Ventilatiewarmtepompen: Duurzame Oplossing voor Verwarming, Koeling en Luchtbehandeling

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

In de huidige bouwsector en renovatiepraktijk speelt duurzaamheid een steeds belangrijkere rol. Energiebesparing, CO2-reductie en het gebruik van milieuvriendelijke technologieën zijn centrale thema’s. In dit kader vormt de ventilatiewarmtepomp een veelbelovende technologie die niet alleen bijdraagt aan een comfortabel binnenuitleiding, maar ook energie-efficiëntie en duurzaamheid combineert. In deze artikel zullen we de werking, voordelen, toepassingen en mogelijkheden van ventilatiewarmtepompen bespreken, met een nadruk op de praktische toepassing in woningen en gebouwen.

Wat is een ventilatiewarmtepomp?

Een ventilatiewarmtepomp is een geïntegreerd systeem dat meerdere functies combineert: ventilatie, verwarming, koeling en soms warmte voor het sanitair. Het systeem gebruikt de warmte die vrijkomt uit de ventilatielucht van het gebouw om energie te besparen. In tegenstelling tot traditionele verwarmingssystemen die afhankelijk zijn van aardgas, maakt een ventilatiewarmtepomp gebruik van hernieuwbare energiebronnen zoals lucht en condensatie uit de ventilatielucht.

Werking van een ventilatiewarmtepomp

De werking van een ventilatiewarmtepomp berust op het principe van warmteterugwinning. Tijdens het ventilatieproces wordt de warmte uit de afvoerlucht geïnterneerd en gebruikt voor de verwarming van het gebouw. Dit wordt gecombineerd met warmtepomptechnologie, die extra warmte kan opwekken uit de ventilatielucht of buitenlucht. Zo kan het systeem zowel verwarmen als koelen, afhankelijk van de omgevingsomstandigheden.

Een voorbeeld hiervan is de ventilatielucht/water warmtepomp van NIBE, die niet alleen warmte uit ventilatielucht haalt, maar ook condensatie gebruikt om het rendement te verhogen. Door het afvoeren van afvoerlucht en het inzetten van verse buitenlucht, kan het systeem zelfs beter functioneren dan een traditionele warmteterugwinning (WTW) unit.

Daarnaast is het mogelijk om ventilatiewarmtepompen te combineren met externe warmtebronnen, zoals zonnewarmte of een zonneboiler. Dit is vooral geschikt voor zeer energiezuinige woningen, waarin het isolatiepeil hoog is en het energieverbruik beheerst kan worden.

Voordelen van ventilatiewarmtepompen

Ventilatiewarmtepompen bieden een reeks voordelen voor zowel particuliere huiseigenaars als professionals in de bouwsector. Deze voordelen zijn gebaseerd op de technische specificaties en praktische toepassingen die worden genoemd in de beschikbare bronnen.

1. Energiezuinigheid

Een van de belangrijkste voordelen van ventilatiewarmtepompen is hun energiezuinigheid. Omdat het systeem warmte uit ventilatielucht en condensatie haalt, is het in staat om aanzienlijke hoeveelheden energie te besparen in vergelijking met traditionele verwarmingssystemen. De thermodynamische warmteterugwinning, zoals toegepast in de Rinnova Vertical 30, maakt het mogelijk om de luchttemperatuur te reguleren zonder extra energie te verbruiken.

De inverterwarmtepomptechnologie die in sommige systemen wordt gebruikt, verhoogt de efficiëntie verder. Dit betekent dat het systeem alleen de benodigde hoeveelheid energie gebruikt, afhankelijk van de belasting en omgevingstemperatuur.

2. Duurzaamheid

Ventilatiewarmtepompen zijn een duurzame oplossing omdat ze gebruik maken van hernieuwbare energiebronnen. In tegenstelling tot gasverwarmingsinstallaties, die CO2-uitstoot veroorzaken, werken ventilatiewarmtepompen met elektriciteit en hebben daarmee een veel lagere CO2-impact. Vooral in combinatie met zonnepanelen of andere vormen van duurzame elektriciteit kan dit een bijdrage leveren aan een gasvrij huis of bedrijf.

Daarnaast zijn ventilatiewarmtepompen een geschikte keuze voor subsidies en stimuleringsmaatregelen, zoals de ISDE-subsidie. Dit maakt de investering niet alleen milieuvriendelijk, maar ook financieel aantrekkelijk.

3. Centrale verwarming en warm water

Een ventilatiewarmtepomp kan in veel gevallen het complete verwarmingssysteem van een woning of gebouw vervangen of aanvullen. In combinatie met een ingebouwde boiler kan het systeem warm water leveren, waardoor het niet langer nodig is om een afzonderlijke warmwaterinstallatie aan te schaffen. Dit is vooral relevant voor woningen die zijn aangesloten op een warmtenet of stadsverwarming, waarin de ventilatiewarmtepomp kan worden gebruikt om warm water aan te maken op basis van hergebruikte warmte.

4. Ventilatie en binnenuitleiding

Omdat ventilatiewarmtepompen een geïntegreerd ventilatiesysteem bevatten, is het mogelijk om de luchtkwaliteit in een gebouw te verbeteren. In tegenstelling tot traditionele WTW-units, die alleen lucht verwisselen en warmte terughalen, kan een ventilatiewarmtepomp ook de lucht verwarmen of koelen. Hierdoor wordt een gezonder en comfortabeler binnenuitleiding gecreëerd, wat vooral belangrijk is in kantoren, klaslokalen en woningen waar mensen langdurig verblijven.

5. Compacte oplossing

Ventilatiewarmtepompen zijn ontworpen als alles-in-één systemen, wat betekent dat meerdere functies zijn gecombineerd in één behuizing. Dit maakt de installatie eenvoudiger en de ruimtebeheersing efficiënter. In het geval van de NIBE-ventilatiewarmtepomp, bijvoorbeeld, wordt de verwarming, ventilatie en warm waterproductie gecombineerd in één unit. Dit is vooral geschikt voor flatgebouwen of kleinere woningen waar ruimte een beperkende factor is.

Toepassingsmogelijkheden

De toepassing van ventilatiewarmtepompen varieert afhankelijk van de specifieke situatie van het gebouw. Hieronder volgen enkele voorbeelden van toepassingen die worden genoemd in de bronnen:

1. Hybride systemen

In de meeste gevallen werkt een ventilatiewarmtepomp samen met een cv-ketel of elektrische naverwarmer. Dit betekent dat het systeem niet volledig gasvrij is, maar wel aanzienlijk minder aardgas verbruikt. In koude weersomstandigheden of bij hoge warmtevraag kan de cv-ketel ingeschakeld worden om aan de energiebehoefte te voldoen.

2. Volledige warmtepomp

Er zijn ook ventilatiewarmtepompen die volledig op elektriciteit werken en geen cv-ketel nodig hebben. Deze systemen zijn geschikt voor zeer energiezuinige woningen, waarin de isolatie zo goed is dat de warmtepomp voldoende warmte kan leveren, zelfs in koud weer. In dergelijke situaties kan het systeem worden aangevuld met een zonneboiler of elektrische naverwarmer voor het aanmaken van warm water.

3. Professionele toepassingen

Ventilatiewarmtepompen zijn niet alleen geschikt voor particuliere woningen, maar ook voor professionele toepassingen zoals kantoren, klaslokalen en vergaderruimtes. In deze situaties kan het systeem worden afgestemd op de specifieke ventilatie- en verwarmingseisen van de ruimte. Het Rinnova Vertical 30, bijvoorbeeld, is ontworpen voor professionele toepassingen en kan ruimtes voorzien van verse, gezuiverde en naar wens verwarmde of gekoelde lucht.

4. Koel- en verwarmingsfunctie

Een van de unieke voordelen van ventilatiewarmtepompen is dat ze zowel verwarmen als koelen. In de zomer kan het systeem worden omgezet in een koelingsmodus, wat het een veelzijdige oplossing maakt voor klimaatbeheersing. Dit is vooral waardevol in regio’s met een warme zomer of in gebouwen zonder afzonderlijke koeling.

Keuze van het juiste systeem

De keuze van een ventilatiewarmtepomp hangt af van verschillende factoren, zoals de grootte van het gebouw, de isolatiegraad, de energievoorziening en de specifieke verwarmings- en ventilatiebehoeften. Hier zijn enkele overwegingen bij het kiezen van een systeem:

1. Grootte en type woning

Voor kleinere woningen en flatgebouwen zijn compacte, alles-in-één systemen zoals de NIBE-ventilatiewarmtepomp een uitstekende keuze. Deze systemen zijn eenvoudig te installeren en bieden een efficiënte oplossing voor zowel ventilatie als verwarming.

Voor grotere woningen of gebouwen met hoge ventilatiebehoeften zijn professionele systemen zoals de Rinnova Vertical 30 geschikt. Deze systemen kunnen ruimtes voorzien van verse lucht en tegelijkertijd de temperatuur reguleren.

2. Isolatiegraad

In woningen met een hoge isolatiegraad is het mogelijk om een volledige warmtepomp te kiezen die geen cv-ketel nodig heeft. Dit is vooral geschikt voor nieuwbouwprojecten of diepe renovaties waarin het gebouw volledig heraangemaakt is.

In minder goed geïsoleerde woningen is een hybride systeem een betere keuze, omdat het zorgt voor een betere warmtebeheersing in koude weersomstandigheden.

3. Energievoorziening

De keuze van een ventilatiewarmtepomp kan ook worden beïnvloed door de energievoorziening. In woningen die zijn aangesloten op een warmtenet kan het systeem worden gebruikt om warm water aan te maken op basis van hergebruikte warmte.

Voor woningen die volledig op duurzame energie werken, is het mogelijk om de ventilatiewarmtepomp te combineren met zonnepanelen of een zonneboiler. Dit zorgt voor een volledig gasvrij en duurzaam verwarmingssysteem.

4. Ventilatietype

Ventilatiewarmtepompen kunnen worden ingedeeld in verschillende ventilatietypes, zoals type C en type D. Ventilatietype C maakt gebruik van natuurlijke toevoer en mechanische afvoer, terwijl ventilatietype D zowel toevoer als afvoer mechanisch is. De keuze van het juiste ventilatietype hangt af van de ventilatiebehoeften van het gebouw en de wens naar een aangename binnenuitleiding.

Tips voor efficiënt gebruik

Om ervoor te zorgen dat een ventilatiewarmtepomp zo efficiënt mogelijk werkt, zijn er enkele praktische tips die kunnen worden opgevolgd:

1. Verwarm alleen de benodigde ruimtes

Het is niet nodig om het hele huis te verwarmen als er slechts een paar ruimtes in gebruik zijn. Door de verwarming in ongebruikte ruimtes uit te zetten en deuren dicht te houden, kan energie worden bespaard. Het gebruik van deurveers of elektrische dekens kan ook helpen om warme ruimtes te behouden.

2. Optimaliseer de luchtstromen

Een goede luchtcirculatie is essentieel voor het functioneren van een ventilatiewarmtepomp. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de ventilatiekanalen vrij zijn en dat de luchtstromen correct zijn ingesteld. Dit voorkomt warmteverliezen en zorgt voor een efficiënt systeem.

3. Regel de temperatuur slim

Door de temperatuur slim te regelen, kan het systeem zo efficiënt mogelijk werken. Dit kan gedaan worden via een slimme thermostaat of een ingebouwde regeling met kleurendisplay. Door de temperatuur op de juiste waarde te houden, kan energie worden bespaard.

4. Voeg zonnepanelen toe

Zonnepanelen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de energievoorziening van een ventilatiewarmtepomp. Door duurzame elektriciteit te gebruiken, kan het systeem volledig gasvrij werken en bijdragen aan een lagere CO2-uitstoot.

Conclusie

Ventilatiewarmtepompen bieden een veelbelovende oplossing voor de verwarming, ventilatie en koeling van woningen en gebouwen. Met hun energiezuinige werking, duurzame eigenschappen en geïntegreerde functies zijn ze een uitstekende keuze voor zowel particuliere huiseigenaars als professionals in de bouwsector. Door het combineren van ventilatie, verwarming en warm waterproductie in één systeem, kan het energieverbruik worden beheerst en de binnenuitleiding worden verbeterd.

De keuze van het juiste systeem hangt af van de specifieke situatie van het gebouw, de isolatiegraad en de energievoorziening. Met de juiste keuze en het slimme gebruik van het systeem kan een ventilatiewarmtepomp een aanzienlijke bijdrage leveren aan een duurzamere toekomst.

Bronnen

ventilatie