Warmtepompinstallaties: Inzet van een interne warmtewisselaar en technische keuzes voor efficiënte verwarming

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Een warmtepomp is tegenwoordig een steeds populairste keuze voor duurzame verwarming en warmtapwater. De technologie maakt het mogelijk om warmte te onttrekken aan de buitenlucht, de bodem of oppervlaktewater en deze in te zetten voor verwarming van woningen. In dit artikel wordt ingegaan op een belangrijk technisch aspect van warmtepompinstallaties: de inbouw van een interne warmtewisselaar. Hierbij wordt bekeken of een warmtepomp met of zonder een interne warmtewisselaar geïnstalleerd wordt, en wat de technische en functionele implicaties zijn van deze keuze.

Het artikel is gebaseerd op informatie uit betrouwbare bronnen, waaronder technische uitleg van warmtepompfabrikanten, energiebesparingssites en installatieadviezen. Aan de hand van deze informatie worden de verschillende opties en hun invloed op het rendement, de installatie en het onderhoud van een warmtepompinstallatie toegelicht.

Warmtepomp: principe en toepassing

Een warmtepomp werkt volgens het principe van warmteoverdracht. Het apparaat onttrekt warmte uit een externe bron (zoals lucht, grond of water) en verhoogt de temperatuur van deze warmte met behulp van een compressorkring. De warmte wordt vervolgens afgegeven aan de verwarmingssystemen van een woning, zoals vloerverwarming of radiatoren, of wordt gebruikt om warm water aan te maken.

De werking van een warmtepomp wordt vaak vergeleken met die van een koelkast: de koelkast haalt warmte uit binnen en geeft die af naar buiten, terwijl een warmtepomp warmte uit de omgeving verwerkt en aanbrengt in de woning. Dit proces maakt het mogelijk om uit één kWh elektriciteit meerdere kWh aan warmte te genereren, wat resulteert in een hoge energie-efficiëntie.

Er zijn verschillende types warmtepompen, zoals lucht/water, grond/water en water/water warmtepompen. De keuze van het type hangt af van factoren zoals de isolatiegraad van de woning, de beschikbare energiebronnen en de verwachtingen rondom verwarming en koeling.

Interne warmtewisselaar: functie en toepassing

Een interne warmtewisselaar is een onderdeel van een warmtepompinstallatie dat ervoor zorgt dat de warmte die uit de externe bron wordt opgepompt, efficiënt wordt overgedragen naar het verwarmings- of warmwaterstelsel. Deze warmtewisselaar speelt een sleutelrol in het rendement van de warmtepompinstallatie, omdat het zorgt voor een optimale warmteoverdracht zonder verlies aan temperatuur of druk.

1. Rol van de interne warmtewisselaar in de warmtepompinstallatie

De interne warmtewisselaar is meestal geïntegreerd in de binnenunit van de warmtepomp. Hier verlaat het verdampte koudemiddel de compressor en geeft het de opgehaalde warmte af aan het verwarmingswater. Het koudemiddel verdampt hierbij, waardoor de warmtewisselaar op een hogere temperatuur komt te staan dan de omgevingstemperatuur.

De efficiëntie van deze warmtewisselaar is van groot belang voor het rendement van de warmtepomp. Een goed ontworpen warmtewisselaar zorgt ervoor dat de warmteoverdracht zo groot mogelijk is, wat leidt tot een hogere COP (Coefficient of Performance) en dus minder elektriciteitverbruik.

2. Voordelen van een interne warmtewisselaar

Hogere efficiëntie: Een goed ontworpen warmtewisselaar zorgt voor een betere warmteoverdracht, wat leidt tot een hoger rendement van de warmtepomp.
Gelijktijdige verwarming en koeling: Bij warmtepompen die ook passief koelen, kan de interne warmtewisselaar helpen bij het reguleren van de temperatuur in de woning.
Flexibiliteit: De interne warmtewisselaar maakt het mogelijk om zowel verwarming als warmtapwater te genereren, afhankelijk van de configuratie van de warmtepompinstallatie.

3. Nieuwe ontwikkelingen in warmtewisselaartecnologie

Recente ontwikkelingen in warmtewisselaartecnologie hebben geleid tot compactere en efficiëntere systemen. Bijvoorbeeld, warmtepompen van producenten zoals NIBE combineren de warmtewisselaar met een compacte boiler in één systeem. Dit maakt het mogelijk om in kleine woningen of appartementen efficiënt warmtapwater te genereren zonder een aparte boiler nodig te hebben.

Warmtepompinstallaties met en zonder interne warmtewisselaar

1. Warmtepompinstallatie met interne warmtewisselaar

Een warmtepompinstallatie met een interne warmtewisselaar is meestal de voorkeur in situaties waarin het verwarmings- of warmwaterstelsel een hoge efficiëntie vereist. Bijvoorbeeld bij een volledig elektrische warmtepomp die zowel verwarming als warmwater produceert, is een interne warmtewisselaar essentieel voor een stabiele en efficiënte werking.

Deze configuratie is vooral geschikt voor woningen met een goede isolatiegraad, waarbij het verwarmingssysteem kan werken op lagere temperatuur (zoals bij vloerverwarming). De warmtewisselaar zorgt ervoor dat de warmte die uit de buitenlucht of grond wordt opgepompt, efficiënt kan worden overgedragen naar het verwarmingswater of -vloer.

2. Warmtepompinstallatie zonder interne warmtewisselaar

Er zijn ook situaties waarin een warmtepompinstallatie zonder interne warmtewisselaar wordt gekozen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij hybride warmtepompen die samenwerken met een traditionele CV-ketel. In dit geval is de CV-ketel verantwoordelijk voor het maken van warm water, en de warmtepomp neemt voornamelijk de verwarming voor zijn rekening.

In dergelijke systemen kan het soms voldoende zijn om alleen het verwarmingscircuit te gebruiken, zonder dat een warmtewisselaar nodig is voor de warmwaterproductie. Hierbij is het belangrijk om te controleren of de warmtepomp in staat is om in koelmodus te schakelen, zodat de temperatuur van de woning niet te hoog wordt.

Keuzes in praktijk: installatie en configuratie

1. Installatie in appartementen en appartementencomplexen

In appartementen of appartementencomplexen kan het voorkomen dat een collectieve warmtepompinstallatie wordt gebruikt. Hierbij is het soms mogelijk om meerdere systemen in te zetten, afhankelijk van de benodigde vermogens en de beschikbare ruimte.

In dergelijke gevallen kan het voordelig zijn om een warmtepompinstallatie met een interne warmtewisselaar te kiezen, vooral als het systeem zowel verwarming als warmwater moet leveren. In appartementen met weinig inbouwruimte kan het ook handig zijn om een compacte warmtepompboiler te kiezen, zoals bijvoorbeeld de MT-WH21 van NIBE, waarbij de warmtewisselaar en boiler in één geheel zijn geïntegreerd.

2. Installatie in vrijstaande woningen

Voor vrijstaande woningen is het vaak mogelijk om een volledige warmtepompinstallatie in te richten, inclusief een interne warmtewisselaar. Hierbij wordt meestal een lucht/water warmtepomp gekozen, die zowel verwarming als warmwater kan genereren.

Bij de installatie van een warmtepomp met interne warmtewisselaar dient rekening te worden gehouden met de isolatiegraad van de woning, het type verwarmingssysteem en de verwachtingen rondom het thermisch comfort. In oude huizen is het bijvoorbeeld belangrijk om ervoor te zorgen dat het verwarmingssysteem kan werken op lagere temperaturen, zodat de warmtepomp efficiënt kan werken.

Technische aandachtspunten bij de keuze van een warmtepomp

1. De Bètafactor en het vermogen

Een belangrijk technisch aspect bij de installatie van een warmtepomp is de Bètafactor. De Bètafactor geeft aan hoe het vermogen van de warmtepomp zich verhoudt tot het werkelijk benodigde vermogen voor verwarming van de woning.

In Nederland wordt vaak gekozen voor een Bètafactor van 0,8, wat betekent dat het vermogen van de warmtepomp 80% van het benodigde vermogen is. Dit kan leiden tot een hogere efficiëntie, omdat de warmtepomp dan niet constant op volle capaciteit moet draaien.

De keuze van de Bètafactor heeft invloed op het aantal draaiuren van de compressor en het totale energieverbruik van de warmtepomp. Een te hoge Bètafactor kan leiden tot verhoogd slijtage van de componenten, terwijl een te lage Bètafactor kan resulteren in onvoldoende verwarming bij lage buitentemperaturen.

2. Koudemiddelen en milieuimpact

Een warmtepomp gebruikt een koudemiddel om warmte te onttrekken en te verhitten. In de afgelopen jaren is er een duidelijke trend naar het gebruik van natuurlijke koudemiddelen, zoals propaan, isobutaan, CO2 en ammoniak. Deze koudemiddelen hebben een lager broeikaseffect dan synthetische koudemiddelen zoals fluorkoolwaterstoffen (HFK’s).

Het kiezen voor een warmtepomp met een natuurlijk koudemiddel kan bijdragen aan een lagere milieuimpact van de installatie. Bovendien is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de warmtepomp goed is geïsoleerd en goed is onderhouden, om lekken en verlies van koudemiddel te voorkomen.

Samenvatting

De keuze van een warmtepompinstallatie met of zonder interne warmtewisselaar hangt af van verschillende factoren, zoals de isolatiegraad van de woning, het verwarmingssysteem en de verwachtingen rondom efficiëntie en thermisch comfort. Een warmtepomp met een interne warmtewisselaar is meestal de voorkeur in situaties waarbij het rendement van de warmtepompinstallatie hoog moet zijn, zoals bij vloerverwarming of in woningen met een goed geïsoleerde structuur.

In appartementen of appartementencomplexen kan het vaak voldoende zijn om een hybride warmtepomp te kiezen, waarbij de CV-ketel het warmwater levert en de warmtepomp zorgt voor de verwarming. In dergelijke gevallen is het niet altijd nodig om een interne warmtewisselaar in te richten.

De technische keuzes rondom warmtepompinstallaties zijn van groot belang voor het rendement en de levensduur van het systeem. Het kiezen voor een warmtepomp met een natuurlijk koudemiddel en een hoge Bètafactor kan bijdragen aan een duurzamere en efficiëntere verwarmingssystematiek.

Conclusie

Bij de installatie van een warmtepomp is het belangrijk om rekening te houden met de technische aspecten, zoals de aanwezigheid van een interne warmtewisselaar, het type verwarmingssysteem en het gebruik van natuurlijke koudemiddelen. Een warmtepomp met interne warmtewisselaar biedt voordelen in termen van efficiëntie en flexibiliteit, vooral bij volledige elektrische warmtepompen.

De keuze van een warmtepompinstallatie moet altijd afhankelijk zijn van de specifieke situatie van de woning en de wensen van de gebruiker. Door de juiste technische keuzes te maken, is het mogelijk om een warmtepompinstallatie in te richten die zowel duurzaam als efficiënt werkt.