Het Beste Koudemiddel voor Warmtepompen: Waarom Propaan (R290) de Toekomst is

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

Bij de overstap naar duurzame verwarmingssystemen staat de warmtepomp steeds vaker centraal. Ze bieden een efficiënte manier om energie te besparen en CO₂-uitstoot te verminderen. Een cruciale factor bij de prestaties en milieu-impact van een warmtepomp is het gebruikte koudemiddel. In dit artikel bespreken we de belangrijkste koudemiddelen, waarom propaan (R290) de voorkeurskeuze is en wat de voordelen zijn van warmtepompen met een natuurlijk koudemiddel.

We beoordelen de beschikbare informatie op basis van betrouwbare bronnen, zoals technische documentatie van producenten, adviezen van milieuorganisaties en technische gespecialiseerde blogs. De informatie is opgezet in een duidelijke en logische structuur om zowel professionele bouwers als particuliere huiseigenaren een helder overzicht te bieden.

Wat is een koudemiddel in een warmtepomp?

Een koudemiddel is een chemische stof die in een warmtepomp gebruikt wordt om warmte op te nemen, te transporteren en af te geven. Het speelt een centrale rol in het werkingsprincipe van de warmtepomp, die warmte uit de lucht, grond of water overbrengt naar het verwarmingscircuit van een woning.

Traditioneel werden synthetische koudemiddelen gebruikt, zoals fluorkoolwaterstoffen (F-gassen), zoals R410A of R134a. Deze stoffen hebben echter een hoge Global Warming Potential (GWP), wat betekent dat ze bij lekken of onverantwoord afvoeren een aanzienlijk broeikaseffect veroorzaken. Omwille van deze milieuprestaties worden de regels steeds strenger, en wordt er op zoek gegaan naar natuurlijke alternatieven.

Voordelen van natuurlijke koudemiddelen

Natuurlijke koudemiddelen zoals propaan (R290), CO₂ (R744) en ammoniak (R717) worden steeds meer gebruikt in moderne warmtepompen. Deze stoffen hebben een verwaarloosbaar of zeer lage GWP (Global Warming Potential), wat betekent dat ze bij lekken of verbranding minder schadelijk zijn voor het klimaat.

Propaan (R290) – Het meest gebruikte natuurlijke koudemiddel in warmtepompen

Propaan, ofwel R290, is een koolwaterstof die als koudemiddel in warmtepompen wordt toegepast. Het heeft een GWP van slechts 3, wat een extreem laag aardopwarmingsvermogen betekent in vergelijking met synthetische F-gassen zoals R410A (GWP van 2088).

Deze lage GWP maakt R290 een zeer milieuvriendelijke keuze. Daarnaast heeft propaan uitstekende thermodynamische eigenschappen, zoals:

Hoge verdampingshoek
Goede warmteoverdracht
Efficiëntie op hoge temperatuur

Daardoor is propaan geschikt voor zowel lucht/water als water/water warmtepompen. Het is dus een veelzijdig en betrouwbare keuze.

Propaan (R290) vs. Traditionele Koudemiddelen

GWP-vergelijking

Een van de belangrijkste voordelen van R290 ligt in de lage GWP-waarde. In de onderstaande tabel is de GWP-vergelijking tussen R290 en enkele veelgebruikte F-gassen gegeven:

Koudemiddel	GWP	Broeikaseffect t.o.v. CO₂
R290 (propaan)	3	Zeer laag
R410A	2088	Zeer hoog
R134a	1430	Hoog
CO₂ (R744)	1	Minimaal

Werking en efficiëntie

Propaan is in staat om water tot 70 °C te verwarmen, zelfs bij lage buitentemperaturen. Dit maakt het geschikt voor woningen met traditionele radiatoren. Traditionele F-gassen zijn vaak beperkt tot lage-temperatuurverwarming, wat vaak betekent dat de installatie aangepast moet worden (bijv. vloerverwarming) om het systeem efficiënt te laten werken.

Daarnaast is R290 zeer efficiënt in het warmtevermogen, wat leidt tot lage energieverbruik en daarmee ook lage gebruikskosten. Dit maakt het niet alleen milieuvriendelijk, maar ook economisch aantrekkelijk.

Waarom kiezen voor een warmtepomp met R290?

Er zijn meerdere redenen om voor een warmtepomp met R290 te kiezen. Hieronder zijn de belangrijkste voordelen opgesomd:

Milieuvriendelijk: Lage GWP van 3 zorgt voor minimaal klimaatverwarmingsvermogen.
Hoge efficiëntie: Propaan heeft goede thermodynamische eigenschappen, wat leidt tot betere warmteoverdracht.
Gesloten koelkringloop: Veel moderne R290-warmtepompen hebben een gesloten koelkringloop, wat betekent dat er geen koelcertificaat nodig is voor installatie.
Toegankelijke prijs: Door de groeiende markt is de prijs van R290-warmtepompen in de afgelopen jaren gedaald.
Stille werking: Veel modellen zijn ontworpen met een geavanceerd akoestisch systeem, waardoor ze stilstaand werken.
Compatibel met bestaande installaties: Omdat R290 warmtepompen in staat zijn om water tot 70 °C te verwarmen, is er geen noodzaak om radiatoren te vervangen.

Een warmtepomp met R290 is dus een duurzame, efficiënte en toekomstbestendige keuze voor wie wil overstappen op duurzame verwarming.

Technische Specificaties van R290-Warmtepompen

Bij het kiezen van een warmtepomp met R290 is het belangrijk om de technische specificaties te begrijpen. Hieronder worden enkele belangrijke parameters besproken die van invloed zijn op de prestaties en toepassing van de warmtepomp.

1. Maximale aanvoertemperatuur

R290-warmtepompen zijn in staat om water tot 70 °C te verwarmen, zelfs bij buitentemperaturen van -15 °C. Dit maakt ze geschikt voor woningen met traditionele radiatoren, zonder dat er een upgrade nodig is naar vloerverwarming.

2. Vermogensvarianten

R290-warmtepompen zijn leverbaar in verschillende vermogensvarianten, afhankelijk van de grootte van het huis en het verwarmingsenergieverbruik. Bijvoorbeeld, de Viessmann Vitocal reeks biedt modellen met vermogens vanaf 4 kW tot 12 kW.

3. Vermogen-energieverhouding (COP)

Het COP (Coefficient of Performance) geeft aan hoe efficiënt een warmtepomp werkt. R290-warmtepompen hebben vaak een hoge COP-waarde, wat betekent dat ze relatief weinig energie verbruiken om een hoge hoeveelheid warmte te genereren.

4. Geluidsniveau

Omdat R290-warmtepompen vaak in monoblokuitvoering worden geleverd, is het geluidsniveau vaak laag. De Viessmann Compress 5800i AW bijvoorbeeld heeft een geluidsproductie van slechts 26,5 dB(A) op 3 meter afstand.

5. Aanpasbaarheid aan bestaande systemen

R290-warmtepompen zijn compatibel met bestaande verwarmingssystemen. Ze kunnen worden geïntegreerd in bestaande CV-systemen en kunnen ook worden gebruikt in hybride systemen waarbij ze samenwerken met een traditionele CV-ketel of zonnepanelen.

Aandachtspunten bij het kiezen van een R290-warmtepomp

Hoewel R290-warmtepompen uitstekende eigenschappen hebben, zijn er enkele aandachtspunten waaraan je dient te denken bij de aankoop en installatie.

1. Installatiekwaliteit is cruciaal

Aangezien R290 een lekbare koolwaterstof is, is het belangrijk dat de installatie wordt uitgevoerd door een gecertificeerde installateur die ervaring heeft met deze stof. Lekkages kunnen niet alleen de prestaties van de warmtepomp verlagen, maar ook leiden tot verlies van het koudemiddel en een verhoogd broeikaseffect.

2. Vermogen berekenen

Het is belangrijk om het vermogen van de warmtepomp goed te berekenen op basis van het warmteverbruik van het huis. Een te kleine warmtepomp leidt tot onvoldoende verwarming, terwijl een te grote warmtepomp energieverspilling en verhoogde kosten veroorzaakt.

3. Zorg voor een goed geïsoleerde woning

Een warmtepomp werkt efficiënter in een goed geïsoleerde woning. Het is daarom verstandig om eerst een energielabel op te vragen en eventueel isolatieverbeteringen aan te brengen vooraleer over te stappen op een warmtepomp.

4. Technische garantie en service

Kies voor een warmtepomp die een technische garantie biedt en waarbij service- en onderhoudsdiensten gemakkelijk beschikbaar zijn. Een warmtepomp vereist regelmatig onderhoud om de efficiëntie en levensduur te maximaliseren.

Toekomstbestendigheid en Duurzaamheid

Een warmtepomp met R290 is niet alleen milieuvriendelijk, maar ook toekomstbestendig. Omdat propaan een natuurlijk koudemiddel is en niet verboden is, is het een veilige keuze op de lange termijn. Bovendien is de efficiëntie en betrouwbaarheid van R290-warmtepompen gecontroleerd en geverifieerd door producenten en milieuorganisaties.

1. Toekomstbestendige verwarming

R290-warmtepompen zijn compatibel met groene elektriciteit. Door gebruik te maken van zonnepanelen of windenergie, kan de klimaatimpact van een warmtepomp nog verder worden verminderd.

2. Energieverbruik en CO₂-uitstoot

Een warmtepomp met R290 produceert veel minder CO₂-uitstoot dan een traditionele CV-ketel, zelfs als het gebruik van F-gassen en grijs elektriciteit in overweging wordt genomen.

3. Energiebesparing

Door de hoge COP-waarde en efficiëntie van R290-warmtepompen, is er een aanzienlijke energiebesparing te behalen. Dit heeft zowel een positief effect op de omgeving als op de energierekening.

Conclusie

Bij het kiezen van een warmtepomp is het keuze van het koudemiddel van groot belang. Traditionele F-gassen hebben een hoge GWP en zijn niet duurzaam. Een warmtepomp met propaan (R290) is een uitstekende alternatieve keuze, aangezien deze een lage GWP, hoge efficiëntie, toekomstbestendigheid en milieuvriendelijkheid biedt.

R290-warmtepompen zijn geschikt voor alle types woningen, ook met bestaande radiatoren, en vereisen vaak geen ingrijpende aanpassingen. Daarnaast zijn ze toegankelijk in prijs en groeien de markt en de keuzemogelijkheden steeds verder.

Voor wie wil overstappen op duurzame verwarming is een R290-warmtepomp dus een verstandige keuze. Het biedt niet alleen omgevingsvoordeel, maar ook economische voordelen en toekomstbestendigheid.

Bronnen

afvoer
best