Kelders in Amsterdam: Historie, bouw en duurzaamheid

Published by Redactie on juli 5, 2025 | Category kelder

Inleiding

Kelders in Amsterdam hebben een rijke geschiedenis en spelen tegenwoordig een belangrijke rol in de bouwpraktijk van de stad. Historisch gezien werden kelders gebruikt als opslagplaatsen voor regenwater, zoals de zogeheten waterkelders die in de late 18e en vroege 19e eeuw werden gebouwd. Tegenwoordig is het bouwen van een kelder onder een woning een complex proces dat rekening houdt met technische, milieu- en omgevingsnormen. Dit artikel bespreekt de historie van kelders in Amsterdam, de technieken die worden gebruikt bij het bouwen van kelders, de kosten, en de invloed op de duurzaamheid van de stad. De informatie is gebaseerd op bronnen die specifiek gericht zijn op de situatie in Amsterdam.

Geschiedenis van kelders in Amsterdam

Tijdens de late 18e en vroege 19e eeuw had Amsterdam een groot probleem: het drinkwater was vervuild door de vuile grachten. Om toch schoon water te krijgen, bouwden bewoners en het stadsbestuur waterkelders. Deze kelders dienden als opslagplaatsen voor regenwater, dat via goten en leidingen werd opgevangen. Het water werd gefilterd en opgeslagen, waardoor het geschikt was voor gebruik als drinkwater. Tussen 1790 en 1824 bouwde het stadsbestuur 33 waterkelders in verschillende delen van de stad. Sommige huiseigenaren bouwden ook hun eigen waterkelders.

Deze kelders speelden een belangrijke rol in het waterbeheer van de stad. Ze hadden een constante temperatuur, zodat het water in de zomer koel bleef en in de winter niet bevroor. Ze werden vaak gemaakt met een simpel filtersysteem, waarbij het regenwater door zand of grind stroomde voordat het de kelder in ging. In de 18e eeuw had de stad regels voor het bouwen van waterkelders, waarmee werd gekeken naar de stabiliteit en waterdichtheid van de kelders. Sommige kelders kregen zelfs een officieel keurmerk.

Hoewel de waterkelders tegenwoordig niet meer worden gebruikt, blijven ze een belangrijk onderdeel van de geschiedenis van Amsterdam. Ze zijn een voorbeeld van vernieuwing en veerkracht, en blijven soms ontdekt worden bij werkzaamheden aan huizen of wegen. Een bekende ontdekking was de waterkelder onder Theater De Richel, die in de jaren 80 werd gevonden.

Bouw van kelders in Amsterdam

Het bouwen van een kelder in Amsterdam is een complex proces dat rekening houdt met technische, omgevings- en milieuregels. De bouw van een kelder vereist een omgevingsvergunning en moet voldoen aan de regels van het paraplubestemmingsplan Grondwaterneutrale kelders, dat van kracht is in de stadsdelen Centrum, Zuid, Oost, West en Nieuw-West. Dit plan is in 2020 vastgesteld door de gemeenteraad van Amsterdam en geldt als aanvulling op bestaande bestemmingsplannen.

Het bouwen van een kelder in Amsterdam duurt ongeveer 1,5 jaar en kost gemiddeld tussen €3.500 en €4.500 per m², excl. BTW. De kosten variëren afhankelijk van de locatie en de grootte van de kelder. De investering wordt beschouwd als winstgevend, aangezien de waarde van een woning na renovatie meestal stijgt. De waarde van de kelder wordt geschat op ongeveer €6.000 per m², excl. BTW.

Voor het bouwen van een kelder in Amsterdam is een vooronderzoek nodig, waarbij wordt gekeken naar de haalbaarheid van het project. Dit omvat het archiefonderzoek bij de gemeente Amsterdam, waarbij blauwdrukken van de woning worden bekeken. Het is belangrijk om na te gaan of het pand funderingsproblemen heeft, of de fundering gedeeld wordt met de buren. De fundering is een van de eerste zaken die moet worden beoordeeld, aangezien het bouwen van een kelder vaak gecombineerd wordt met funderingsherstel.

Technieken en materialen bij kelderbouw

Bij het bouwen van een kelder in Amsterdam wordt er rekening gehouden met de technische eisen en milieuregels. Het is belangrijk om te zorgen voor grondwaterneutraal bouwen, wat betekent dat het grondwater op een natuurlijke manier moet kunnen doorstromen. Dit wordt geregeld via het paraplubestemmingsplan Grondwaterneutrale kelders, dat eisen stelt aan de rapportages en maatregelen die nodig zijn voor het bouwen van een kelder.

Bij het bouwen van een kelder in Amsterdam wordt er vaak gebruikgemaakt van beton en stalen constructies. Er zijn ook alternatieven zoals prefab-kelders, die gemaakt worden in een fabriek en op locatie worden geplaatst. Deze vormen een goedkope optie voor huiseigenaren die meer ruimte willen toevoegen aan hun woning.

Bij het bouwen van een kelder is ook rekening te houden met de omgeving. De bouw van een kelder vereist toestemming van de VVE en de buren. Het is daarom belangrijk om dit goed voor te bereiden, zodat iedereen met het plan mee kan komen. De VVE moet toestemming geven voor het bouwen van de kelder, aangezien het project ook de fundering van het pand kan beïnvloeden.

Kosten en investering

Het bouwen van een kelder in Amsterdam is een aanzienlijke investering. De gemiddelde prijs van een kelderbedekking ligt rond de €3.500 tot €4.500 per m², excl. BTW. Dit is afhankelijk van de grootte van de kelder en de locatie in de stad. De totale investering van een onderkeldering (incl. afbouw) ligt rond de €5.000 tot €6.000 per m², excl. BTW.

De investering wordt beschouwd als winstgevend, aangezien de waarde van een woning na renovatie meestal stijgt. De waarde van de kelder wordt geschat op ongeveer €6.000 per m², excl. BTW. Dit betekent dat het project zich meteen terugverdient. In de praktijk kunnen huizen na renovatie met winst worden doorverkocht, dus ook als investering zijn kelders in Amsterdam de moeite waard.

Duurzaamheid en grondwaterneutraal bouwen

In de hedendaagse bouwpraktijk is duurzaamheid een belangrijk onderdeel. Het bouwen van een kelder in Amsterdam moet voldoen aan de eisen van grondwaterneutraal bouwen. Dit betekent dat het grondwater op een natuurlijke manier moet kunnen doorstromen, zodat het niet wordt beïnvloed door de bouwactiviteiten. De maatregelen die nodig zijn voor grondwaterneutraal bouwen zijn afhankelijk van de locatie in de stad.

Het paraplubestemmingsplan Grondwaterneutrale kelders is van kracht in de stadsdelen Centrum, Zuid, Oost, West en Nieuw-West. Het plan is in 2020 vastgesteld door de gemeenteraad van Amsterdam en geldt als aanvulling op bestaande bestemmingsplannen. Door middel van dit paraplubestemmingsplan wil de gemeente Amsterdam bijdragen aan een duurzame en waterrobuuste stad.

Conclusie

Kelders in Amsterdam hebben een rijke geschiedenis en spelen tegenwoordig een belangrijke rol in de bouwpraktijk van de stad. Historisch gezien werden kelders gebruikt als opslagplaatsen voor regenwater, zoals de zogeheten waterkelders die in de late 18e en vroege 19e eeuw werden gebouwd. Tegenwoordig is het bouwen van een kelder onder een woning een complex proces dat rekening houdt met technische, milieu- en omgevingsnormen. De bouw van een kelder in Amsterdam duurt ongeveer 1,5 jaar en kost gemiddeld tussen €3.500 en €4.500 per m², excl. BTW. De investering wordt beschouwd als winstgevend, aangezien de waarde van een woning na renovatie meestal stijgt. Het bouwen van een kelder is een aanzienlijke investering die rekening houdt met duurzaamheid, grondwaterneutraal bouwen en de wettelijke eisen van de stad.