Warmtepomp op storing door te lage brontemperatuur: oorzaken, gevolgen en oplossingen

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

Een warmtepomp is een efficiënte oplossing voor duurzame verwarming en koeling in huizen en woningen. Echter, zoals met elke technologische installatie, kunnen er storingen optreden die het normale functioneren van de warmtepomp verstoren. Een veelvoorkomende storing is de melding "te lage brontemperatuur", die optreedt wanneer de temperatuur van de bron — zoals grondwater of een glycoloplossing — buiten het toegestane bereik valt. Deze storing kan ernstige gevolgen hebben, zoals het vriezen van onderdelen in het systeem of het overslaan van de warmtepomp.

In dit artikel bespreken we de oorzaken van een te lage brontemperatuur, de technische principes die hierachter liggen, de mogelijke gevolgen van deze storing, en wat gebruikers zelf kunnen doen om het probleem op te lossen of te voorkomen. Bovendien geven we richtlijnen voor de handhaving van de warmtepomp om storingen zoveel mogelijk te beperken.

Wat is een te lage brontemperatuur?

Een warmtepomp onttrekt warmte uit een bron, zoals lucht, grondwater of een glycoloplossing, en gebruikt deze om het CV-water op te warmen. De temperatuur van deze bron speelt een cruciale rol in het functioneren van de warmtepomp. Als de temperatuur van de bron onder de minimale werktemperatuur van de warmtepomp komt, kan het systeem in een storing terechtkomen.

Deze storing is vooral relevant voor brine/water warmtepompen. Deze werken bijvoorbeeld binnen een temperatuurbereik van -5 °C tot +25 °C. Als de temperatuur van de bron onder de minimaal toegestane waarde komt — bijvoorbeeld -8 °C — kan de warmtepomp niet efficiënt werken en kan het systeem in een storing vallen. Dit gebeurt omdat het koudemiddelcircuit dan in een onveilige situatie komt, wat leidt tot een automatische uitschakeling van het apparaat.

De minimale temperatuur van de bron is vaak afhankelijk van het glycolgehalte in de oplossing. Bijvoorbeeld, bij een glycoltoevoeging tot -15 °C kan de minimale temperatuur van de bron worden ingesteld op -8 °C, afhankelijk van het merk en type warmtepomp.

Technische oorzaken en mechanismen

Wanneer de brontemperatuur te laag is, wordt dit gecontroleerd door sensoren die de temperatuur van het koudemiddel registreren. Als de temperatuur onder de toegestane waarde valt, activeert de warmtepomp een storing om het systeem te beschermen. Deze storing wordt vaak aangeduid als een "LD storing" (Low Pressure), die gerelateerd is aan het koudemiddelcircuit.

De meest directe oorzaak van een te lage brontemperatuur is het ontbreken van voldoende glycol in het bronsysteem. Glycol zorgt ervoor dat het water niet bevriest bij lage temperaturen. Wanneer het glycolgehalte te laag is, kan het bronsysteem onderkoelen, wat leidt tot een te lage temperatuur die het systeem niet kan verwerken.

Daarnaast kunnen andere factoren bijdragen aan deze storing. Bijvoorbeeld, als de bronpomp defect is of als er geen voldoende flow is in het bronsysteem, kan het water/glycol in de verdamper stilstaan. In dat geval zakt de temperatuur van het koudemiddel snel, wat resulteert in een LD storing.

Een verdere oorzaak kan zijn een defecte sensor of een onderbroken elektriciteitsverbinding van de sensor. In dat geval kan de warmtepomp de temperatuur van de bron niet correct meten, wat leidt tot foute registraties en uiteindelijk een storing.

Gevolgen van een te lage brontemperatuur

Een te lage brontemperatuur kan ernstige gevolgen hebben voor de warmtepomp en het gehele verwarmingssysteem. De belangrijkste gevolgen zijn:

Automatische uitschakeling van de warmtepomp: Zodra de brontemperatuur te laag is, schakelt de warmtepomp zich automatisch uit om schade aan het systeem te voorkomen. Dit betekent dat er geen warmte wordt opgewekt, wat de verwarming van de woning verhindert.
Vriesgevaar in de verdamper: Bij een te lage brontemperatuur kan het water/glycol in de verdamper (platenwisselaar) bevriezen. Het vriezen van het vloeistof leidt tot uitzetting, wat kan resulteren in scheuren of breuken in de verdamper. Dit kan leiden tot aanzienlijke reparatiekosten en zelfs tot vervanging van onderdelen.
Drukproblemen in het koudemiddelcircuit: Het koudemiddelcircuit is sterk afhankelijk van de temperatuur van de bron. Bij te lage temperaturen daalt de druk van het koudemiddel, wat leidt tot een LD storing. Dit kan het systeem beschadigen en vereist in sommige gevallen interventie van een professionele technicus.
Verlaagde efficiëntie en verhoogde energiekosten: Wanneer de warmtepomp in een storing terechtkomt, moet het systeem vaak harder werken om de gewenste temperatuur te behalen. Dit resulteert in verhoogde energieverbruik en lagere COP (Coefficient of Performance), wat het doel van energiebesparing tegenwerkt.

Wat kan de gebruiker zelf doen?

Hoewel bepaalde problemen, zoals een defecte sensor of een lekkage in het koudemiddelcircuit, professionele interventie vereisen, zijn er enkele maatregelen die de gebruiker zelf kan nemen om een te lage brontemperatuur en mogelijke gevolgen te voorkomen:

Controleer het water/glycolniveau in het bronsysteem: Het vloeistofniveau in het bronsysteem moet tussen 0,5 en 2 bar liggen. Indien het niveau te laag is, kan het bronsysteem worden bijgevuld. Bijvullen met gewoon water is mogelijk, maar het glycolgehalte moet op korte termijn worden gecontroleerd door een vakman.
Controleer of er lucht in het systeem zit: Lucht in het bronsysteem kan leiden tot een onvolledige circulatie en daarmee een te lage temperatuur. Het systeem moet daarom worden ontlucht.
Controleer de flow in het bronsysteem: Zorg dat de bronpomp correct werkt en dat de afsluiters open staan. Als de bronpomp defect is, dient deze vervangen te worden.
Controleer de sensoren en elektriciteitsverbindingen: Als er sprake is van een sensorfout of onderbroken verbinding, kan dit voorkomen dat de warmtepomp de brontemperatuur correct registreert. Controleer of de sensoren goed aangesloten zijn en of ze functioneren zoals bedoeld.
Vermijd herhaalde resets: Als de warmtepomp in een storing terechtkomt, is het belangrijk om de resetfunctie niet meerdere keren achter elkaar te gebruiken. Een herhaalde reset kan ertoe leiden dat het systeem verder wordt beschadigd. In plaats daarvan dient de oorzaak van de storing eerst bepaald te worden.
Zorg voor regelmatig onderhoud: Een jaarlijks onderhoud door een vakman is aan te raden om de levensduur van de warmtepomp te verlengen en storingen zoveel mogelijk te voorkomen. Tijdens dit onderhoud worden sensoren, filters, pompen en andere onderdelen gecontroleerd en bijgesteld.

Voorkomen van een te lage brontemperatuur

Naast het nemen van maatregelen bij een al bestaande storing is het ook belangrijk om de oorzaken van een te lage brontemperatuur te voorkomen. Hieronder geven we enkele aanbevolen voorkomende stappen:

Juiste glycolconcentratie kiezen: De glycolconcentratie moet afgestemd zijn op de laagste verwachte buitentemperatuur in de regio. Te weinig glycol kan leiden tot bevriezing, terwijl te veel glycol kan leiden tot verminderde warmteoverdracht. Het is daarom belangrijk om de juiste hoeveelheid glycol toe te voegen aan het bronsysteem.
Controle op de circulatie van het bronsysteem: Zorg dat het bronsysteem voldoende circulatie heeft. Dit kan bereikt worden door de bronpomp regelmatig te controleren en eventueel te vervangen als deze defect is.
Filteronderhoud: Filters in het bronsysteem kunnen verstopt raken, wat leidt tot een verminderde flow en een verlaagde brontemperatuur. Regelmatig schoonmaken van de filters helpt om deze problemen te voorkomen.
Probleemloos functioneren van afsluiters: Zorg dat alle afsluiters in het bronsysteem open staan en niet vastzitten. Dit is belangrijk voor een vlekkeloze circulatie van het vloeistof in het systeem.
Elektrische verbindingen controleren: Zorg dat alle elektrische verbindingen van de sensoren en andere onderdelen intact zijn. Een onderbroken verbinding kan leiden tot foute metingen en een storing in het systeem.
Professioneel advies en onderhoud: Het is aan te raden om regelmatig contact op te nemen met een vakman voor inspectie en onderhoud van de warmtepomp. Professionele ondersteuning kan helpen om storingen op te sporen en te voorkomen.

De drie circuits van een warmtepomp

Om storingen zoals een te lage brontemperatuur beter te begrijpen, is het belangrijk om de werking van een warmtepomp op te delen in drie circuits:

Het broncircuit: Dit circuit bevat het water/glycol dat als bron dient voor de warmtepomp. De temperatuur van deze bron moet binnen het toegestane bereik blijven om het systeem correct te laten functioneren.
Het koudemiddelcircuit: Dit circuit bevat het koudemiddel dat verantwoordelijk is voor de warmteoverdracht. De druk en temperatuur van het koudemiddel zijn sterk afhankelijk van de temperatuur van de bron. Als de brontemperatuur te laag is, kan dit leiden tot een LD storing.
Het afgiftesysteem: Dit circuit bevat het CV-water dat opgeheet wordt door de warmtepomp. Het is belangrijk dat het CV-water vlekkeloos circuleert, zodat het warme koudemiddel efficiënt kan afgeven.

Alle drie deze circuits moeten vlekkeloos functioneren om storingen te voorkomen. Een probleem in één van deze circuits kan leiden tot storingen in het gehele systeem.

De rol van sensoren en elektronica

Sensoren en elektronica spelen een cruciale rol in het functioneren van een warmtepomp. Ze registreren de temperatuur en druk van het koudemiddel en geven een signaal af als deze buiten het toegestane bereik komen. Dit leidt tot een automatische uitschakeling van het systeem om schade te voorkomen.

Deze sensoren zijn meestal geplaatst langs de zuigleiding van de compressor (zuig gas temperatuur sensor) en in de buurt van de condensor (condensor uit temperatuur sensor). Een monteur met kennis van het warmtepomp principe kan deze sensoren logisch aanwijzen en controleren.

De elektronica kan echter ook een rol spelen in het ontstaan van storingen. In de praktijk blijkt de afwijking in de sensoren en elektronica meestal onder de 5% te liggen, wat geen storing veroorzaakt. Echter, in het ergste geval kan de afwijking tot 10% oplopen, wat kan leiden tot foute registraties en storingen.

Gevaar van herhaalde resets

Een veelvoorkomende fout bij het oplossen van storingen is het herhaaldelijk toepassen van de resetfunctie. Dit is vooral gevaarlijk bij een LD storing door een te lage brontemperatuur. Als de brontemperatuur te laag is en de warmtepomp wordt gereset, probeert het systeem opnieuw warmte op te wekken, wat leidt tot een verdere afkoeling van het bronsysteem. Dit kan resulteren in het volledig bevriezen van de verdamper, wat ernstige schade kan veroorzaken.

Het is daarom belangrijk om bij een storing eerst de oorzaak te bepalen en pas daarna de resetfunctie toe te passen. Indien het systeem herhaaldelijk in een storing terechtkomt, dient een vakman geconsulteerd te worden.

Conclusie

Een te lage brontemperatuur is een veelvoorkomende storing bij warmtepompen, met mogelijke gevolgen voor het systeem en de efficiëntie van de verwarming. De oorzaken kunnen variëren van een te lage glycolconcentratie tot defecte sensoren of verbroken elektrische verbindingen. De gevolgen kunnen reiken van een automatische uitschakeling van de warmtepomp tot ernstige schade aan onderdelen zoals de verdamper.

De gebruiker kan een aantal maatregelen nemen om deze storing te voorkomen of op te lossen, zoals het controleren van het bronsysteem, het uitvoeren van filteronderhoud en het regelmatig controleren van de elektrische verbindingen. Echter, het is aan te raden om regelmatig professioneel onderhoud uit te voeren om storingen zoveel mogelijk te voorkomen.

Door het begrip van de drie circuits van een warmtepomp en de rol van sensoren en elektronica, kan de gebruiker beter inzicht krijgen in de werking van het systeem en hoe storingen kunnen worden opgelost. In geval van een storing is het belangrijk om zorgvuldig te handelen, en bij twijfel altijd contact op te nemen met een vakman.