Warmtepomp kopen of wachten? Analyse van de voor- en nadelen

Inleiding

De overstap naar een warmtepomp wordt steeds relevanter in de context van duurzaamheid, energiebesparing en de verwachting dat traditionele CV-ketels in de toekomst verplicht worden vervangen. Tegenwoordig is de vraag voor veel huiseigenaars en woningeigenaren: moet ik nu al een warmtepomp kopen, of is het verstandiger om te wachten? Deze vraag wordt verder beïnvloed door factoren zoals de toekomstige energieregelingen, de toestand van je woning, de beschikbaarheid van subsidies, en de impact van de warmtepomp op het elektriciteitsnet.

Deze artikelen biedt een gedetailleerde analyse van de opties op basis van de meest recente informatie uit betrouwbare bronnen. We kijken naar de technische en financiële aspecten van een warmtepomp, de invloed van de wetgeving vanaf 2026, en de vraag of het verstandig is om nu al te investeren of liever te wachten op de plannen van de gemeente of veranderingen in de energiemarkt.

De rol van de warmtepomp in de toekomstige energievoorziening

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is een systeem dat warmte verplaatst van een bron – zoals de buitenlucht, de grond of het water – naar een ruimte waar verwarming nodig is. Het werkt volgens het principe van een koelkast, maar in de omgekeerde richting. In de winter haalt het warmte uit de buitenlucht en pompt deze naar binnen. In de zomer kan het proces omgekeerd worden om het huis te koelen. Zo is een warmtepomp een efficiënt alternatief voor traditionele verwarmingsystemen.

Er zijn twee hoofdvormen van warmtepompen:

1. Hybride warmtepomp: een combinatie van een warmtepomp en een traditionele cv-ketel. Op koude dagen kan het systeem nog steeds op gas draaien.
2. All-electric warmtepomp: volledig elektrisch, zonder gebruik van gas.

Beide vormen hebben hun eigen voordelen, afhankelijk van de situatie van de woning en de persoonlijke voorkeuren van de huiseigenaar.

De duurzaamheid van warmtepompen

Een warmtepomp is in principe duurzamer dan een traditionele CV-ketel, omdat het geen fossiele brandstof verbrandt. De mate van duurzaamheid hangt echter af van twee factoren:

• Het gebruik van groene stroom: hoe meer van de opgewekte elektriciteit uit duurzame bronnen komt, hoe kleiner de CO2-uitstoot.
• Het koudemiddel: moderne warmtepompen gebruiken steeds vaker natuurlijke koudemiddelen zoals propaan of CO2, die een veel lager broeikaseffect hebben dan synthetische alternatieven zoals fluorkoolwaterstoffen (F-gassen).

Kies je bewust voor een warmtepomp met een natuurlijk koudemiddel en groene stroom, dan kun je aanzienlijk bijdragen aan het verlagen van je CO2-voetafdruk.

Invloed op het elektriciteitsnet

Hoewel warmtepompen duurzaam zijn, verhogen ze tegelijkertijd het elektriciteitsverbruik. Dit kan bijdragen aan het probleem van netcongestie, ofwel overbelasting van het elektriciteitsnet. In tijden van hoge vraag, zoals in de winter, kan het installeren van extra warmtepompen het elektriciteitsnet extra belasten.

Er zijn plannen om dit probleem aan te pakken, zoals het uitbreiden van de netcapaciteit en het stimuleren van slimme energieopslag of elektriciteitsnetten die lokale energiebronnen beter kunnen integreren. Maar in de huidige situatie is het verstandig om rekening te houden met het hogere elektriciteitsverbruik bij de aankoop van een warmtepomp.

De wetgeving en verplichtingen vanaf 2026

Vanaf 2026 treden belangrijke wettelijke veranderingen in werking. Dit betekent dat de beslissing om nu al een warmtepomp te installeren of te wachten, ook een juridische component krijgt.

Warmtepomp verplicht bij vervanging CV-ketel

De nieuwe wetgeving stelt dat vanaf 2026, bij vervanging van een CV-ketel, een warmtepomp verplicht is – mits de woning geschikt is. Dit geldt voor zowel woningen als bedrijfspanden. Bij appartementen of collectieve systemen wordt gekeken naar het gehele systeem.

Als je woning technisch niet geschikt is – bijvoorbeeld door slechte isolatie of weinig ruimte voor de buitenunit – kan een vrijstelling worden aangevraagd via een maatwerkadvies. Monumentale woningen vallen ook onder uitzonderingen, aangezien aanpassingen aan deze panden vaak striktere regels volgen.

Subsidies en financiële voordeel

Een belangrijk argument om vroeg te investeren in een warmtepomp is dat je bij een aankoop vóór 2026 vaak in aanmerking komt voor extra subsidies. Na 2026 wordt de investering verplicht, maar de financiële ondersteuning kan dan lager zijn.

De kosten van een warmtepomp variëren afhankelijk van het type:

• Hybride warmtepomp: goedkoper dan een volledig elektrische warmtepomp. De terugverdientijd is ongeveer 5 jaar.
• All-electric warmtepomp: duurder, met een investering van rond de €18.000 voor een rijtjeshuis. De terugverdientijd is 6 à 7 jaar.

Hoewel de aanschafprijs hoog is, biedt een warmtepomp op lange termijn lagere energiekosten, omdat het elektriciteit gebruikt in plaats van gas. De prijs van gas wordt verwacht te stijgen door belastingen en andere factoren, wat het gebruik van een warmtepomp financieel aantrekkelijker maakt.

Kopen of wachten?

De beslissing om nu al een warmtepomp te kopen of te wachten, hangt af van verschillende factoren. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste overwegingen.

1. De toestand van je woning

• Is je woning goed geïsoleerd? Een warmtepomp werkt efficiënter in goed geïsoleerde woningen. Als je woning slecht geïsoleerd is, kan een hybride warmtepomp een betere keuze zijn, omdat deze op koude dagen nog steeds gas gebruikt.
• Is er voldoende ruimte voor de buitenunit? Een warmtepomp vereist vaak een buitenunit. Als je weinig buitenruimte hebt of je buren gevoelig zijn voor geluid, is het belangrijk om dit goed te plannen.
• Is er voldoende elektriciteit beschikbaar? Een warmtepomp verbruikt meer elektriciteit. Als je woning niet voorzien is van een voldoende grote elektriciteitsaansluiting, kan een upgrade van de meterkast nodig zijn.

2. De plannen van de gemeente

Het is verstandig om je te informeren over de plannen van je gemeente voor de toekomstige warmtevoorziening. In sommige wijkprojecten wordt reeds gewerkt aan de uitbreiding van warmte- of elektriciteitsnetten, waardoor de installatie van een warmtepomp makkelijker wordt. In andere gevallen kan het beter zijn om te wachten tot duidelijke plannen zijn vastgelegd.

3. De verwachtingen rondom subsidies

Subsidies kunnen een belangrijke rol spelen bij de aanschaf van een warmtepomp. Het is verstandig om dit te overwegen bij de beslissing om vroeg of laat te investeren. Vóór 2026 zijn subsidies vaak hoger dan na 2026, wanneer de installatie verplicht wordt.

4. De persoonlijke voorkeuren

• Ben je geïnteresseerd in duurzaamheid? Als je een actieve bijdrage wilt leveren aan het klimaatbeleid, kan een warmtepomp een sterke motivatie zijn.
• Zit je in een bepaalde budget? De hoge aanschafprijs kan voor sommigen een belemmering zijn. In dat geval kan een hybride warmtepomp een tussentijdse oplossing zijn.
• Heb je belangstelling voor innovatie? Als je graag vroeg in opkomende technologie investeert, kan een warmtepomp een aantrekkelijke keuze zijn.

5. De verwachtingen voor het elektriciteitsnet

Als je zorgen hebt over de impact van warmtepompen op het elektriciteitsnet, is het verstandig om te kijken naar de plannen voor het uitbreiden van de netcapaciteit. In de toekomst wordt verwacht dat het net op grotere schaal aangepast wordt, wat het installeren van een warmtepomp makkelijker kan maken.

Technische aspecten van de installatie

Welk type warmtepomp is geschikt?

De keuze tussen een hybride warmtepomp en een all-electric warmtepomp hangt af van de situatie van de woning en de voorkeuren van de huiseigenaar:

• Hybride warmtepomp: is goedkoper en eenvoudiger te installeren. Het heeft weinig tot geen aanpassingen nodig in de woning. Op koude dagen kan het nog steeds op gas draaien, wat het elektriciteitsverbruik beperkt.
• All-electric warmtepomp: is duurzamer, maar vereist meestal een betere isolatie en een aangepaste elektriciteitsaansluiting. Het is een langdurige investering die op lange termijn voordeliger kan zijn.

Welke afgiftesystemen zijn geschikt?

De keuze van het afgiftesysteem – zoals vloerverwarming of LT-radiatoren – kan een belangrijke invloed hebben op de efficiëntie van de warmtepomp. Vloerverwarming is vaak het meest efficiënte systeem, omdat het lager temperatuurverschillen gebruikt. LT-radiatoren zijn ook geschikt, maar vereisen iets meer energie.

Het is verstandig om bij de aankoop van een warmtepomp rekening te houden met de toekomstige energiebesparing. Daarom is het aan te raden om nu al te investeren in een efficiënt afgiftesysteem.

De toekomst van warmtepompen

De verwachtingen voor 2025 en verder

In 2025 is de rol van de warmtepomp in het energiebeleid duidelijk. De overheid stelt zich op voor de toekomstige wettelijke verplichtingen en stimuleert het gebruik van warmtepompen via subsidies en technische ondersteuning. In de toekomst wordt verwacht dat het aandeel van warmtepompen in de verwarming van woningen aanzienlijk zal stijgen.

De rol van de gemeente

De gemeente speelt een belangrijke rol in het proces van de energietransitie. Het is verstandig om bij de gemeente te informeren over de plannen voor de toekomstige warmtevoorziening in jouw wijk of dorp. Op die manier kun je bepalen of het verstandig is om nu al te investeren of liever te wachten op duidelijke plannen.

De impact op de woningmarkt

De opkomst van de warmtepomp heeft ook invloed op de woningmarkt. Woningen die goed geïsoleerd zijn en geschikt zijn voor een warmtepomp worden steeds populairder. In de toekomst kan het voorkomen dat woningen zonder warmtepomp minder aantrekkelijk zijn op de markt.

Conclusie

De beslissing om nu al een warmtepomp te kopen of te wachten, hangt af van meerdere factoren. De wetgeving vanaf 2026 maakt het duidelijk dat de overstap naar een warmtepomp in de toekomst verplicht wordt. Het is daarom verstandig om rekening te houden met deze veranderingen bij de beslissing.

Als je woning goed geïsoleerd is, subsidies voor jou toegankelijk zijn, en je persoonlijk geïnteresseerd bent in duurzaamheid, dan kan een warmtepomp een sterke keuze zijn. Voor wie twijfelt of financiële beperkingen heeft, kan een hybride warmtepomp een tussentijdse oplossing bieden.

Het is verstandig om je te informeren bij je gemeente over de plannen voor de toekomstige warmtevoorziening. Dit helpt je om een weloverwogen keuze te maken.

Bronnen

1. Energieloket Trivierenland – Wel of geen warmtepomp in tijden van overbelasting?
2. Eén van de dag – 5 vragen aan warmtepomp-installateur Patrick Schimmel
3. Milieucentraal – Warmtepomp: duurzaam elektrisch verwarmen
4. Elite Klimaat – Warmtepomp wetgeving 2025: verplichtingen en subsidies uitgelegd
5. Bluesolid – Wat is een warmtepomp?