Warmtepompen en temperatuurbeheersing: Waarom sommige systemen de gewenste temperatuur niet bereiken

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Een warmtepomp is tegenwoordig een populaire keuze voor duurzame verwarming in woningen. Het systeem haalt warmte uit de omgeving — zoals lucht, grond of water — en gebruikt deze om een woning te verwarmen. Echter, er zijn situaties waarin een warmtepomp de gewenste temperatuur niet bereikt, wat leidt tot ongemak en mogelijk ook energieverlies. In dit artikel bespreken we waarom dit kan gebeuren, welke factoren het rendement van een warmtepomp beïnvloeden, en hoe je als huis-eigenaar of bouwprofessional deze kwestie kunt aanpakken.

Wat is een warmtepomp en hoe werkt het?

Een warmtepomp is een technologie die energie uit de omgeving haalt en deze omzet in verwarming. Het werkt volgens het principe van thermodynamica, vergelijkbaar met een koelkast, maar dan in omgekeerde richting. In plaats van warmte uit de koelkast af te voeren naar buiten, haalt een warmtepomp warmte uit de omgeving en brengt deze naar binnen. Het proces is efficiënt, omdat het systeem meestal meer warmte produceert dan het verbruikt aan elektriciteit.

Er zijn verschillende soorten warmtepompen, waaronder:

Lucht-water warmtepompen: Deze onttrekken warmte uit de lucht en leveren het als warm water aan het verwarmingssysteem. Ze zijn eenvoudig en goedkoop in aankoop, maar presteren minder goed bij extreme koudte.
Grond-water warmtepompen: Deze halen warmte uit de bodem, wat bij lage buitentemperaturen stabielere prestaties oplevert. Ze zijn duurder in aankoop en installatie, maar bieden langere levensduur en hogere efficiëntie.
Water-water warmtepompen: Deze onttrekken warmte uit oppervlaktewater, zoals een meer of rivier. Ze zijn efficiënt, maar vereisen toegang tot zo’n waterreservoir.

De meeste warmtepompen functioneren efficiënt tot temperaturen van -5 tot -15 °C. Echter, in extreem koude omstandigheden kan de warmteopname beperkt zijn, wat leidt tot een lagere prestatie.

Factoren die de temperatuurbeheersing van een warmtepomp beïnvloeden

1. Soort en kwaliteit van de warmtepomp

De keuze voor de juiste warmtepomp is essentieel. Zoals aangegeven in de beschikbare informatie, zijn lucht-water warmtepompen goedkoper in aankoop, maar minder geschikt voor regio’s met extreme kou. Grond-water en water-water warmtepompen bieden betere prestaties bij lage temperaturen, maar vereisen meer investering in aankoop en installatie.

Een hoge temperatuur warmtepomp is een alternatief dat geschikt is voor woningen met oude radiatoren. Deze warmtepompen kunnen het cv-water opwarmen tot wel 80°C, waardoor ze geschikt zijn voor bestaande verwarmingsinstallaties. Ze zijn dus een goede optie voor woningen die niet volledig worden verbouwd.

2. Isolatie van de woning

Een slecht geïsoleerde woning kan ervoor zorgen dat de warmtepomp extra hard moet werken om de gewenste temperatuur te behouden. Dit verlaagt het rendement van het systeem. Goede isolatie van muren, daken, ramen en vloeren is daarom essentieel. Bovendien draagt dit bij aan het vermindering van energieverbruik en het verhogen van comfort.

3. Buitentemperatuur en klimaat

De buitentemperatuur heeft een directe invloed op het rendement van een warmtepomp. Bij extreem koude weersomstandigheden kan de warmteopname uit de omgeving beperkt zijn, wat leidt tot een verlaagd rendement. In regio’s met regelmatige temperaturen onder het vriespunt is een hybride warmtepomp — een combinatie van warmtepomp en een back-up verwarming — een betere keuze. Deze systemen gebruiken de warmtepomp in normale omstandigheden en schakelen over naar een gas- of elektrische verwarming bij extreme kou.

4. Onderhoud en efficiëntie

Regelmatig onderhoud is van groot belang om de efficiëntie van een warmtepomp te behouden. Filters moeten gereinigd worden, koelvloeistof moet gecontroleerd worden, en elektrische componenten moeten geïnspecteerd worden. Een goed onderhouden systeem draagt bij aan een hogere prestatie en een langere levensduur. Het is raadzaam om jaarlijks een onderhoudsbeurt te laten uitvoeren door een professional.

5. Installatiekwaliteit

De kwaliteit van de installatie heeft een grote invloed op de prestaties van een warmtepomp. Een slechte installatie kan leiden tot prestatieverlies, verhoogde energiekosten en ongemak. Het is daarom belangrijk om een erkende installateur te kiezen die ervaring heeft met warmtepompsystemen en ervoor zorgt dat het systeem volledig afgestemd is op de behoeften van de woning.

Hoe te handelen als de warmtepomp de gewenste temperatuur niet haalt

Als je merkt dat je warmtepomp de gewenste temperatuur niet kan leveren, zijn er meerdere stappen die je als huis-eigenaar kunt nemen:

1. Controleer de isolatie

Een slecht geïsoleerde woning is een van de meest voorkomende oorzaken van onvoldoende verwarming. Controleer of de muren, daken, ramen en vloeren goed geïsoleerd zijn. Bovendien is het verstandig om eventuele lekkages in de gevel of daken te herstellen.

2. Voer een onderhoudsbeurt uit

Als de warmtepomp niet optimaal functioneert, kan dit vaak te wijten zijn aan slecht onderhoud. Laat een professional controleren of de filters schoon zijn, de koelvloeistof voldoende is en de elektrische componenten goed functioneren.

3. Bekijk de keuze voor een hybride of hoge temperatuur warmtepomp

Als de huidige warmtepomp niet voldoet in koude maanden, kan het overwegen van een hybride warmtepomp of een hoge temperatuur warmtepomp de oplossing zijn. Deze systemen zijn ontworpen om te presteren in extreme omstandigheden en kunnen het verwarmingssysteem aanvullen wanneer nodig.

4. Controleer de instellingen en afstelling van het systeem

Soms kan een eenvoudige afstelling van het systeem voldoende zijn om het rendement te verbeteren. Controleer of het systeem goed is afgesteld op de specifieke behoeften van je woning. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een onjuiste instelling van de verwarmingscapaciteit of het temperatuurverschil.

Voordelen en nadelen van hoge temperatuur warmtepompen

Hoge temperatuur warmtepompen zijn een populaire keuze voor woningen die niet volledig worden herbouwd of waarbij de bestaande radiatoren niet vervangen willen worden. Hieronder volgt een overzicht van de voordelen en nadelen:

Voordelen

Compatibel met bestaande radiatoren: Een hoge temperatuur warmtepomp is geschikt voor oude verwarmingsinstallaties die niet aangepast zijn voor lage temperatuur systemen.
Efficiënt bij lagere temperaturen: Deze warmtepompen kunnen het cv-water opwarmen tot 80°C, waardoor ze goed functioneren in koude omstandigheden.
Duurzame oplossing: Ze produceren warmte op een energie-efficiënte manier en draagen bij aan het verlagen van CO₂-uitstoot.
Langere levensduur: Door het gebruik van hoge temperaturen zijn de systemen minder gevoelig voor slijtage en kunnen ze langer meegaan.

Nadelen

Hoogere kosten: De aankoop- en installatiekosten zijn hoger dan bij standaard warmtepompen.
Minder efficiënt dan lage temperatuur systemen: Hoewel ze goed functioneren bij koude temperaturen, is hun COP (Coefficient of Performance) lager dan bij systemen die lager verwarmen.
Gevoeliger voor onderhoud: Door de hogere werktemperaturen zijn onderhoud en inspectie belangrijker dan bij lage temperatuur systemen.

De levensduur en onderhoud van een warmtepomp

De levensduur van een warmtepomp ligt tussen 15 en 25 jaar, afhankelijk van het type en het onderhoud. Een hybride warmtepomp heeft meestal een kortere levensduur van ongeveer 15 jaar. Regelmatig onderhoud — zoals het reinigen van filters, het controleren van koelvloeistof en het inspecteren van elektrische componenten — draagt bij aan de duurzaamheid van het systeem.

Het is belangrijk om te beseffen dat een warmtepomp niet eenmalig geïnstalleerd kan worden en dan voor altijd werkt. Net zoals een auto, vereist het systeem regelmatige inspecties en onderhoud om optimaal functioneren te blijven.

Conclusie

Een warmtepomp is een duurzame en efficiënte oplossing voor verwarming, maar het is niet zonder uitdagingen. Het is mogelijk dat een warmtepomp de gewenste temperatuur niet bereikt, afhankelijk van factoren zoals soort van warmtepomp, isolatiegraad van de woning, buitentemperatuur, installatiekwaliteit en onderhoud. Door deze factoren te begrijpen en actie te ondernemen — zoals investeren in goede isolatie, overwegen van een hoge temperatuur warmtepomp of het uitvoeren van regelmatig onderhoud — kan je ervoor zorgen dat je warmtepomp effectief functioneert, ook bij lage temperaturen.

Het kiezen van de juiste warmtepomp en het aanhouden van een goed onderhoudsregime zijn essentieel voor het bereiken van comfort, energie-efficiëntie en duurzaamheid in de woning. Met de juiste voorbereiding en expertise kan een warmtepomp een betrouwbare en duurzame verwarmingssysteem zijn voor jaren te komen.