Warmtepomp en ventilatiesysteem: duurzame oplossing voor energiezuinige woning

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

In het kader van energiebesparing en duurzame woningbouw speelt de warmtepomp een steeds belangrijkere rol. Vooral in combinatie met een ventilatiesysteem biedt een warmtepomp een efficiënte manier om energie te besparen en het binnenklimaat te verbeteren. In dit artikel geven we een overzicht van wat een warmtepomp is, hoe het werkt in samenwerking met een ventilatiesysteem, en welke voordelen dit combinatiebrengt. We ronden af met een overzicht van de beschikbare ventilatiesystemen en het rendement van de warmtepompen in die context.

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is een systeem dat warmte uit natuurlijke bronnen zoals de buitenlucht, grondwater of de aarde haalt en deze gebruikt om een woning te verwarmen. In de zomer kan het systeem ook worden omgekeerd om te koelen. Hierdoor is een warmtepomp een veelzijdige oplossing voor klimaatbeheersing.

De warmtepomp maakt gebruik van hernieuwbare energiebronnen, zoals lucht of water, waardoor het een milieuvriendelijke en energiezuinige oplossing is voor het verwarmen en koelen van woningen. Deze technologie is een duurzamer alternatief voor traditionele verwarmingssystemen en helpt bij het verlagen van energiekosten en de ecologische voetafdruk van een woning.

Voordelen van een warmtepomp

Energiezuinig: Warmtepompen halen warmte uit de natuur en verbruiken daardoor veel minder energie dan conventionele systemen.
Duurzaam: Door gebruik te maken van hernieuwbare energiebronnen, zijn warmtepompen milieuvriendelijk en verminderen ze de CO2-uitstoot.
Koelen en verwarmen: Naast verwarming biedt een warmtepomp ook de mogelijkheid om de woning te koelen in de zomer.
Lagere energiekosten: Dankzij de hoge energie-efficiëntie kan een warmtepomp leiden tot aanzienlijk lagere energierekeningen.
Subsidiegeschikt: In veel gevallen komen warmtepompen in aanmerking voor subsidies, zoals de ISDE-subsidie, waardoor de investering aantrekkelijker wordt.

Warmtepomp in combinatie met ventilatiesysteem

Een warmtepomp kan niet alleen gebruikt worden als losstaand verwarmingsapparaat, maar ook effectief worden geïntegreerd in een ventilatiesysteem. Hierdoor kan warmte worden teruggewonnen uit de ventilatielucht en worden gebruikt voor het verwarmen van de woning of het bereiden van warm water. Dit is vooral interessant in woningen waar een goed ventilatiesysteem al is geïnstalleerd.

Werking van de ventilatielucht/water warmtepomp

In een ventilatielucht/water warmtepomp wordt de warmte uit de ventilatielucht gebruikt om water te verwarmen. Deze warmte kan vervolgens worden gebruikt voor cv-verwarming of het bereiden van warm water. Bovendien kan de warmtepomp ook energie winnen uit condensatie van de ventilatielucht. Door al deze warmte te benutten, behaalt de warmtepomp een hoog rendement.

In tegenstelling tot een traditioneel WTW-systeem (warmte-terugwin-systeem), dat alleen warmte uit de afvoerlucht teruggewint, haalt een ventilatielucht/water warmtepomp ook extra energie uit de ventilatielucht. Dit betekent dat het systeem qua warmteterugwinning efficiënter werkt dan een WTW-unit.

Voordelen van een warmtepomp in combinatie met ventilatie

Maximale warmteterugwinning: Door de warmte uit de ventilatielucht te gebruiken, wordt energie bespaard die anders verloren zou gaan.
Efficiëntere verwarming: De warmtepomp kan het verwarmingssysteem aanvullen of zelfs volledig vervangen.
Verlaagde energiekosten: Het gebruik van een warmtepomp in combinatie met ventilatie leidt tot lagere energierekeningen.
Verbeterd binnenklimaat: Een goed geïntegreerd ventilatiesysteem zorgt voor een gezonder binnenklimaat door de circulatie van verse lucht.
Subsidiegeschikt: Ook in combinatie met ventilatie voldoet een warmtepomp aan de eisen voor subsidies.

Ventilatiesystemen en hun invloed op de werking van de warmtepomp

Er zijn verschillende typen ventilatiesystemen die gebruikt kunnen worden in combinatie met een warmtepomp. De keuze voor het juiste systeem hangt af van de specifieke situatie van de woning en de wensen van de gebruiker. In dit deel bespreken we de twee meest voorkomende ventilatiesystemen: ventilatietype C en ventilatietype D.

Ventilatiesysteem type C: natuurlijke toevoer en mechanische afvoer

Bij ventilatietype C wordt verse lucht via roosters in de muren of ramen natuurlijk toegevoerd, terwijl vervuilde lucht mechanisch wordt afgezogen in ruimtes zoals de badkamer, keuken en toiletten. Hierdoor ontstaat een onderdruk die ervoor zorgt dat verse lucht binnenkomt. De toevoer van verse lucht is in dit systeem zonder ventilator en gebeurt dus “natuurlijk”.

Het voordeel van ventilatietype C is dat het relatief eenvoudig en goedkoop in te richten is. Er is geen toevoerventilator nodig, wat de installatieprijs verlaagt. Bovendien is de toegevoerde lucht vers en fris, wat het binnenklimaat verbetert. Een nadeel is echter dat de toevoerlucht in de winter wat frisser kan zijn dan gewenst, wat kan leiden tot ongemak.

Ventilatiesysteem type D: mechanische toevoer en mechanische afvoer

Ventilatietype D is een geavanceerdere oplossing waarbij zowel de toevoer als de afvoer van lucht mechanisch plaatsvindt. Dit betekent dat er twee ventilatoren nodig zijn: één voor de afvoer en één voor de toevoer. Dit zorgt ervoor dat de luchtstromen gecontroleerd worden en er sprake is van een balans tussen toevoer en afvoer.

Het voordeel van ventilatietype D is dat de toevoerlucht voorverwarmd kan worden, wat het comfort verhoogt. Bovendien wordt de warmte uit de afvoerlucht optimaal teruggewonnen, wat leidt tot een hogere energie-efficiëntie. Een nadeel is dat het systeem duurder is in aanschaf en installatie. Het vereist immers twee ventilatoren en een complexere leidinginstallatie.

Warmtepomp en ventilatietype C

In combinatie met ventilatietype C kan een warmtepomp de warmte uit de afgevoerde ventilatielucht gebruiken om de woning te verwarmen of warm water te bereiden. Hierbij is het belangrijk dat de warmtepomp goed aangesloten is op het ventilatiesysteem zodat de warmteterugwinning maximaal is. Hoewel het systeem eenvoudig is en goedkoop in te richten, kan het minder efficiënt zijn dan ventilatietype D, vooral in woningen met hoge isolatiegraad.

Warmtepomp en ventilatietype D

Ventilatietype D is de meest efficiënte manier om een warmtepomp te combineren met ventilatie. Hierbij wordt de warmte uit de afvoerlucht niet alleen teruggewonnen, maar ook gebruikt voor het verwarmen van de woning of het bereiden van warm water. Bovendien wordt de toevoerlucht voorverwarmd, wat het comfort verhoogt.

De balans tussen toevoer en afvoer zorgt ervoor dat er geen onderdruk of overloop in de woning ontstaat, wat het binnenklimaat stabiel houdt. Omdat het systeem geavanceerder is dan ventilatietype C, is het duurder in aanschaf en installatie, maar biedt het langdurig een betere energie-efficiëntie en comfort.

Warmtepomp in een zuinig huis

Een warmtepomp is vooral efficiënt in combinatie met een goed geïsoleerd huis. In een zeer zuinig huis, waar de energieverliezen minimaal zijn, kan een warmtepomp het hele verwarmingssysteem vervangen. Hierbij is het belangrijk dat het ventilatiesysteem ook optimaal is afgestemd op de warmtepomp. In zulke situaties kan bijvoorbeeld een warmtepompboiler worden gebruikt om warm water te bereiden uit de ventilatielucht.

Een warmtepompboiler werkt vergelijkbaar met een traditionele warmtepomp, maar is gericht op het bereiden van warm water. Het kan bijvoorbeeld gebruikt worden in woningen die zijn aangesloten op een warmtenet. In dergelijke gevallen kan de warmtepomp de warmte uit de ventilatielucht gebruiken om het warme water aan te vullen.

Samenwerking met zonnestroom

Een warmtepomp in combinatie met zonnestroom is een uitstekende manier om de energie-efficiëntie verder te verhogen. Hierbij kan de elektriciteit die door de zonnepanelen wordt opgewekt, worden gebruikt om de warmtepomp aan te drijven. Dit zorgt voor een volledig duurzame verwarmingsoplossing. In combinatie met een goed ventilatiesysteem kan dit leiden tot een vrijwel gasvrije woning.

Kan je van het gas af met een ventilatiewarmtepomp?

In veel gevallen is het mogelijk om van het gas af te gaan met een ventilatiewarmtepomp, maar dit hangt af van de specifieke situatie van de woning. In de meeste gevallen werkt een ventilatiewarmtepomp samen met een cv-ketel, net zoals een hybride warmtepomp. De cv-ketel zorgt dan voor extra warmte wanneer de warmtepomp niet voldoende vermogen kan leveren. Dit is bijvoorbeeld het geval in koude winters of in woningen met hoge warmtebehoefte.

Er zijn echter ook gevallen waarin een ventilatiewarmtepomp volledig kan functioneren zonder een cv-ketel. Dit is mogelijk in combinatie met een zeer zuinig huis en een extra warmtebron, zoals een zonneboiler. In zulke gevallen kan de ventilatiewarmtepomp het hele verwarmingssysteem en het warmwaterbereidingssysteem volledig op zich nemen.

Conclusie

Een warmtepomp in combinatie met een ventilatiesysteem biedt een efficiënte en duurzame oplossing voor het verwarmen en koelen van een woning. Het is mogelijk om warmte te winnen uit de ventilatielucht en deze te gebruiken voor cv-verwarming of het bereiden van warm water. De keuze voor ventilatietype C of D hangt af van de specifieke situatie van de woning en de wensen van de gebruiker. In een goed geïsoleerd huis kan een warmtepomp het hele verwarmingssysteem vervangen, wat leidt tot lagere energiekosten en een kleiner ecologisch voetafdruk.

De integratie van een warmtepomp in het ventilatiesysteem is een betrouwbare manier om energie te besparen en het binnenklimaat te verbeteren. In combinatie met zonnestroom en andere duurzame technologieën kan een woning volledig gasvrij worden. Voor wie op zoek is naar een efficiënte en duurzame oplossing voor verwarming en ventilatie, is een warmtepomp in combinatie met ventilatie een aantrekkelijke optie.

Bronnen

ventilatie