Afzekeren van warmtepompen: B of C karakteristiek?

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Het afzekeren van elektrische installaties is een essentieel onderdeel van elke elektrische installatie, en dit geldt met name voor complexe systemen zoals warmtepompen. Bij het kiezen van de juiste afzekering – in dit geval een automaat of zekering met een bepaalde karakteristiek – is het belangrijk om rekening te houden met de aard van de belasting en de specifieke kenmerken van het apparaat. In dit artikel gaan we in op de vraag: moet een warmtepomp afgezekerd worden met een B- of C-karakteristiek automaat? Hierbij baseren we ons uitsluitend op de informatie uit betrouwbare bronnen, zoals Ecodan warmtepompen, E-TECH groepenkasten, en discussies op technische fora.

De keuze van de karakteristiek beïnvloedt het gedrag van de automaat bij overbelasting of kortsluiting, en hierdoor ook de veiligheid en werking van de warmtepomp. De informatie die we hier presenteren is afkomstig uit technische documentatie, productbeschrijvingen en discussies van ervaren elektriciens en technische experts.

Wat zijn B- en C-karakteristieken van automaten?

Voor we ingaan op de toepassing op warmtepompen, is het belangrijk om duidelijk te maken wat B- en C-karakteristieken zijn en hoe ze zich gedragen bij overbelasting of kortsluiting.

B-karakteristiek

Automaten met een B-karakteristiek zijn ontworpen om snel uit te schakelen bij een relatief kleine overbelasting. Deze karakteristiek wordt vooral gebruikt in huishoudelijke installaties, zoals verlichting en kleinere huishoudelijke apparaten. Een B-karakteristiek automaat schakelt uit bij een stroom van 3 tot 5 maal de nominale waarde. Deze snelle uitschakeling zorgt voor een hogere beveiliging tegen oververhitting, maar kan ook betekenen dat bij korte, tijdelijke stroompieken (zoals bij het opstarten van apparaten met een hoge startstroom) de automaat onnodig uit kan schakelen.

C-karakteristiek

Automaten met een C-karakteristiek zijn minder gevoelig voor tijdelijke stroompieken. Ze schakelen pas uit bij een stroom van 5 tot 10 maal de nominale waarde. Deze automaten zijn dus geschikt voor installaties waar apparaten met een hoge startstroom voorkomen, zoals warmtepompen, koelinstallaties of grote elektrische motoren. De vertraging in uitschakeling zorgt ervoor dat korte stroompieken niet tot een onnodige afsluiting leiden.

Toepassing in warmtepompinstallaties

Aangezien warmtepompen vaak apparaten zijn met een hoge startstroom, is het vaak aangeraden om automaten met een C-karakteristiek te gebruiken. De hoge startstroom die ontstaat bij het opstarten van de pompen en compressoren kan anders leiden tot valse uitschakelingen. Dit betekent dat de automaat niet onmiddellijk reageert op korte stroompieken, waardoor de warmtepomp niet onnodig wordt uitgeschakeld.

Wat zegt de fabrikant over afzekering van Ecodan warmtepompen?

De Mitsubishi Electric Ecodan warmtepompen zijn een veelvoorkomend type lucht/water-warmtepomp in Nederland en België. De fabrikant geeft in hun documentatie en technische instructies aan dat Ecodan warmtepompen mogen worden afgezekerd met een +B karakteristiek automaat of uitschakelautomaat. Dit betekent dus dat een automaat met een B-karakteristiek geschikt is, mits deze automaat een specifieke uitvoering heeft die het systeem goed ondersteunt.

Belang van de juiste opstelling

Volgens de instructies van Mitsubishi Electric is het van groot belang dat de warmtepomp correct wordt opgesteld. Dit omvat zowel de fysieke plaatsing van de buitenunit als de keuze van de juiste afzekering. De fabrikant benadrukt dat de opstelling van de buitenunit een grote invloed heeft op de efficiëntie en levensduur van de warmtepomp. Daarnaast is het ook belangrijk om te weten dat de Ecodan warmtepompen zijn uitgerust met een ruisfilter om netvervuiling te voorkomen.

Onderhoud en inspectie

De Ecodan warmtepompen vereisen regelmatig onderhoud en inspectie. De fabrikant heeft een onderhoudsinstructie beschikbaar die uitleg geeft over de juiste procedures en het interval waarin inspecties moeten worden uitgevoerd. Dit onderhoud is van essentieel belang om ervoor te zorgen dat de warmtepomp efficiënt blijft werken en dat de afzekering adequaat functioneert.

Wat zeggen experts over het kiezen van een karakteristiek voor warmtepompen?

Naast de fabrikantinformatie, zijn er ook meningen en ervaringen van experts en elektriciens te vinden in technische fora. Een van deze discussies vindt plaats op een technisch forum waar elektriciens en installateurs hun ervaringen delen.

Startstroom van warmtepompen

Een van de belangrijkste redenen waarom een C-karakteristiek wordt aanbevolen voor warmtepompen is de hoge startstroom. Bij het opstarten van de compressor van de warmtepomp kan de stroom tijdelijk sterk stijgen. Bij een automaat met een B-karakteristiek kan dit leiden tot een valse uitschakeling. Elektriciens adviseren daarom vaak om in dergelijke gevallen voor een automaat met een C-karakteristiek te kiezen.

Gebruik in combinatie met zonnepanelen

Een specifieke situatie waarin de keuze van karakteristiek belangrijk is, is wanneer een warmtepomp wordt aangesloten op een zonnepaneelinstallatie. In zo’n geval is het vaak noodzakelijk om zowel een hoofdzekering als een secundaire zekering te installeren. De hoofdzekering zorgt voor de beveiliging van de hoofdkabel, terwijl de secundaire zekering de afzonderlijke groepen of apparaten beveiligt. In dit geval wordt vaak een C-karakteristiek automaat gebruikt voor de hoofdzekering, terwijl B-karakteristieken voor de secundaire groepen voldoende zijn.

Gebruik van Diazed patronen

In enkele discussies op het forum wordt ook aandacht besteed aan het gebruik van Diazed patronen. Diazed patronen zijn speciale patronen die worden gebruikt in groepenkasten en zorgen voor een robuuste en betrouwbare aansluiting. Deze patronen worden vaak gecombineerd met automaten met een C-karakteristiek, omdat ze beter zijn bestand tegen hoge startstromen.

Waarom is een C-karakteristiek vaak beter voor warmtepompen?

Nu we weten wat B- en C-karakteristieken zijn en hoe ze functioneren, is het belangrijk om in te zien waarom een C-karakteristiek automaat vaak de voorkeur geniet bij warmtepompinstallaties.

Hoge startstroom

Een van de belangrijkste redenen is de hoge startstroom van warmtepompen. Bij het opstarten van de compressor of andere elektrische componenten kan de stroom tijdelijk sterk stijgen. Bij een automaat met een B-karakteristiek kan dit leiden tot een valse uitschakeling. Een automaat met een C-karakteristiek is minder gevoelig voor dergelijke tijdelijke stroompieken, waardoor het systeem stabiel blijft functioneren.

Minder frequente uitschakeling

Omdat een C-karakteristiek automaat pas uit schakelt bij een stroom van 5 tot 10 maal de nominale waarde, is de kans op onnodige uitschakeling kleiner. Dit is vooral belangrijk in situaties waarin het systeem regelmatig opstart en stopt, zoals bij een warmtepomp die continu werkt om de temperatuur in een huis constant te houden.

Veiligheid en betrouwbaarheid

Hoewel een B-karakteristiek automaat sneller reageert op overbelasting, kan deze in sommige gevallen onnodig snel uitschakelen. Bij een C-karakteristiek automaat is er meer speelruimte voor tijdelijke stroompieken, waardoor het systeem betrouwbaarder werkt. Dit is vooral belangrijk in situaties waarin de warmtepomp een essentieel onderdeel is van het verwarmings- of koelsysteem van een huis.

Wat zegt E-TECH over afzekering en groepenkasten?

E-TECH is een betrouwbare leverancier van groepenkasten en elektrische componenten. In hun blogpost over groepenkasten en aardlekschakelaars geven ze aan dat ze standaard aardlekschakelaars van 40A gebruiken in hun groepenkasten. Deze keuze is gemaakt omdat 40A in de meeste situaties voldoende is om zowel de hoofdinstallatie als de afzonderlijke groepen te beveiligen.

Afzekering van warmtepompen bij E-TECH

E-TECH benadrukt het belang van een veilige en betrouwbare afzekering, vooral bij het aansluiten van apparaten zoals warmtepompen, laadpalen en airco’s. In hun productbeschrijvingen en blogposts wordt uitgebreid ingegaan op de keuze van de juiste automaat of zekering. Voor warmtepompen wordt vaak een automaat met een C-karakteristiek aanbevolen, vanwege de hoge startstroom die kan optreden bij het opstarten van het apparaat.

Veiligheid en flexibiliteit

E-TECH benadrukt ook de flexibiliteit van hun groepenkasten. Door gebruik te maken van modulaire opbouw en standaard- of maatwerkoplossingen, kunnen groepenkasten worden afgestemd op de specifieke behoeften van de klant. Bij warmtepompinstallaties is het bijvoorbeeld mogelijk om aparte zekeringen of automaten te installeren voor de hoofdkabel en voor de afzonderlijke groepen van de warmtepomp.

De rol van de meterkast in de afzekering van warmtepompen

De meterkast speelt een cruciale rol in de elektrische installatie van een woning of complex. De meterkast bevat de hoofdzekeringen en aardlekschakelaars, en dient als centraal punt voor de elektrische beveiliging van het gehele systeem.

Afmetingen en uitvoering

Volgens de NEN-normen moet de meterkast voldoen aan bepaalde afmetingen en uitvoeringseisen. De minimale afmetingen zijn 240x77x35 centimeter (hxbxd), en de deur moet minimaal 205x70 centimeter zijn. De meterkast moet ook over een goede ventilatie beschikken, met spleetvormige ventilatieopeningen aan de boven- en onderzijde. De achterwand en zijwanden moeten gemaakt zijn van multiplex of vezelplaat met een dikte van minimaal 18 millimeter.

Onveilige meterkasten

Een onveilige meterkast kan leiden tot problemen bij de afzekering van apparaten zoals warmtepompen. Bijvoorbeeld, als de meterkast niet voldoende ruimte biedt voor de installatie van een C-karakteristiek automaat, kan dit leiden tot problemen met de beveiliging. Het is daarom belangrijk om zowel de meterkast als de afzekering te overwegen bij het plannen van een warmtepompinstallatie.

Samenvatting van aanbevelingen

Op basis van de informatie uit de technische documentatie, discussies en productbeschrijvingen, kunnen we de volgende aanbevelingen formuleren:

Voor de meeste warmtepompinstallaties is een automaat met een C-karakteristiek geschikt. Dit is vooral het geval bij apparaten met een hoge startstroom, zoals Ecodan warmtepompen. Een C-karakteristiek automaat is minder gevoelig voor tijdelijke stroompieken, waardoor het systeem stabiel blijft functioneren.
Een B-karakteristiek automaat kan ook gebruikt worden, maar alleen in specifieke gevallen. Bijvoorbeeld bij apparaten met een lage startstroom of bij installaties waarin de warmtepomp niet het enige elektrische apparaat is. In het geval van Ecodan warmtepompen is een +B karakteristiek automaat toegestaan, wat een specifieke uitvoering betreft.
Het kiezen van de juiste karakteristiek is essentieel voor de veiligheid en betrouwbaarheid van de installatie. Bij onjuiste keuze kan het leiden tot valse uitschakelingen of onvoldoende beveiliging. Het is daarom verstandig om dit keuze te laten maken door een ervaren elektricien of installateur.
De meterkast en groepenkast moeten voldoen aan de normen en standaarden. De meterkast moet voldoende ruimte bieden voor de installatie van de juiste automaten en zekeringen. Bij warmtepompinstallaties is het vaak noodzakelijk om aparte zekeringen of automaten te installeren voor de hoofdkabel en voor de afzonderlijke groepen.

Conclusie

Bij de afzekering van warmtepompen is het belangrijk om rekening te houden met de aard van de belasting en de specifieke kenmerken van het apparaat. In de meeste gevallen is een automaat met een C-karakteristiek de juiste keuze, omdat deze minder gevoelig is voor tijdelijke stroompieken. Ecodan warmtepompen mogen bijvoorbeeld afgezekerd worden met een +B karakteristiek automaat, wat een specifieke uitvoering betreft.

Het kiezen van de juiste karakteristiek is essentieel voor de veiligheid en betrouwbaarheid van de installatie. Door rekening te houden met de hoge startstroom van warmtepompen en de mogelijkheid van valse uitschakelingen, is het verstandig om dit proces te laten uitvoeren door een ervaren elektricien of installateur.

De meterkast en groepenkast spelen een cruciale rol in de elektrische beveiliging van het gehele systeem. Het is daarom belangrijk om zowel de meterkast als de afzekering goed te plannen bij het installeren van een warmtepomp.