij individuele installaties.
Geluidsoverlast: De buitenunit produceert geluid, wat buren kan storen als het niet goed is geplaatst.

Conclusie

Het aanleggen van een warmtepomp in een appartement is een verstandige keuze voor wie op zoek is naar een duurzame en efficiënte verwarming. Het is echter belangrijk om rekening te houden met verschillende factoren, zoals de geschiktheid van het appartement, de locatie van de installatie, de isolatie van de woning en de keuze van het juiste type warmtepomp. Door deze aandachtspunten te overwegen en een goedkeurig installatiebedrijf te kiezen, kan een warmtepomp optimaal functioneren en een aanzienlijke bijdrage leveren aan energiebesparing en duurzaamheid.

Bronnen

flat
en