Lucht-water warmtepompen: Een efficiënte oplossing voor verwarming, koeling en warm water

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

In een tijd waarin duurzame energieoplossingen op de voorgrond treden, worden lucht-water warmtepompen steeds vaker gekozen als verwarmings- en koelsysteem voor woningen. Deze technologie biedt een efficiënte, milieuvriendelijke manier om woningen te verwarmen, te koelen en warm water te leveren. In dit artikel leggen we de werking van lucht-water warmtepompen uit, geven we een overzicht van de verschillende typen en installatiemogelijkheden, en bespreken we de voordelen en nadelen van deze technologie. Daarnaast geven we een overzicht van subsidies en andere factoren die een rol spelen bij de aanschaf.

Wat is een lucht-water warmtepomp?

Een lucht-water warmtepomp is een systeem dat warmte uit de buitenlucht opwekt en gebruikt om een woning te verwarmen, te koelen en warm water te leveren. Deze warmtepomp is een van de meest gebruikte verwarmingsoplossingen op de markt, mede dankzij de relatief lage investeringskosten en de flexibele installatiemogelijkheden.

De werking van een lucht-water warmtepomp is gebaseerd op het principe van warmteoverdracht. Het systeem bestaat meestal uit twee componenten: een buitenunit en een binnenunit. De buitenunit bevat de elementen die nodig zijn om warmte uit de lucht op te wekken, zoals de verdamper en de compressor. De binnenunit bevat de condensor en de hydraulische onderdelen die nodig zijn om de warmte aan het water in het verwarmings- en warmwaterstelsel af te geven.

Werking van een lucht-water warmtepomp

De werking van een lucht-water warmtepomp kan het beste worden begrepen door te kijken naar de verschillende stappen in het proces:

Warmteopwekking uit lucht: De ventilator van de buitenunit zuigt buitenlucht aan en leidt deze naar de verdamper (warmtewisselaar). In deze verdamper bevindt zich koelmiddel, dat bij lage temperaturen verdampt door de warmte van de omringende lucht.
Compressie van koelmiddel: De verdampte koelmiddel wordt vervolgens samengedrukt door een compressor. Dit proces leidt tot een aanzienlijke stijging van de temperatuur van het koelmiddel.
Warmteoverdracht naar water: De warmte die nu in het koelmiddel zit, wordt via een tweede warmtewisselaar in de binnenunit overgedragen aan het water dat gebruikt wordt voor verwarming (via radiatoren of vloerverwarming) en warm waterproductie.
Cyclus herhalen: Het koelmiddel koelt nu af en keert terug naar de verdamper om het proces opnieuw te starten.

Deze cyclus maakt het mogelijk om warmte aan de buitenlucht te onttrekken, zelfs bij lage temperaturen, en deze te gebruiken voor verwarming en warm water. De werking is vergelijkbaar met die van een koelkast, waarbij in plaats van warmte af te voeren, de warmtepomp warmte opwekt en gebruikt.

Verschil tussen lucht-water en lucht-lucht warmtepompen

Een lucht-lucht warmtepomp, ook wel bekend als airco, werkt op een vergelijkbare manier als een lucht-water warmtepomp, maar met een belangrijk verschil in de manier waarop de warmte wordt afgegeven. Bij een lucht-lucht warmtepomp wordt de opgewekte warmte direct in de lucht afgegeven via een of meerdere binnenunits. Dit maakt deze warmtepomp geschikt voor koeling in de zomer en verwarming in de winter, maar niet als hoofdverwarmingssysteem voor een woning.

In tegenstelling theretoeverwerkt een lucht-water warmtepomp de warmte aan het water in de verwarmingsinstallatie. Dit maakt deze warmtepomp geschikt als hoofdverwarmingssysteem en biedt de extra mogelijkheid om warm water te leveren. Daarnaast is een lucht-water warmtepomp in staat om in een omgekeerde cyclus te werken om de woning te koelen, wat extra comfort biedt in de zomermaanden.

Uitvoeringen van lucht-water warmtepompen

Lucht-water warmtepompen zijn beschikbaar in twee hoofduitvoeringen: monoblok en split.

Monoblok-uitvoering

Bij een monoblok-uitvoering bevinden alle onderdelen van de warmtepomp binnen één enkel apparaat. Dit betekent dat zowel de verdamper, de compressor als de condensor in één eenheid zijn opgenomen. De voordelen van deze uitvoering zijn:

Snel en eenvoudig in te zetten: Omdat de verbindingsbuizen tussen de binnen- en buitenunit enkel gevuld zijn met water, kan het systeem snel in bedrijf worden genomen.
Geen koelcertificaat nodig: De aannemer die de installatie uitvoert, hoeft geen koelcertificaat te bezitten.
Compacte opstelling: De eenheid kan dicht bij de leefruimte geplaatst worden, aangezien de meeste modellen fluisterstil werken.

Split-uitvoering

Bij een split-uitvoering is de warmtepomp opgedeeld in een binnen- en een buitenunit. De buitenunit bevat alle onderdelen die geluid produceren, zoals de ventilator, de verdamper en de compressor. De binnenunit bevat alleen de condensor, de hydraulische onderdelen en de bediening. De voordelen van deze uitvoering zijn:

Compacte binnenunit: De binnenunit is klein en stil, wat ideaal is voor woningen waar ruimte beperkt is.
Flexibele installatie: De buitenunit kan op een voet of tegen een muur worden geplaatst.
Omkeerbare werking: In de zomermaanden kan de warmtepomp in omgekeerde werking worden gebruikt om de woning te koelen via convectoren of oppervlaktekoelsystemen.

Het nadeel van de split-uitvoering is dat de installatie van beide units moet worden uitgevoerd door een erkend koelspecialist, aangezien het systeem een afgesloten koelkringloop bevat.

Voordelen van lucht-water warmtepompen

Lucht-water warmtepompen bieden verschillende voordelen ten opzichte van andere verwarmingssystemen, zoals gasverwarming of andere warmtepomptypen:

1. Milieuvriendelijk en energieefficiënt

Lucht-water warmtepompen gebruiken elektriciteit om warmte op te wekken, waarbij geen fossiele brandstoffen worden verbrand. Dit zorgt voor een lagere CO2-uitstoot ten opzichte van traditionele verwarmingssystemen. Daarnaast zijn deze warmtepompen erg energieefficiënt, aangezien ze voor elke kWh elektriciteit meerdere kWh warmte kunnen opwekken.

2. Flexibele installatie

In tegenstelling tot grond-water of water-water warmtepompen, hoeft er bij een lucht-water warmtepomp geen gaten gegraven of gaten geboord te worden. De buitenunit kan eenvoudig op een voet of tegen een muur worden geplaatst, waardoor de installatie sneller en minder ingrijpend is.

3. Geen vergunning nodig

Voor de installatie van een lucht-water warmtepomp is in de meeste gevallen geen officiële vergunning nodig. Dit maakt deze technologie aantrekkelijk voor renovatieprojecten of nieuwbouw, aangezien de administratie eenvoudiger is.

4. Gebruik als hoofdverwarming

In tegenstelling tot lucht-lucht warmtepompen zijn lucht-water warmtepompen geschikt als hoofdverwarmingssysteem voor een woning. Daarnaast kunnen ze ook worden gebruikt voor het leveren van warm water, wat de efficiëntie van het systeem verder verbetert.

5. Subsidies beschikbaar

De aanschaf van een lucht-water warmtepomp kan in sommige gevallen voorzien zijn van subsidies. Deze subsidies worden vaak aangeboden door overheidsinstellingen of energiebedrijven om de overgang naar duurzame verwarmingssystemen te stimuleren. Het is daarom verstandig om bij de aanschaf rekening te houden met eventuele financieringsmogelijkheden.

6. Stil in werking

Moderne lucht-water warmtepompen zijn ontworpen om zo fluisterstil mogelijk te werken. Bijvoorbeeld, de Viessmann warmtepompen hebben een Advanced Acoustic Design, waarbij alle onderdelen zijn afgestemd op het beperken van geluid. Ook lage-frequentiegeluiden worden tot een minimum beperkt, wat extra comfort biedt voor de bewoners van de woning.

Nadelen en beperkingen

Hoewel lucht-water warmtepompen veel voordelen bieden, zijn er ook een paar beperkingen:

1. Afhankelijk van buitentemperatuur

Hoewel lucht-water warmtepompen zelfs bij lage temperaturen warmte kunnen onttrekken aan de buitenlucht, is de efficiëntie van het systeem lager bij zeer koude temperaturen. In extreme winteromstandigheden kan het nodig zijn om het systeem aan te sluiten op een hulphuis of hybride systeem.

2. Installatie vereist een erkend koelspecialist

Bij de split-uitvoering moet de installatie van beide units worden uitgevoerd door een erkend koelspecialist, omdat het systeem een afgesloten koelkringloop bevat. Dit kan de kosten van de installatie licht verhogen.

3. Onderhoud vereist

Hoewel lucht-water warmtepompen relatief weinig onderhoud vergen, is het noodzakelijk om regelmatig de ventilatoren, verdamper en andere componenten schoon te maken en te controleren. Dit zorgt ervoor dat het systeem efficiënt blijft werken en niet snel slijt.

Toepassingen en geschiktheid

Lucht-water warmtepompen zijn geschikt voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten. Ze zijn ideaal voor woningen met een goed geïsoleerd bouwvolume en een efficiënte verwarmingsinstallatie. Omdat het systeem ook warm water kan leveren, is het een goede keuze voor gezinnen die een centrale warmwaterinstallatie nodig hebben.

Geschiktheid voor nieuwbouw

Bij nieuwbouw is een lucht-water warmtepomp een uitstekende keuze, aangezien de woning meestal goed is geïsoleerd en voorzien is van een efficiënte verwarmingsinstallatie. De installatie is eenvoudig en vereist weinig inbreng in de bestaande structuur van de woning.

Geschiktheid voor renovatieprojecten

Ook voor renovatieprojecten is een lucht-water warmtepomp een goede optie. De buitenunit kan op een voet of tegen een muur worden geplaatst, en de binnenunit kan compact zijn. Dit maakt het systeem geschikt voor woningen waar ruimte beperkt is. Bovendien is de installatie van een lucht-water warmtepomp vaak sneller en minder ingrijpend dan bijvoorbeeld een aardwarmtepomp.

Kosten en subsidies

De kosten van een lucht-water warmtepomp variëren afhankelijk van het model, de uitvoering (monoblok of split) en de grootte van de woning. In de praktijk ligt de aanschafprijs tussen €10.000 en €20.000, afhankelijk van de omvang van het systeem en eventuele aanvullende componenten zoals een buffervat of warmwaterboiler.

Subsidies

In sommige gevallen is een lucht-water warmtepomp voorzien van subsidies. Deze subsidies worden vaak aangeboden door overheidsinstellingen of energiebedrijven om de overgang naar duurzame verwarmingssystemen te stimuleren. Het is daarom verstandig om bij de aanschaf rekening te houden met eventuele financieringsmogelijkheden.

Conclusie

Lucht-water warmtepompen zijn een duurzame en efficiënte oplossing voor verwarming, koeling en warm water. Ze bieden tal van voordelen, zoals een lage CO2-uitstoot, eenvoudige installatie, flexibiliteit in uitvoering en subsidies. Toch zijn er ook beperkingen, zoals de afhankelijkheid van de buitentemperatuur en het feit dat de installatie van een split-uitvoering moet worden uitgevoerd door een erkend koelspecialist.

Voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten is een lucht-water warmtepomp een uitstekende keuze, aangezien het systeem eenvoudig te installeren is en flexibel in gebruik. Het is verstandig om rekening te houden met de specifieke omstandigheden van de woning en eventuele financieringsmogelijkheden bij de aanschaf.