Hoeveel zonnepanelen heb je nodig voor een warmtepomp?

De combinatie van zonnepanelen en een warmtepomp is een populaire keuze voor huiseigenaren die hun energieverbruik willen verminderen en duurzamer willen wonen. Door zonnepanelen op het dak te installeren en deze te koppelen aan een warmtepomp, kun je je eigen elektriciteit opwekken en die gebruiken voor de verwarming van je woning. Dit zorgt niet alleen voor een lager energierekening, maar ook voor een significante CO2-reductie.

Maar hoeveel zonnepanelen heb je precies nodig voor een warmtepomp? Het antwoord hangt af van diverse factoren zoals het type warmtepomp, het energieverbruik van de woning, de isolatie, het aantal zonuren in jouw regio, en de opbrengst van de zonnepanelen. In dit artikel bespreken we hoe je dit aantal kunt berekenen en welke aandachtspunten je moet in overweging nemen bij het kiezen van het juiste systeem.

Wat zijn de energiebehoeften van een warmtepomp?

Een warmtepomp werkt door warmte op te nemen uit de omgeving – uit de lucht, het water of de grond – en deze om te zetten in verwarmde lucht of water voor de woning. Het energieverbruik van een warmtepomp hangt af van het type systeem en de efficiëntie waarmee het werkt.

Een hybride warmtepomp werkt samen met een cv-ketel en verbruikt minder elektriciteit dan een volledig elektrische warmtepomp. Voor een hybride warmtepomp zijn gemiddeld 6 tot 8 zonnepanelen voldoende om het stroomverbruik van het systeem te dekken. Een volledig elektrische warmtepomp, daarentegen, vraagt meestal 7 tot 9 extra panelen om de hogere elektriciteitsbehoefte te compenseren.

De verhouding tussen geleverde warmte en gebruikte stroom wordt uitgedrukt in de COP (Coefficient of Performance). Een COP van 4 betekent dat je voor elke 1 kWh stroom die je gebruikt, 4 kWh warmte krijgt. Dit rendement kan variëren afhankelijk van het type warmtepomp en de omstandigheden zoals temperatuur en isolatiegraad van de woning.

Hoe bereken je het benodigde aantal zonnepanelen?

Het aantal zonnepanelen dat je nodig hebt, hangt direct samen met het jaarlijkse energieverbruik van je warmtepomp. Om dit te berekenen, kun je het volgende schema volgen:

1. Bepaal het stroomverbruik van je warmtepomp:
   Controleer de specificaties van je warmtepomp of neem contact op met je installateur. Deze geven vaak het jaarlijkse stroomverbruik in kWh aan. Bijvoorbeeld 4.000 kWh per jaar.

2. Bereken de opbrengst per zonnepaneel:
   In Nederland levert een zonnepaneel gemiddeld ongeveer 350 kWh per jaar. Dit kan variëren afhankelijk van de locatie, het type paneel, de hellingshoek en de oriëntatie.

3. Deel het totale stroomverbruik door de opbrengst per paneel:
   Bijvoorbeeld:
   4.000 kWh (warmtepompverbruik) ÷ 350 kWh (opbrengst per paneel) = ongeveer 12 zonnepanelen.

4. Voeg eventueel een buffer toe:
   Het is verstandig om iets extra te installeren, zodat je ook in minder gunstige omstandigheden genoeg stroom hebt. Dit kan vooral van toepassing zijn als de zonnepanelen niet op ideale manier zijn geplaatst of als je woning een hoge energiebehoefte heeft.

Dit berekeningsmethode helpt je bij het inschatten van het benodigde aantal zonnepanelen. Het is echter verstandig om dit te bevestigen door een professionele installateur in te schakelen. Deze kan een energiebehoefteanalyse maken en een maatwerkadvies geven.

Invloed van het type warmtepomp op het aantal zonnepanelen

Het type warmtepomp dat je kiest heeft een directe invloed op het aantal zonnepanelen dat je nodig hebt. Dit komt doordat verschillende systemen verschillende hoeveelheden stroom verbruiken:

• Hybride warmtepomp:
  Deze werkt samen met een cv-ketel en verbruikt minder elektriciteit. Voor een hybride warmtepomp zijn gemiddeld 6 tot 8 zonnepanelen voldoende. Het rendement van deze systemen is goed, en omdat ze gedeeltelijk op fossiele brandstoffen werken, is de elektriciteitsbehoefte lager dan bij een volledig elektrische warmtepomp.

• Volledig elektrische warmtepomp:
  Een all-electric warmtepomp draait volledig op stroom. Dit betekent dat het een hoger kWh-verbruik heeft en dus meer zonnepanelen nodig zijn om het te ondersteunen. Voor dit type systeem is meestal 7 tot 9 extra zonnepanelen nodig om de elektriciteitsbehoefte volledig te dekken.

• Lucht-water warmtepomp:
  Deze warmtepomp haalt warmte uit de lucht en heeft een COP van ongeveer 3,5 tot 5. Om de stroombehoefte van zo’n systeem te dekken, zijn ongeveer 12 zonnepanelen nodig. Dit aantal kan variëren afhankelijk van de isolatie van de woning en de hoeveelheid zonuren in de regio.

• Geothermische warmtepomp (grond-water):
  Dit type warmtepomp haalt warmte uit de grond en heeft een hoger seizoensgebonden rendement (SCOP) dan lucht-water systemen. Omdat het rendement hoger is, zijn minder zonnepanelen nodig om het systeem te ondersteunen. Een geothermische warmtepomp is echter vaak duurder in aanschaf, en de installatie vereist meestal grondwerken.

• Water-water warmtepomp:
  Deze warmtepomp haalt warmte uit water en is meestal geschikt voor woningen die dichtbij een waterreservoir liggen. Het rendement van dit type systeem is hoog, maar de aanschaf is aanzienlijk duurder dan bij een lucht-water warmtepomp.

Aandachtspunten bij de installatie van zonnepanelen

Bij het kiezen van zonnepanelen en het bepalen van het aantal dat je nodig hebt, zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten die je in overweging moet nemen:

• Beschikbare ruimte op het dak:
  Controleer of er voldoende vrije ruimte op het dak is om het gewenste aantal zonnepanelen te installeren. Houd rekening met obstakels zoals dakkapellen, schoorstenen of schaduw van bomen of burenhuizen.

• Hellingshoek en oriëntatie:
  Zonnepanelen zijn het meest efficiënt wanneer ze op een hellingshoek van ongeveer 35 graden zijn geplaatst en naar het zuiden zijn gericht. Als je dak schuin of plat is, kan de opbrengst van de zonnepanelen dalen. In dat geval kan het verstandig zijn om extra panelen te installeren of een andere oriëntatie te kiezen.

• Type zonnepanelen:
  Er zijn verschillende modellen zonnepanelen beschikbaar, elk met een andere opbrengst per paneel. Kies het type dat het beste aansluit bij jouw energiebehoeften en dakomstandigheden.

• Schaduwvrijheid:
  Schaduw van bomen, gebouwen of andere obstakels kan een grote impact hebben op de opbrengst van de zonnepanelen. Probeer zoveel mogelijk schaduwvrij terrein te gebruiken voor de installatie.

• Smart meter:
  Als je een slimme meter hebt, is het verstandig om zonnepanelen op verschillende oriëntaties te plaatsen. Dit zorgt voor een betere spreiding van de opbrengst over de dag en een hoger rendement.

• Energiebehoeften van de woning:
  Het jaarlijkse energieverbruik van je woning is een belangrijk factor. Als je woning goed geïsoleerd is, heb je minder energie nodig en dus ook minder zonnepanelen. Een energieadviesbureau kan je helpen met een energiebehoefteanalyse.

Voordelen van zonnepanelen in combinatie met een warmtepomp

De combinatie van zonnepanelen en een warmtepomp biedt een aantal voordelen:

• Energie-efficiëntie:
  Door je eigen elektriciteit op te wekken en die te gebruiken voor de warmtepomp, verlaag je je afhankelijkheid van het energienet en verhoog je de energie-efficiëntie van je woning.

• Kostenbesparing:
  Het gebruik van zonnepanelen zorgt voor een lager energieverbruik en dus een lager energierekening. In de loop van de jaren verhoogt dit de terugverdientijd van je investering.

• CO2-reductie:
  Zonnepanelen produceren geen CO2-uitstoot, waardoor je woning duurzamer wordt. De combinatie met een warmtepomp zorgt voor een extra CO2-reductie, omdat deze systemen efficiënter werken dan traditionele verwarmingsmethoden.

• Verhoogde woningwaarde:
  Woningen met zonnepanelen en een warmtepomp worden vaak gezien als duurzamere woningen, wat kan leiden tot een hogere verkoopprijs of betere huurwaarde.

• Flexibiliteit in energiegebruik:
  Als je ook een thuisbatterij installeert, kun je extra opgewekte stroom opslaan voor later gebruik. Dit zorgt voor meer flexibiliteit in je energiegebruik, zelfs op dagen dat de zon niet schijnt.

Kosten en terugverdientijd

De kosten voor een warmtepomp in combinatie met zonnepanelen kunnen aanzienlijk variëren, afhankelijk van het type systeem en de omvang van de installatie. Hieronder geven we een overzicht van de kosten per type:

De totale investering voor een warmtepomp met zonnepanelen kan variëren van ongeveer € 15.000 tot € 40.000 of meer. De terugverdientijd van deze investering is meestal tussen 10 en 20 jaar, afhankelijk van het energieverbruik van de woning en de opbrengst van de zonnepanelen.

Het is belangrijk om rekening te houden met subsidies of maatregelen van de overheid die je kunnen helpen bij de aanschaf van zonnepanelen of een warmtepomp. In Nederland zijn er bijvoorbeeld programma’s zoals het Stimuleringsprogramma Duurzame Energie of het Klimaatakkoord, waardoor de investering soms aanzienlijk gedaald kan worden.

Conclusie

De combinatie van zonnepanelen en een warmtepomp is een effectieve manier om jouw woning duurzamer en energiezuiniger te maken. Het aantal zonnepanelen dat je nodig hebt, hangt af van het type warmtepomp, je energieverbruik, de isolatie van je woning en de omstandigheden op het dak. Een hybride warmtepomp vereist minder panelen dan een volledig elektrische warmtepomp, en een geothermische warmtepomp is vaak efficiënter dan een lucht-water systeem.

Bij het kiezen van het juiste aantal zonnepanelen is het verstandig om een professionele installateur in te schakelen. Deze kan een energiebehoefteanalyse maken en een maatwerkadvies geven. Daarnaast zijn er een aantal aandachtspunten zoals de beschikbare ruimte op het dak, de hellingshoek en de oriëntatie van de zonnepanelen, en de schaduwvrijheid.

De voordelen van deze combinatie zijn aanzienlijk: je bespaart geld op je energierekening, vermindert je CO2-uitstoot, verhoogt de waarde van je woning en maakt duurzaam wonen mogelijk. De investering is in de loop van de jaren terugverdiend, en met subsidies of maatregelen van de overheid kan de terugverdientijd nog verder worden verkort.

Zowel voor huiseigenaren als voor professionele installateurs is het belangrijk om goed te begrijpen hoe zonnepanelen en warmtepompen samenwerken. Met het juiste advies en een goed afgestemd systeem kun je je woning duurzamer maken en een groenere toekomst creëren.

Bronnen

1. KvI
2. Duurzaam Advies
3. Bobex
4. Viessmann