Warmtepompen in Nederland: Toekomstverwachting, beleid en praktijk

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

In de huidige energietransitie speelt de warmtepomp een steeds belangrijker rol. In Nederland zien we een sterk groeiende aantrekkingskracht van warmtepompen, zowel in nieuwbouw als in renovatieprojecten. Dit artikel biedt een overzicht van de huidige stand van zaken, toekomstverwachtingen, beleidsmaatregelen en praktische aspecten van het gebruik van warmtepompen. Op basis van de laatste ontwikkelingen, zoals de subsidiebeleidsveranderingen, het toegenomen aantal installaties en adviezen voor de installatie en onderhoud, wordt een duidelijk beeld geschetst van de rol van warmtepompen in de energietransitie in Nederland.

De groei van warmtepompen in Nederland

Het aandeel van warmtepompen in de verwarmingssector is in korte tijd sterk toegenomen. In 2023 telde Nederland ongeveer 268.000 warmtepompen, een cijfer dat in 2024 is gestegen tot 376.000. Dit betekent een toename van ruim 40% binnen één jaar, zoals blijkt uit onderzoek van Independer op basis van subsidieaanvragen van particulieren. De gemeente Tubbergen in Overijssel staat bovenaan in het ranglijstje, waarbij bijna 1 op de 6 huizen al is uitgerust met een warmtepomp.

Deze snelle groei duidt op een wijdverspreide overgang van traditionele gasketels naar warmtepompen. Dit wordt versterkt door beleid, subsidies en de toenemende bewustwording van duurzame energiebronnen.

Subsidiebeleid en technische ontwikkelingen

Het huidige subsidiebeleid speelt een cruciale rol in de groei van warmtepompen. In 2026 zal het huidige systeem van dubbele ISDE-subsidie voor meervoudige warmtepompen veranderen. Tot dan wordt voor elk systeem het startbedrag en eventuele labelbonus uitgekeerd, vermeerderd met een opslag per kW voor het totale vermogen.

Het ministerie van Klimaat, Grote Infra en Grijs (KGG) had eerst gepland om slechts één warmtepomp per systeem tot 70 kW te subsidiëren. Vereniging Warmtepompen betoogde echter dat het combineren van meerdere warmtepompen technisch en functioneel voordeel heeft. Dit argument leidde tot het behoud van de huidige subsidiestructuur, op voorwaarde van een aanpassing in 2026.

Daarnaast zijn technische standaarden onderworpen aan een vernieuwing. TDI (Technische Dossiers Nederland) en fabrikanten hebben samen gewerkt aan universele specificatiebladen. Dit maakt vergelijkingen tussen verschillende warmtepompen tijdens het advies- en keuzeproces transparanter en betrouwbaarder. Op 25 september overhandigde Frank Agterberg van Vereniging Warmtepompen de eerste exemplaren aan Mark Harbers van Techniek Nederland.

Beleidsvoorstel: Warmtepompen als standaard in alle woningen

Tijdens de voorbereiding van de Tweede Kamerverkiezingen van oktober roept Vereniging Warmtepompen de politiek op om warmtepompen te maken tot de standaard in alle woningen – zowel nieuwbouw als renovatie. Dit zou leiden tot betaalbaar en zeker comfort, ondersteund door consistent stimulerend beleid en voldoende sectorcapaciteit om de markt te stabiliseren.

De argumentatie is duidelijk: warmtepompen zijn een essentieel onderdeel van de energietransitie en kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het verminderen van CO₂-uitstoot en het verlagen van afhankelijkheid van fossiele brandstoffen.

De rol van warmtepompen in Europa

Volgens Paul Kenny, voorzitter van de European Heat Pump Association (EHPA), is de warmtepomp de onvermijdelijke toekomst van verwarming in Europa. Tegenwoordig heeft de warmtepomp een marktaandeel van ongeveer 27 tot 30 procent in Europa. Kenny benadrukt dat de combinatie van hoge efficiëntie, de geopolitieke afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en de groei van hernieuwbare elektriciteit ervoor zorgt dat de warmtepomp binnen 10 tot 20 jaar de dominante technologie zal zijn.

Bijvoorbeeld in Scandinavië is de elektrificatie van de verwarmingssector al sinds de jaren zeventig verder ontwikkeld, wat heeft geleid tot een vrijwel fossielvrije verwarmingssector. In landen als Nederland en het Verenigd Koninkrijk is de groei van warmtepompen relatief jong, maar snel op gang gekomen, aangevuurd door de groeiende duurzaamheidsdoelen en de stijgende aardgasprijzen.

Praktijkaspecten: Installatie en onderhoud

Hoewel het in sommige gevallen mogelijk is om een warmtepomp zelf te installeren, wordt dit sterk afgeraden. Installatie vereist specialistische kennis over elektrische aansluitingen, koeltechniek en hydraulische systemen. Foute installatie kan leiden tot verlaagd rendement, storingen of zelfs schade aan het systeem. Daarom is het verstandig om een erkende installateur in te schakelen.

De plaatsing van een warmtepomp is van groot belang voor de efficiëntie en levensduur. De buitenunit moet op een goed geventileerde plek worden geplaatst, terwijl de binnenunit doorgaans in een technische ruimte, bijkeuken of garage terecht komt. Voor een zwembadwarmtepomp is een beschutte plek met voldoende luchtcirculatie essentieel.

Bij de aansluiting is het belangrijk om rekening te houden met de elektrische belasting van het huis. In sommige gevallen is een upgrade van de elektriciteitsaansluiting nodig. Ook moeten warmtewisselaars en leidingwerk goed worden geïntegreerd in de bestaande installatie. Dit vereist een zorgvuldig ontwerp en planning.

Het onderhoud van een warmtepomp is essentieel voor het behoud van het rendement en de levensduur. Dit omvat periodieke inspecties van de condensator, schoonmaak van filters en koelmiddelcontrole. Het is aan te raden om jaarlijks een onderhoudsbezoek te laten uitvoeren door een erkende installateur.

Toepassing in industriële omgevingen

Warmtepompen worden niet alleen succesvol toegepast in woningen, maar ook in industriële processen. Bedrijven zoals Vreugdenhill, die melk verwerken tot poeders, gebruiken warmtepompen om het pasteurisatieproces te ondersteunen. Hiermee is het gasverbruik aanzienlijk verlaagd. Het installeren van een warmtepomp in zo’n industriële omgeving is echter een investering, met kosten oplopen tot 1,5 miljoen euro. Toch brengt het aanzienlijke energiebesparing en duurzaamheid met zich mee.

Beleidsvoorstel: Consistent stimulerend beleid

Om de groei van warmtepompen te verder te versnellen, roept Vereniging Warmtepompen op tot een consistent stimulerend beleid dat gericht is op zowel aanschaf als gebruik van warmtepompen. Binnen dit beleid zou ook voldoende sectorcapaciteit moeten worden waar gegarandeerd wordt dat de markt stabiel en betrouwbaar blijft.

Daarnaast benadrukt Kenny dat samenwerking tussen landen essentieel is voor de snelle overgang naar elektrische verwarming. De toenemende koelbehoefte door klimaatverandering en de groeiende productie van hernieuwbare elektriciteit onderstrepen de noodzaak van dit soort beleidsmaatregelen.

De rol van nieuwsbrieven en ondersteunende communicatie

Een nieuwsbrief is een waardevolle tool voor zowel particuliere huiseigenaren als bedrijven om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen rond warmtepompen. Veel organisaties, zoals Vereniging Warmtepompen, bieden maandelijkse nieuwsbrieven aan waarin ze recente beleidsveranderingen, technische ontwikkelingen en subsidies onder de aandacht brengen. Dit helpt de markt zich te ontwikkelen en maakt het voor gebruikers eenvoudiger om de juiste keuzes te maken.

Conclusie

De warmtepomp is momenteel een centrale speler in de energietransitie in Nederland en Europa. Zowel in nieuwbouw als in renovatieprojecten wordt de warmtepomp steeds vaker gekozen als duurzame alternatief voor gasketels. De groei van het aantal installaties is aanzienlijk, gesteund door subsidies, beleidsmaatregelen en een toenemende bewustwording van duurzame energie.

Technische ontwikkelingen zoals universele specificatiebladen maken het vergelijken van warmtepompen eenvoudiger en transparanter. Het huidige subsidiebeleid ondersteunt meervoudige warmtepompen, maar zal in 2026 veranderen. De politiek wordt opgeroepen om warmtepompen te maken tot de standaard in alle woningen, wat zou leiden tot betaalbaar en zeker comfort voor de Nederlandse bevolking.

In industriële omgevingen blijkt de warmtepomp al zijn waarde, zoals bij Vreugdenhill. Hiermee is het gasverbruik aanzienlijk verlaagd, maar het vereist wel een grote investering. Toch is het een belangrijk onderdeel van de verduurzaming van productieprocessen.

In de praktijk is het van belang om aandacht te besteden aan de installatie, aansluiting en onderhoud van warmtepompen. Hierbij is het verstandig om specialistische kennis in te schakelen om de efficiëntie en levensduur van het systeem te waarborgen.

Zoals benadrukt door Paul Kenny, is de warmtepomp niet alleen een technologie van de toekomst, maar ook een onvermijdelijke keuze in de strijd tegen klimaatverandering en afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. In de komende jaren zal de warmtepomp een dominante positie innemen in de verwarmingssector, zowel in woningen als in industriële toepassingen.

Bronnen

nieuwsbrief