Geluidshinder van warmtepompen op daken: beleidsregels en technische voorwaarden in Land van Matena

Inleiding

In de wijk Land van Matena van de gemeente Papendrecht wordt momenteel een groeiend belang gehecht aan het gebruik van warmtepompen als duurzame oplossing voor de verwarming van woningen. Deze wijk is bovendien de eerste in de regio die volledig aardgasvrij is sinds 1 juli 2018. Tijdens de toepassing van warmtepompen is het plaatsen van de buitenunits op daken van aanbouwen van woningen een praktijk geworden. Echter, het lokaal bestemmingsplan bevat regels die het plaatsen van buitenunits op daken van eenlaags aanbouw in sommige gevallen niet toestaan, bijvoorbeeld vanwege overschrijding van de maximale bouwhoogte.

Aangezien de overgang naar duurzame energie een prioriteit is, heeft het college van de gemeente Papendrecht beleidsregels vastgesteld om het plaatsen van buitenunits van warmtepompen op daken van woningen in Land van Matena mogelijk te maken. Deze regels zijn geformuleerd met het oog op geluidshinder, visuele hinder en het naleven van bestaande bouwregelgeving. Deze artikel belicht de technische voorwaarden, beleidskeuzes en mogelijke impact van deze regeling, met een speciale focus op geluidshinder.

Technische voorwaarden voor geluidsemissies

Het college heeft duidelijke technische voorwaarden vastgelegd voor het plaatsen van buitenunits van warmtepompen op daken. De hoofdmotivatie achter deze regels is het beperken van geluidshinder voor omgevingsbestemmingen, zoals andere woningen of gevoelige locaties. Aangezien er binnenkort veranderingen zullen komen in het Bouwbesluit 2012 met betrekking tot geluidseisen, zijn deze voorwaarden in lijn met de verwachting van toekomstige landelijke regelgeving.

Geluidsemissienormen

De regels stellen dat buitenunits op daken van woningen gemiddeld niet meer dan 40 dB(A) geluid mogen produceren. Dit is het gemeten geluidsniveau op een afstand van de erfgrens of op een andere woon- of geluidgevoelige bestemming. Tonaal geluid, bijvoorbeeld een monotoon brom, mag maximaal 35 dB bedragen. Deze normen zijn bedoeld om geluidsoverlast te voorkomen, die invloed kan hebben op de leefbaarheid van naburige woningen of locaties.

De controle op deze geluidsemissienormen wordt uitgevoerd conform de Handleiding Meten en Rekenen Industrielawaai, een erkende methode voor het meten en berekenen van geluidshinder in de bouwsector. Deze handleiding bevat richtlijnen voor het opstellen van geluidsberekeningen en het analyseren van geluidseffecten van industriële of technische installaties.

Toepassing op bestaande en nieuwe installaties

De eisen voor geluidsemissies zijn opgenomen in het Bouwbesluit 2012 en gelden voor nieuwe installaties en voor bestaande gebouwen die worden verduurzaamd. Echter, deze eisen zijn voorlopig niet van toepassing op alle buitenunits die al zijn geplaatst of in de komende tijd zullen worden geplaatst. Mocht de gemeente in de toekomst een landelijke regelgeving aannemen, dan hangt de toepassing ervan af van het overgangsrecht. Dit betekent dat de regelgeving kan variëren afhankelijk van de tijdstippen van de installatie en eventuele wettelijke wijzigingen.

Beleidsregels van het college

Het college heeft beleidsregels vastgesteld om het plaatsen van buitenunits van warmtepompen op daken van woningen in Land van Matena mogelijk te maken, aangezien het lokaal bestemmingsplan hierin soms beperkingen oplegde. Deze regels zijn uitgewerkt om de overgang naar duurzame energie zo laagdrempelig mogelijk te maken voor woningeigenaren.

Visuele hinder en locatiekeuze

Een van de technische aspecten die in de beleidsregels zijn meegenomen, is het aspect van visuele hinder. Een buitenunit die op een dak is geplaatst is vaak eerder zichtbaar vanaf de openbare weg dan een unit die op een achtererf of tegen de achtergevel van een woning is geplaatst. Uit esthetische overwegingen wordt daarom de voorkeur gegeven aan het plaatsen van buitenunits op het achtererf van de woning.

Toch erkent het college dat sommige eigenaren andere voorkeuren kunnen hebben. Daarom is het ook mogelijk om een buitenunit op een dak te plaatsen, mits aan de technische en esthetische eisen wordt voldaan. De aanvrager is verantwoordelijk om aan te tonen dat aan deze eisen kan worden voldaan.

Afwijkingsbevoegdheid en voorwaarden

Wanneer het in het bestemmingsplan verboden is om een buitenunit op een eenlaags aanbouw te plaatsen – bijvoorbeeld vanwege overschrijding van de maximale bouwhoogte – kan het college gebruik maken van haar afwijkingsbevoegdheid. Dit is alleen mogelijk als een aanvraag voor een omgevingsvergunning wordt ingediend onder de volgende voorwaarden:

• Het geluidsniveau van de buitenunit mag niet overschrijden de gestelde normen.
• De kleur van de unit moet visueel passen in de omgeving. Voor kleurkeuzes wordt advies ingewonnen bij de Stichting Dorp Stad en Land (welstandscommissie).

Deze beleidsregels zijn vanaf 17 december 2020 van kracht en zijn bedoeld om de toepassing van warmtepompen in Land van Matena te vergemakkelijken.

Belang van duurzame energie en aardgasvrijheid

Een belangrijke motie achter de beleidsregels is het bevorderen van duurzame energie en de aardgasvrijheid van de wijk Land van Matena. Deze wijk is in 2018 de eerste geworden die volledig aangesloten is op alternatieve energiebronnen, waarbij warmtepompen een centrale rol spelen.

Het college streeft naar een energiezuinig en duurzaam woonmilieu en ziet het gebruik van warmtepompen als een essentieel onderdeel van dit beleid. De mogelijkheid om de buitenunits op daken te plaatsen wordt gezien als een hulpmiddel om de toepassing van warmtepompen te vergemakkelijken, zowel voor woningeigenaren als voor de gemeente zelf.

Duurzaamheid en geluidshinder

Tijdens de implementatie van warmtepompen moet rekening worden gehouden met mogelijke naburige hinder, zoals geluidsoverlast. Dit is een belangrijk aspect dat niet mag worden verwaarloosd. De beleidsregels leggen hierin duidelijke richtlijnen vast om zowel de duurzaamheid als de leefbaarheid van de wijk te waarborgen.

Aangezien het Bouwbesluit binnenkort geluidseisen voor warmtepompen zal introduceren, zijn de huidige beleidsregels bedoeld als een brug naar deze toekomstige wettelijke verplichtingen. Deze eisen zullen zowel gelden voor nieuwe installaties als voor verduurzaamde gebouwen, waarbij het doel is om geluidshinder te minimaliseren voor omgevingsbestemmingen.

Praktische toepassing voor woningeigenaren

Voor woningeigenaren die overwegen om een warmtepomp met een buitenunit op een dak te installeren, is het belangrijk om de beleidsregels en technische voorwaarden goed te begrijpen. Deze regels zijn bedoeld om de installatie zowel technisch als esthetisch verantwoord te maken.

Aanvraagprocedure

De aanvrager – meestal de woningeigenaar of de installateur – dient een aanvraag voor een omgevingsvergunning in, waarbij aangetoond moet worden dat aan de gestelde eisen wordt voldaan. Dit betreft zowel de geluidsemissies als de visuele impact van de buitenunit.

De aanvraagprocedure vereist een geluidsberekening die conform de Handleiding Meten en Rekenen Industrielawaai is opgesteld. Deze berekening moet duidelijk maken dat het geluidsniveau van de buitenunit niet overschrijdt de gestelde normen van 40 dB(A) of 35 dB voor tonaal geluid.

Daarnaast dient een kleuradvies te worden ingewonnen bij de Stichting Dorp Stad en Land. Dit advies zorgt ervoor dat de kleur van de unit harmonisch past in de omgeving en visuele hinder wordt voorkomen.

Alternatieve locaties

Aangezien het college een voorkeur heeft voor het plaatsen van buitenunits op het achtererf van de woning, kunnen woningeigenaren overwegen om dit als alternatief te kiezen. Deze locatie is doorgaans minder zichtbaar vanaf de openbare weg en heeft minder impact op de leefomgeving van de buurwoningen.

Hoewel de aanvrager de keuze heeft om een andere locatie te kiezen, moet deze keuze wel aan de technische en esthetische eisen voldoen. Het is daarom verstandig om bij de keuze van de locatie rekening te houden met de beleidsrichtlijnen van het college.

Toekomstige ontwikkelingen en overgangsregels

De beleidsregels van het college zijn bedoeld als een tijdelijke maatregel tot het Bouwbesluit 2012 definitief geluidseisen voor warmtepompen bevat. Deze wijziging is in voorbereiding en zal waarschijnlijk binnenkort worden ingevoerd. De toekomstige regelgeving zal waarschijnlijk landelijk van toepassing zijn en dus gelden voor alle woningen, niet alleen voor de wijk Land van Matena.

Landelijke regelgeving

Als het Bouwbesluit 2012 geluidseisen voor warmtepompen bevat, zullen deze eisen automatisch van toepassing zijn op nieuwe installaties. Voor bestaande installaties die worden verduurzaamd, zullen er overgangsregels gelden. Deze regels zullen afhankelijk zijn van de wettelijke voorzieningen en de praktijk in de bouwsector.

Het college verstrekt geen uitspraak over de exacte wettelijke toepassing van deze overgangsregels, aangezien deze volledig afhankelijk zijn van het landelijke beleid. Het is daarom belangrijk dat woningeigenaren zich op de hoogte houden van eventuele wijzigingen in de regelgeving.

Conclusie

Het college van de gemeente Papendrecht heeft duidelijke beleidsregels vastgesteld om het plaatsen van buitenunits van warmtepompen op daken van woningen in Land van Matena mogelijk te maken. Deze regels zijn bedoeld om de overgang naar duurzame energie te vergemakkelijken en tegelijkertijd te waarborgen dat er geen onaanvaardbare geluidsoverlast of visuele hinder ontstaat.

De technische voorwaarden voor geluidsemissies zijn uitgewerkt in lijn met de verwachting van toekomstige landelijke regelgeving. Buitenunits mogen maximaal 40 dB(A) geluid produceren, en tonaal geluid mag niet meer dan 35 dB bedragen. De controle op deze waarden vindt plaats conform de Handleiding Meten en Rekenen Industrielawaai.

Voor woningeigenaren is het belangrijk om rekening te houden met zowel de technische als de esthetische eisen bij de keuze van de locatie van de buitenunit. De aanvraagprocedure vereist een duidelijke geluidsberekening en een kleuradvies. Het college streeft naar een evenwicht tussen duurzaamheid, leefbaarheid en visuele harmonie in de wijk.

In de toekomst zal het Bouwbesluit 2012 geluidseisen voor warmtepompen introduceren, wat betekent dat de huidige beleidsregels van het college tijdelijk van toepassing zijn. Het is daarom verstandig om bij de planning van een warmtepompinstallatie rekening te houden met eventuele wettelijke veranderingen.

Bronnen

1. Beleidsregels buitenunits van warmtepompen Land van Matena