Wat betekent het als een warmtepomp niet moduleert?

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Een warmtepomp is tegenwoordig een veelgebruikt alternatief voor traditionele cv-ketels bij verwarming en warmwaterproductie in Nederlandse woningen. Ze werken door warmte uit de omgeving (zoals lucht of grond) op te tillen naar een hogere temperatuur en deze te gebruiken voor verwarming of sanitair warm water. De efficiëntie en duurzaamheid van een warmtepomp zijn afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de technologie waarmee de warmtepomp werkt.

Een belangrijk verschil tussen warmtepompmodellen is of ze moduleren of niet. Een warmtepomp die niet moduleert, werkt op een aan-uit-systeem. Dit heeft invloed op het comfort, de energie-efficiëntie en het slijtage van het apparaat. In dit artikel wordt uitgelegd wat het betekent als een warmtepomp niet moduleert, wat de gevolgen zijn en waarom het voor bepaalde situaties niet ideaal is. Verder worden alternatieven en aanbevelingen besproken, op basis van de gegevens uit betrouwbare bronnen.

Wat is een aan-uit warmtepomp?

Een warmtepomp die niet moduleert, werkt met een aan-uit-technologie. Dit betekent dat de warmtepomp volledig aangaat als er verwarming of warm water nodig is en zich volledig uitschakelt wanneer de gewenste temperatuur is bereikt. Deze cyclus herhaalt zich meerdere keren per dag.

Werking van een aan-uit warmtepomp

De werking van een aan-uit warmtepomp is relatief eenvoudig, maar heeft ook nadelen. Wanneer de temperatuur in de woning of van het warmwater lager is dan de ingestelde waarde, activeert de thermostaat de warmtepomp. De warmtepomp loopt dan op vol vermogen tot de gewenste temperatuur is bereikt. Op dat moment stopt de warmtepomp met werken. Als de temperatuur daalt, herhaalt het proces zich.

Dit leidt tot temperatuurschommelingen in de woning en bij het warmwater. Ook kan het proces van voortdurend aan- en uitschakelen leiden tot snel slijtage van onderdelen zoals de compressor.

Gebruik in combinatie met een buffervat

Om de voordelen van een aan-uit warmtepomp te maximaliseren, wordt vaak gekoppeld aan een buffervat. Dit is een opslagvat dat warm water opslaat, zodat de warmtepomp vaker op vol vermogen kan draaien zonder te veel te pendelen. Het buffervat zorgt er bovendien voor dat het warmwater beschikbaar blijft, zelfs als de warmtepomp niet actief is.

Toch is het gebruik van een buffervat niet altijd verplicht. In sommige gevallen is het aan-uit-systeem voldoende, vooral in gebouwen die niet goed geïsoleerd zijn en waar de warmtebehoefte groter is.

Problemen met een aan-uit warmtepomp

Pendelen en energieverbruik

Een van de belangrijkste nadelen van een aan-uit warmtepomp is pendelen. Dit betekent dat de warmtepomp vaak aan- en uitgaat om de gewenste temperatuur te bereiken. Deze voortdurende aan- en-uitbewegingen zorgen voor:

Temperatuurschommelingen in de woning.
Verhoogd energieverbruik, omdat de warmtepomp vaak extra energie nodig heeft om snel op te warmen.
Sneller slijtage van onderdelen zoals de compressor, wat kan leiden tot hogere onderhoudskosten op de lange termijn.

Geluidsbelasting

Een aan-uit warmtepomp produceert meestal meer geluid dan een modulerende warmtepomp. Dit komt doordat de compressor telkens volledig aangaat en uitgaat. De geluidsoverlast kan vooral lastig zijn in bebouwde omgevingen, waar woonhuisjes dicht op elkaar staan. Er zijn wettelijke normen voor het geluidsniveau dat een warmtepomp mag produceren:

Overdag: maximaal 45 decibel (dB)
Avond- en nacht: maximaal 40 decibel (dB)

Bij aan-uit warmtepompen is het lastiger om binnen deze normen te blijven, vooral als het systeem vaak moet pendelen. Het is daarom belangrijk om de plaatsing van de buitenunit zorgvuldig te overwegen, bijvoorbeeld in een afgesloten hoek of op een plek met minimale geluidsspreiding naar buurhuisjes.

Voordelen van een aan-uit warmtepomp

Hoewel een aan-uit warmtepomp enkele nadelen heeft, zijn er ook voordelen die het systeem aantrekkelijk maken:

Eenvoudige technologie, wat makkelijker te onderhouden is.
Lagere aankoopkosten in vergelijking met modulerende modellen.
Goede prestaties in koele of extreem koude omstandigheden, vooral bij warmtepompen die zijn ontworpen voor Scandinavisch klimaat. Deze warmtepompen zijn echter niet ideaal voor Nederlandse omstandigheden.

Toepassing in Scandinavisch klimaat

In koude regio’s, zoals Scandinavie, zijn aan-uit warmtepompen ontworpen om te werken in situaties waar de buitentemperatuur vaak lager is dan -20⁰C. Ze zijn dus geschikt voor extreme kou, maar minder geschikt voor het Nederlandse klimaat, waar de buitentemperatuur zelden zo extreem is.

Waarom is een modulerende warmtepomp beter?

Een modulerende warmtepomp is een alternatief dat vaak wordt aanbevolen, vooral in het Nederlandse klimaat. Deze warmtepompen werken met een inverter-technologie, waarbij de warmtepomp continu aan blijft staan, maar het vermogen aanpast aan de warmtebehoefte.

Werking van een modulerende warmtepomp

Een modulerende warmtepomp heeft een thermostaatregeling die zorgt voor een constante temperatuur. In plaats van aan en uit te gaan, werkt de warmtepomp met variabel vermogen. Dit voorkomt pendelen en zorgt voor een stabilere temperatuur in de woning.

De modulerende warmtepomp is ook energie-efficiënter, omdat het vermogen aanpast aan de werkelijke behoefte. Dit zorgt voor lagere energiekosten en minder slijtage van onderdelen.

Voordelen van een modulerende warmtepomp

Betere comfortsituatie door constante temperatuur.
Lager energieverbruik en daardoor lagere kosten.
Minder slijtage van componenten, wat leidt tot langere levensduur.
Minder geluidsoverlast, vooral bij moderne modellen die op lage niveaus werken (bijvoorbeeld 44 dB in nachtmodus).
Goed afgestemd op het Nederlandse klimaat.

Voorbeeld: LWDV van Alpha Innotec

Een voorbeeld van een modulerende warmtepomp is de LWDV van Alpha Innotec, zoals beschreven in bron 3. Deze warmtepomp is ontworpen om CV-ketels te vervangen, zonder dat er grote bouwkundige veranderingen nodig zijn. De LWDV werkt modulerend en kan tot 70⁰C warme water leveren, wat geschikt is voor bestaande radiatoren. Daarnaast is de buitenunit zeer stille, met slechts 50 dB geluidsniveau op 1 meter afstand.

Wanneer is een aan-uit warmtepomp een goede keuze?

Hoewel een modulerende warmtepomp vaak aanbevolen wordt, zijn er situaties waarin een aan-uit warmtepomp nog steeds een goede keuze kan zijn:

In onvoldoend geïsoleerde woningen, waar de warmtebehoefte hoger is.
In situaties waar snelle warmteopwekking belangrijk is, bijvoorbeeld in winters met koude buitentemperaturen.
Als de aanschafkosten beperkt moeten blijven, bijvoorbeeld in projecten met beperkte budgetten.

Toch is het belangrijk om te beseffen dat in het Nederlandse klimaat een modulerende warmtepomp doorgaans het meest efficiënt en comfortabel is. Dit is ook de reden waarom de overheid staptelkens richting een verplichte installatie van hybride warmtepompen bij vervanging van een CV-ketel in 2026 werkt, zoals beschreven in bron 4.

De rol van isolatie en zonnepanelen

Invloed van isolatie op warmtepomp

Een goede isolatie van de woning is essentieel voor de efficiëntie van een warmtepomp. Bij slechte isolatie is de warmtebehoefte hoger, wat betekent dat de warmtepomp vaak moet werken en daardoor sneller slijt. Een aan-uit warmtepomp is hierbij vaak minder geschikt, omdat het voortdurend moet pendelen om de gewenste temperatuur te behouden.

Daarom is het belangrijk om vóór de installatie van een warmtepomp te investeren in isolatieverbeteringen. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden via subsidies die beschikbaar zijn voor woningherbouw en energie-efficiëntie.

Invloed van zonnepanelen op warmtepomp

Een modulerende warmtepomp gebruikt elektriciteit om de compressor aan te drijven. Daarom is het rendement van de warmtepomp ook afhankelijk van de bron van elektriciteit. In combinatie met zonnepanelen kan een warmtepomp extra duurzaam worden, omdat het dan een deel van de energie zelf opwekt.

Bron 4 noemt dit als een van de redenen waarom hybride warmtepompen worden verplicht in de toekomst. Een hybride warmtepomp combineert een modulerende warmtepomp met een traditionele gasketel, waarbij de warmtepomp het meeste werk doet en de gasketel een back-up biedt in koude weken of pieksituaties.

Alternatieve oplossingen

Als een aan-uit warmtepomp niet voldoet aan de wensen van comfort of efficiëntie, zijn er alternatieven beschikbaar:

1. Modulerende warmtepomp

Zoals eerder uitgelegd, is een modulerende warmtepomp een betere keuze voor de meeste huizen in Nederland. Ze werken efficiënter, verbruiken minder energie en zorgen voor een hogere comfortsituatie.

2. Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp combineert een modulerende warmtepomp met een gasketel. Dit is een goede oplossing voor woningen die niet volledig op warmtepompverwarming kunnen draaien. De warmtepomp doet het grootste deel van het werk, terwijl de gasketel een back-up biedt in piektijden of koude weken.

3. PVT-warmtepompsysteem

Een PVT (photovoltaic-thermische) warmtepompsysteem combineert zonnepanelen met een modulerende warmtepomp. Een voorbeeld is het QSilence-systeem, zoals beschreven in bron 6. Hierbij worden PVT-panelen gekoppeld aan een modulerende water-water-warmtepomp, die warm water levert voor de cv-installatie en sanitair gebruik. Het systeem is plug-and-play en vereist weinig onderhoud.

Conclusie

Een warmtepomp die niet moduleert, werkt op een aan-uit-technologie, wat betekent dat het systeem voortdurend moet pendelen om de gewenste temperatuur te bereiken. Hoewel dit systeem eenvoudiger en soms goedkoper is, heeft het nadelen zoals temperatuurschommelingen, verhoogd energieverbruik en snellere slijtage van onderdelen.

In het Nederlandse klimaat is een modulerende warmtepomp doorgaans de betere keuze. Deze warmtepompen werken efficiënter, zijn comfortabeler en verbruiken minder energie. Bovendien zijn ze minder gevoelig voor de omstandigheden in de woning, zoals slechte isolatie of variabele weersomstandigheden.

Voor een duurzame en efficiënte oplossing is het ook aangeraden om zonnepanelen te installeren of over te stappen naar een hybride warmtepomp. Deze combinaties zorgen voor een hogere energie-efficiëntie en een lagere CO2-uitstoot, wat in lijn is met de plannen van de overheid voor verplichte installatie van hybride warmtepompen bij vervanging van een CV-ketel.

Bronnen

module