Warmtepomp en EPC: hoe beïnvloedt de keuze van jouw warmtepomp het energielabel van je woning?

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De energieprestatiecoëfficiënt (EPC) is een maatstaf die aangeeft hoe efficiënt een woning is in het gebruik van energie. Hoe lager de EPC-waarde, hoe beter de energieprestatie van het gebouw. In de huidige woningbouw en renovatiewereld speelt deze coëfficiënt een centrale rol, niet alleen vanwege de stijgende aandacht voor duurzaamheid, maar ook vanwege wettelijke eisen en marktwaarde-effecten. Een warmtepomp is een populaire keuze om de EPC te verbeteren, aangezien deze technologie energie uit lucht, water of grond verwerkt om warmte te genereren. Maar hoe beïnvloedt de keuze van een warmtepomp precies de EPC-waarde van een woning?

In dit artikel leggen we uit hoe de samenwerking tussen warmtepomp, bron, en afgiftesysteem bepalend is voor het energieprestatieniveau. We bekijken ook hoe het koppelen van een warmtepomp aan zonnepanelen, de SCOP (Seasonal Coefficient of Performance) en het type warmtepomp een rol spelen in het verbeteren van het energielabel. Verder geven we inzicht in de technische werking van een warmtepomp en de invloed op de EPC-berekening.

Hoe werkt een warmtepomp en welke soorten zijn er?

Een warmtepomp is een technologie die energie uit de omgeving (zoals lucht, water of grond) verplaatst naar een ruimte waar warmte nodig is. Deze energie wordt niet aangemaakt, maar wordt verplaatst, wat leidt tot een efficiënter gebruik van energie in vergelijking met traditionele verwarmingssystemen.

Er zijn verschillende soorten warmtepompen, waarbij de keuze afhankelijk is van de beschikbare bron van warmte en de toepassing. De belangrijkste soorten zijn:

Brine-water warmtepomp

Deze warmtepomp onttrekt energie uit de bodem via een gesloten systeem van buizen waarin een vloeistof met antivries (glycol) wordt rondgepompt. Deze vloeistof heet "brine". De warmte wordt vervolgens verwerkt en afgegeven via een verwarmingssysteem, zoals vloerverwarming of een warmtewisselaar.

Voordelen: - Vaak passieve koeling mogelijk in de zomer - Efficiënter dan een lucht-water warmtepomp - Kan werken met diverse bronnen, zoals oppervlaktewater of restwarmte

Nadelen: - Vereist vaak een gecertificeerd bedrijf voor installatie - Niet overal toegestaan om grondenergie te gebruiken

Water-water warmtepomp

Bij deze warmtepomp wordt grondwater uit de bodem opgepompt, waar energie uit wordt gehaald. Het gekoelde water wordt vervolgens op een andere locatie in de bodem teruggebracht.

Voordelen: - Zeer hoge seizoensafhankelijke efficiëntie (SCOP) - Gratis passieve koeling mogelijk - Zeer geschikt voor grotere woningprojecten

Nadelen: - Vereist toestemming voor grondwatergebruik - Vereist gecertificeerde installatie

Lucht-water warmtepomp

Deze warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en verwerkt die om warm water te leveren voor verwarming. De efficiëntie van deze warmtepomp is afhankelijk van de buitentemperatuur, wat betekent dat het rendement in de winter lager kan zijn.

Voordelen: - Eenvoudig en snel te installeren - Goed geschikt voor individuele woningen

Nadelen: - Minder efficiënt bij lage buitentemperaturen - Minder geschikt voor passieve koeling

De keuze van de juiste warmtepomp is van groot belang voor de EPC-waarde van een woning. De efficiëntie van de warmtepomp, gemeten in COP (Coefficient of Performance) en SCOP (Seasonal Coefficient of Performance), speelt een grote rol in de berekening van de EPC. De COP geeft het rendement van de warmtepomp in een bepaalde situatie aan, terwijl de SCOP het gemiddelde rendement over een hele seizoen aangeeft.

De EPC-berekening en de rol van de warmtepomp

De EPC-waarde van een woning wordt berekend door diverse factoren in te voeren in een standaardformule. Deze factoren omvatten:

Isolatie van de gevels, vloeren, en daken
Het type en het rendement van de verwarmingsinstallatie
De oriëntatie van de woning (noord-zuid, oost-west)
Het energieverbruik van apparatuur en verlichting

De EPC-waarde wordt uitgedrukt in kWh/m²/jaar. Hoe lager deze waarde, hoe efficiënter de woning is in het gebruik van energie. Om aan de eis van een EPC van 0,4 te voldoen, is het essentieel dat de woning goed geïsoleerd is en dat de verwarmingsinstallatie energiezuinig is. De keuze van een warmtepomp speelt een grote rol in het bereiken van deze doelstelling.

Een warmtepomp met een hoge SCOP beïnvloedt positief de EPC-waarde. Uit onderzoek blijkt dat de SCOP van een warmtepomp een aanzienlijke invloed heeft op het uiteindelijke energielabel van een woning. Een woning met een energielabel B of beter is in de markt vaak beter verkoopbaar en kan zelfs tot 10% meer opleveren dan een woning met energielabel D. Dit maakt het gebruik van een warmtepomp niet alleen een duurzame keuze, maar ook een economische.

Koppelen van een warmtepomp aan zonnepanelen

Een warmtepomp kan efficiënter werken als deze gekoppeld is aan een zonnepaneelinstallatie. Dit heeft meerdere voordelen:

Verhoging van de SCOP: Zonnepanelen leveren elektriciteit die de warmtepomp kan gebruiken. Omdat de warmtepomp slechts een kleine hoeveelheid elektriciteit nodig heeft om een grotere hoeveelheid warmte te genereren, leidt het gebruik van duurzame elektriciteit tot een verhoging van de SCOP-waarde. Dit zorgt op zijn beurt voor een betere EPC-waarde van de woning.
Besparing op energiekosten: Wanneer een warmtepomp wordt aangedreven door zonnepanelen, daalt het netto energieverbruik van de woning. Dit leidt tot lagere energiekosten en kan zelfs leiden tot het opslaan van overtollige energie in een accu of het terugleveren aan het net.
Mogelijkheid tot salderen: Een slimme PV-regeling zorgt voor het nauwkeurig meten van het energieverbruik en het opslaan van overtollige energie. Dit zorgt voor een optimaal gebruik van de opgewekte zonne-energie en verhoogt de efficiëntie van het gehele systeem.

Het koppelen van zonnepanelen aan een warmtepomp is daarom een aanrader bij renovatie- en nieuwbouwprojecten waarbij een lage EPC-waarde of zelfs een EPC van 0 wordt nagestreefd.

Samenwerking tussen bron, warmtepomp en afgiftesysteem

Om de maximale efficiëntie uit een warmtepompinstallatie te halen, is het van groot belang dat de bron, de warmtepomp zelf en het afgiftesysteem goed op elkaar afgestemd zijn. Dit betekent dat de warmtepomp moet worden gekozen op basis van de beschikbare bron (lucht, grond of water) en het type afgiftesysteem (bijvoorbeeld vloerverwarming of radiatoren).

Een slechte aansluiting tussen deze drie onderdelen kan leiden tot verlies van efficiëntie, wat op zijn beurt leidt tot een hogere EPC-waarde en dus een slechter energielabel. Het is daarom aan te raden om een professionele adviseur of architect te betrekken bij de keuze en installatie van een warmtepomp. Deze professional kan zorgen voor een optimale afstemming tussen bron, warmtepomp en afgiftesysteem, wat leidt tot het beste rendement in de praktijk.

De EPC en de toekomstige wettelijke eisen

Vanaf 2020 zijn er steeds striktere eisen voor de EPC-waarde van nieuwbouwwoningen. In de toekomst moet het mogelijk worden om woningen te bouwen met een EPC van 0, wat betekent dat alle benodigde energie voor comfortabele woningbouw (zoals verwarming en koeling) volledig duurzaam moet worden opgewekt. Dit kan worden bereikt door het gebruik van warmtepompen, zonnepanelen en andere duurzame technologieën.

Het is belangrijk om te weten dat de EPC-berekening wordt uitgedrukt in joule. Dit betekent dat het mogelijk is om te voldoen aan een EPC van 0, zelfs als er nog traditionele energiebronnen worden gebruikt, mits deze worden gecompenseerd door duurzame energie. Bijvoorbeeld: als een woning een aardgasketel gebruikt die 500 m³ gas verbruikt per jaar, maar tegelijkertijd zonnepanelen zijn geïnstalleerd die een gelijkwaardige hoeveelheid energie opwekt, kan de EPC-waarde op 0 uitkomen.

Invloed van de EPC op de verkoopprijs van een woning

Een woning met een lage EPC-waarde is op de markt vaak beter verkoopbaar. Huizen met een hoog energielabel (zoals A of B) worden gemiddeld 10% duurder verkocht dan huizen met een energielabel D. Dit is vooral het geval bij woningen die zijn gerenoveerd of nieuw gebouwd, omdat kopers steeds meer aandacht besteden aan energiezuinigheid.

Het gebruik van een warmtepomp is daarom niet alleen een duurzame keuze, maar ook een economische. Een woning met een warmtepompinstallatie kan niet alleen een lager energielabel behalen, maar ook een hogere marktwaarde verkrijgen. Dit maakt het gebruik van warmtepompen een aantrekkelijke optie voor zowel particuliere eigenaren als professionele vastgoedontwikkelaars.

Conclusie

De keuze van een warmtepomp speelt een cruciale rol in het bepalen van de EPC-waarde van een woning. De efficiëntie van de warmtepomp, het type bron en het afgiftesysteem zijn belangrijke factoren die bepalen hoe laag de EPC-waarde kan worden. Een warmtepomp met een hoge SCOP-waarde leidt tot een beter energielabel en dus tot een hogere marktwaarde van de woning.

Het koppelen van een warmtepomp aan zonnepanelen verhoogt de efficiëntie verder en leidt tot lagere energiekosten. Daarnaast is het belangrijk dat de warmtepomp goed is afgestemd op de bron en het afgiftesysteem, zodat het rendement in de praktijk zo hoog mogelijk is.

De EPC-waarde is niet alleen een maatstaf voor duurzaamheid, maar ook een economische factor. Woningen met een lage EPC-waarde zijn op de markt vaak beter verkoopbaar en kunnen zelfs tot 10% meer opleveren dan woningen met een hogere EPC-waarde. Dit maakt het gebruik van warmtepompen een aantrekkelijke optie voor zowel particuliere eigenaren als vastgoedontwikkelaars.