Buffervat bij warmtepompinstallaties: Functie, toepassing en keuzes voor CV- en tapwater

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

Het gebruik van een warmtepompinstallatie is tegenwoordig een veelvoorkomende keuze bij zowel nieuwbouw als renovatieprojecten. Om deze installaties optimaal te laten functioneren, is het belangrijk om een aantal onderdelen goed te begrijpen. Eén van die onderdelen is het buffervat, een cruciaal onderdeel dat ervoor zorgt dat het systeem efficiënter werkt, de levensduur van componenten wordt verlengd en het comfort van de gebruiker wordt verbeterd. In dit artikel bespreken we de rol van het buffervat in een warmtepompinstallatie, de verschillen tussen het gebruik van het buffervat voor CV-water en tapwater, en de keuzes die beschikbaar zijn op de markt.

Wat is een buffervat en hoe werkt het?

Een buffervat is een voorraadvat dat in een warmtepompinstallatie wordt geplaatst tussen de warmtepomp en het verwarmings- of warmwaterstelsel. Het doel van het buffervat is om overtollige warmte op te slaan, zodat deze later gebruikt kan worden wanneer nodig. Dit zorgt voor een stabilisering van de warmteopwekking en voorkomt dat de compressor van de warmtepomp te vaak in- en uitgeschakeld moet worden, wat de levensduur van het apparaat negatief kan beïnvloeden.

Het buffervat is niet hetzelfde als een boiler, die specifiek wordt gebruikt voor sanitair warm water. Een buffervat bevat alleen CV-water, dat voor verwarming of koeling wordt gebruikt. In sommige gevallen kan het buffervat ook dienen als een tussenvat voor tapwater, maar dit vereist dan wel een extra isolatie en controle om te zorgen voor hygiëne.

Het buffervat is meestal goed geïsoleerd zodat de opgeslagen warmte minimaal verloren gaat. Dit betekent dat het water in het vat meerdere uren, en soms zelfs dagen, kan blijven warm staan. Hierdoor kan de warmtepomp minder vaak aan- en uitgeschakeld worden, wat het rendement verhoogt en het energieverbruik vermindert.

Waarom is een buffervat nodig in een warmtepompinstallatie?

De meest voorkomende reden om een buffervat toe te passen in een warmtepompinstallatie is het voorkomen van pendelen. Pendelen betekent dat de compressor te vaak wordt ingeschakeld om een kleine hoeveelheid warmte te leveren, wat de levensduur van het apparaat aanzienlijk verkort. Het buffervat zorgt ervoor dat er altijd voldoende warm water beschikbaar is, zodat de compressor minder vaak hoeft aan te springen.

Een buffervat is verplicht bij een volledig elektrische warmtepomp, maar bij een hybride warmtepomp is het buffervat optioneel. Bij een hybride installatie wordt de verwarming opgewekt door zowel de warmtepomp als een traditionele ketel. In dit geval kan het buffervat ook dienen als een tussenvat om de warmte van beide bronnen te combineren. In sommige gevallen is het echter mogelijk om zonder buffervat te functioneren, mits de installatie is uitgevoerd met een na-regeling en de warmtepomp is exact op het benodigde vermogen aangeschaft.

Buffervat voor CV-water: Toepassing en voordelen

Bij een warmtepompinstallatie wordt het buffervat vooral gebruikt voor het opslaan van CV-water, dat voor verwarming wordt gebruikt. Het buffervat zorgt ervoor dat het warme water niet direct aan de radiatoren of vloerverwarming wordt geleverd, maar eerst in het vat wordt opgeslagen. Dit heeft meerdere voordelen:

Stabilisatie van de warmtevoorziening: Er is altijd voldoende warm water beschikbaar, ook als de warmtepomp even niet draait.
Verhoogd rendement: De warmtepomp hoeft minder vaak aan- en uitgeschakeld te worden, wat het rendement verhoogt.
Langer levensduur van de compressor: Door het verminderen van het pendelen, verlengt het buffervat de levensduur van het apparaat.
Beter energiebeheer: De warmtepomp kan op efficiëntere manieren werken, bijvoorbeeld bij lagere temperaturen, wat het energieverbruik vermindert.

Een buffervat is meestal in staat om warmte op te slaan op 40°C, wat voldoende is voor verwarmingssystemen. Als het water te warm wordt, kan een extra na-regeling of ketel ingeschakeld worden om de temperatuur te verlagen, bijvoorbeeld bij vloerverwarmingssystemen die niet hoger dan 35°C kunnen verwerken.

Buffervat voor tapwater: Functie en hygiëneaspecten

Een speciaal type buffervat kan ook gebruikt worden voor het opslaan van sanitair warm water. In dit geval spreekt men vaak van een hygiënebuffervat, dat speciaal is ontworpen om bacteriegroei te beperken. Het hygiënebuffervat houdt het water op een hogere temperatuur, meestal 60°C, wat voorkomt dat schadelijke bacteriën zoals Legionella zich kunnen vermenigvuldigen.

Het hygiënebuffervat werkt grotendeels hetzelfde als een regulier buffervat voor CV-water, maar heeft meestal een extra aanvulmogelijkheid en een afvoerstuk zodat het water periodiek kan worden ververst. Hierdoor blijft het water in het vat fris en drinkbaar.

Een belangrijk aspect bij de toepassing van een hygiënebuffervat is de isolation. Het vat moet goed geïsoleerd zijn om verlies van warmte te voorkomen, maar ook om de temperatuur constant te houden. Hierdoor is er minder energie nodig om het water opnieuw op te warmen.

Buffervaten in combinatie gebruiken voor CV- en tapwater

In sommige situaties wordt een buffervat gebruikt voor zowel CV-water als tapwater. Dit is mogelijk mits het buffervat is uitgerust met een aanvulmogelijkheid voor tapwater en het systeem is goed geregeld. In deze gevallen dient het buffervat als een combi-vat, waarin zowel verwarmingswater als sanitair warm water kan worden opgeslagen.

Het voordeel van deze oplossing is dat het ruimte bespaart en het systeem compact en efficiënt wordt. De nadelen zijn echter dat het moeilijker is om hygiëne te waarborgen en dat de warmtepomp niet altijd op de optimale manier kan werken. Bij verwarmingssystemen die werken op lage temperaturen is het beter om CV-water en tapwater gescheiden te houden, zodat de warmtepomp alleen lage temperatuur hoeft te leveren en het risico op bacteriegroei in het buffervat wordt beperkt.

Grootte van het buffervat berekenen

De keuze van de juiste grootte van het buffervat is belangrijk voor de efficiëntie van de warmtepompinstallatie. Het volume van het buffervat moet afgestemd zijn op het vermogen van de warmtepomp, het verwarmingsvermogen van het huis en de behoeften aan tapwater.

In de praktijk wordt meestal gerekend met een verhouding van 10 liter buffervat per 1 kW vermogen van de warmtepomp. Dit is een richtlijn, maar het kan variëren afhankelijk van de specifieke situatie en de vereisten van het systeem. Voor grotere huizen of complexe installaties kan het nodig zijn om een groter buffervat te kiezen, terwijl kleinere systemen voldoen met een kleiner volume.

De keuze van de grootte kan ook beïnvloed worden door de type verwarmingssysteem. Vloerverwarmingen werken bijvoorbeeld efficiënter met lage temperaturen, waardoor het buffervat iets kleiner kan zijn. Radiatoren daarentegen hebben een hogere temperatuur nodig, wat een groter buffervat vereist.

Buffervaten op de markt: Welke opties zijn beschikbaar?

Op de markt zijn diverse buffervaten beschikbaar, afgestemd op verschillende toepassingen en vermogens. Een veelvoorkomende producent is Alpha Innotec, die integrale warmtepompen levert met ingebouwd buffervat. Deze systemen zijn ideaal voor nieuwbouwprojecten en grotere renovaties, waarbij een alles-in-één-oplossing gewenst is.

Een voorbeeld is de WZSV brine/water warmtepomp, die een integrale 180 liter buffervat bevat. Dit model is geschikt voor zowel verwarming als koeling en het bereiden van warm tapwater. Het geïntegreerde buffervat zorgt ervoor dat het systeem flexibel en efficiënt werkt.

Daarnaast zijn er ook losse buffervaten beschikbaar, zoals het buffervat van Nathan met een capaciteit van 120 liter. Dit type buffervat is geschikt voor installaties waarin de warmtepomp en de boiler los van elkaar zijn geplaatst. Het is diffusiedicht geïsoleerd en kan worden gebruikt als CV-buffervat of hygiënebuffervat.

Voordelen en nadelen van het gebruik van een buffervat

Voordelen

Verhoogd rendement van de warmtepompinstallatie.
Langer levensduur van de compressor door verminderd pendelen.
Betere energiebeheersing en lagere kosten door minder energieverbruik.
Confortabeler verwarmingssysteem met constante warmtevoorziening.
Mogelijkheid tot combinatie met meerdere warmtebronnen, waardoor het systeem efficiënter wordt.

Nadelen

Hogere aankoopkosten bij het installeren van een buffervat.
Extra ruimte nodig voor het plaatsen van het buffervat.
Moeilijker hygiënebeheer bij combinatie van CV- en tapwater in één vat.
Niet nodig bij hybride systemen met na-regeling, wat een eenvoudiger installatie mogelijk maakt.

Conclusie

Een buffervat is een essentieel onderdeel van veel warmtepompinstallaties, vooral bij volledig elektrische systemen. Het zorgt voor een stabilisatie van de warmtevoorziening, verhoogt het rendement en verlengt de levensduur van de compressor. Voor CV-water is het buffervat meestal voldoende om het systeem efficiënt te laten functioneren, terwijl een hygiënebuffervat nodig is voor het opslaan van sanitair warm water.

De keuze van de juiste grootte en type buffervat hangt af van het vermogen van de warmtepomp, de behoefte aan warm water en de type verwarmingssysteem. In sommige gevallen kan het buffervat worden gecombineerd met meerdere warmtebronnen, wat het systeem efficiënter en compact maakt.

Bij de aankoop van een buffervat is het belangrijk om rekening te houden met de isolation, de grootte en de aanvullende functies zoals hygiënebeheer. Producenten zoals Alpha Innotec en Nathan bieden betrouwbare opties, die geschikt zijn voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten.

Een goed gekozen en geïnstalleerd buffervat zorgt voor een duurzame, efficiënte en comfortabele verwarmingsinstallatie, die jarenlang goed functioneert.