Warmtepompen in de media: Efficiëntie, duurzaamheid en praktijkvoorbeelden

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De aandacht voor duurzame verwarming en energiebesparing groeit exponentieel, en ook in de media wordt steeds vaker aandacht besteed aan oplossingen als de warmtepomp. In recente tv-programma’s en online webinars worden verschillende typen warmtepompen besproken, met een nadruk op efficiëntie, technologische innovatie en praktische toepassing. In dit artikel worden de belangrijkste inzichten, voorbeelden en technische gegevens uit de recente media-uitzendingen en online gesprekken over warmtepompen samengebracht. De focus ligt op het vergelijken van de efficiëntie van verschillende systemen, zoals de PVT-zonpanelenbron en de lucht-water-warmtepomp, en op de toepassing van warmtepompen in bestaande en nieuwbouw. Daarnaast wordt ingegaan op subsidie- en financieringsmogelijkheden en het gebruik van slimme technologie om zonnestroom en lage energieprijzen te benutten.

PVT-zonpanelen en water-water-warmtepompen: een efficiënt duo

Een van de meest prominente technologische ontwikkelingen in de duurzame verwarmingssector is de combinatie van een PVT-zonpanelenbron met een water-water-warmtepomp. Deze oplossing werd onlangs uitgebreid besproken in een televisieprogramma, waarin de voordelen van deze combinatie werden uitgelegd. Volgens de presentatie van Ad van Dortmont is deze oplossing aanzienlijk efficiënter dan de klassieke lucht-water-warmtepomp met een PV-zonpanelenbron.

Efficiëntie en SCOP-waarden

Een belangrijk gegeven uit de uitzending is de Seasonal Coefficient of Performance (SCOP), een maat voor de efficiëntie van een warmtepomp over het hele jaar. De PVT-installatie met water-water-warmtepomp heeft een SCOP van 5,6, terwijl de lucht-water-warmtepomp slechts een SCOP van 3,5 tot 4 bereikt. Deze hoge SCOP-waarde bij de PVT-installatie betekent dat deze in de praktijk aanzienlijk minder stroom verbruikt dan de lucht-water-warmtepomp, ook bij lagere buitentemperaturen. De hoge efficiëntie is een gevolg van het gebruik van de PVT-technologie, waarbij zowel stroom als warmte worden opgewekt.

De PVT-zonpanelen zijn een hybride oplossing die zowel fotovoltaïsche (PV) cellen als thermische radiateuren bevat. Op het voorkant van het paneel wordt zonlicht omgezet in elektriciteit, terwijl aan de achterkant warmte wordt opgevangen uit de buitenlucht. Deze warmte wordt via glycol-gepompte buizen doorgevoerd naar de warmtepomp, die deze dan gebruikt om warm water en ruimteverwarming te genereren. Het voordeel van deze oplossing is dat de warmteproductie niet afhankelijk is van direct zonlicht, waardoor de warmtepomp ook op bewolkte dagen efficiënt werkt.

Voordelen van de PVT-installatie

Naast de hoge efficiëntie biedt de PVT-installatie ook andere voordelen:

Lage stroomverbruik: Omdat de warmte niet uit de lucht hoeft te worden geïnducteerd met een ventilator (zoals bij de lucht-water-warmtepomp), is er geen extra energie nodig voor het transport van lucht. Dit leidt tot een lager stroomverbruik.
Stil buiten: De PVT-installatie produceert geen geluid van buitenaf. Er zijn geen ventilatoren of motoren die lawaai veroorzaken.
Lage onderhoudskosten: De installatie is technisch robuust en vereist weinig onderhoud.
Duurzame bronnen: De warmte en stroom komen beide van duurzame bronnen, waardoor de PVT-installatie een aanzienlijke bijdrage levert aan het verlagen van CO2-uitstoot.

Voorbeelden van toepassing

De PVT-technologie is al toegepast in verschillende woningtypen, waaronder oude en nieuwe woningen, flats, winkels, kantoren, sporthallen, en zelfs op boten en in industrieel gebruik. Voorbeelden van projecten zijn te vinden op websites als TripleSolar.eu, EScom.nu, Qsilence.nl, R&Rsystems.nl en DuurzameHuizenroute.nl. Deze websites tonen aan dat de PVT-technologie geschikt is voor een breed scala aan toepassingen, zowel in bestaande als in nieuwbouw.

Bij nieuwbouwprojecten, zoals in Utrecht (Ronduit) en Helmond, wordt de PVT-installatie gebruikt om warmte en koude te leveren naar aangrenzende woningen. Dit is mogelijk doordat een watertank onder de grond warmte opslaat, die later kan worden gebruikt voor verwarming of koeling. Deze technologie is ook toegepast in renovatieprojecten, zoals op de Ramplaan in Haarlem en in Nagele.

Alternatief: PV-panelen en radiateuren

Wanneer een woning al voorzien is van PV-zonstroompanelen, is het mogelijk om deze te versterken met radiateuren. Deze radiateuren kunnen op onbezonde plekken op het dak, op een gevel of op een tuinschutting worden geïnstalleerd. Aan de hand van de technologie die ook in de PVT-panelen wordt gebruikt, kunnen deze radiateuren warmte uit de buitenlucht halen, zonder dat zonlicht nodig is. De warmte wordt dan via een water-water-warmtepomp gebruikt voor het opwekken van warm water en ruimteverwarming.

De efficiëntie van deze oplossing is iets lager dan bij de PVT-installatie, omdat de warmte niet direct achter de PV-panelen wordt opgevangen. In de zomer worden de PV-panelen echter gekoeld door de radiateuren, wat het rendement van de stroomopwekking kan verbeteren. Dit is een bijzonder interessante combinatie voor woningen die reeds voorzien zijn van zonnepanelen, maar waarin de verwarming nog verduurzaamd kan worden.

Stappenplan voor verduurzaming

Het verduurzamen van een woning is tegenwoordig steeds toegankelijker, zowel qua financiering als qua technologie. In de tv-uitzending werd benadrukt dat het mogelijk is om verduurzamingsprojecten te starten met gratis geld van de overheid. Daarnaast bieden banken steeds betere voorwaarden voor duurzame investeringen. Het is echter belangrijk om goed advies in te winnen, omdat veel mensen nog steeds vertrouwen stellen in klassieke zonnepanelen in plaats van de efficiëntere PVT-panelen.

Financiering en subsidies

De overheid biedt diverse subsidies aan voor het verduurzamen van woningen. Deze subsidies zijn bedoeld om de aanschafkosten van duurzame technologieën te verlagen, waardoor het investeren in een warmtepomp of zonnepanelen voor veel huiseigenaren betaalbaar wordt. Het is belangrijk om vooraf te controleren welke subsidies beschikbaar zijn en welke voorwaarden gelden. In sommige gevallen is het ook mogelijk om leningen te krijgen met gunstige rentevoeten.

Installateurs

Voor wie wil investeren in een PVT-installatie of een water-water-warmtepomp, zijn er verschillende installateurs beschikbaar die deze technologie kunnen uitleggen en installeren. Volgens de tv-uitzending zijn installateurs zoals Ekas BV, Hartog BV in Nijmegen, Pere BV in Doornenburg en Dekker BV in Ede in staat om deze systemen op te zetten. Deze bedrijven hebben ervaring met hoge-efficiëntie systemen en kunnen ook garantie geven op de kwaliteit en het rendement van de installatie.

Slimme technologieën en energiebeheer

Een ander belangrijk thema in de media-uitzendingen is het gebruik van slimme technologieën om zonnestroom en lage energieprijzen te benutten. In een webinar over dit onderwerp gaven experts aan hoe huiseigenaren de opgewekte zonnestroom optimaal kunnen gebruiken en hoe ze profiteren van de dynamische energieprijzen.

Zonnestroom en terugleverproblemen

In de praktijk blijkt dat het terugleveren van zonnestroom via het elektriciteitsnetwerk vaak niet rendabel is, vooral als de terugleverprijs laag is. Daarom is het verstandig om zonnestroom direct in huis te gebruiken, bijvoorbeeld voor het opwekken van warm water of voor het opladen van elektrische voertuigen. Dit kan worden gedaan met slimme software en sensoren die automatisch de energiebehoefte en de beschikbare zonnestroom volgen.

Slimme warmtepompen

NIBE, de Zweedse producent van warmtepompen, biedt bijvoorbeeld slimme modellen die kunnen reageren op dynamische energieprijzen. Dit betekent dat de warmtepomp automatisch aan- en uitzet afhankelijk van de prijs van elektriciteit. Op momenten dat de energieprijs laag is, wordt er extra warmte opgeslagen, die later kan worden gebruikt wanneer de prijs weer stijgt. Deze technologie maakt het mogelijk om het verbruik van duurzame energie te maximaliseren en de energiekosten te verlagen.

Duurzame woningen in de praktijk: ervaringsverhalen

In een aantal online webinars en gesprekken werden ervaringsverhalen gedeeld van huiseigenaren die succesvol hun woning hebben verduurzaamd. Een van de meest indrukwekkende voorbeelden is Renze Ezinga uit Benningbroek, die tijdens een webinar vertelde hoe hij zijn oudere woning heeft getransformeerd tot een duurzame woning. Hij koos voor een combinatie van zonnepanelen, een aardwarmtebron en een water-water-warmtepomp van NIBE.

Aardwarmte en water-water-warmtepomp

Ezinga legde uit hoe het systeem werkt: de aardwarmtebron onttrekt warmte uit de aardbodem of het grondwater, die vervolgens wordt gebruikt door de water-water-warmtepomp om warm water en ruimteverwarming te leveren. Deze technologie is al decennia in gebruik in Scandinavië en is nu ook steeds populairder in Nederland.

De warmte die in de aardbodem is opgeslagen, komt van de zon. In de zomer oplopende zonnestralen zorgen ervoor dat de warmte steeds dieper in de grond dringt. Zelfs in tijden van minder zon is er voldoende energie opgeslagen in de grond om het huis de hele winter te verwarmen. Deze oplossing is dus niet afhankelijk van het weer en biedt een stabiele en duurzame verwarming.

Slimme keuzes

Naast het installeren van de warmtepomp koos Ezinga ook voor een thuisbatterij. Deze batterij slaat de opgewekte zonnestroom op, zodat deze kan worden gebruikt wanneer het zonlicht niet beschikbaar is. Dit zorgt voor een grotere onafhankelijkheid van het elektriciteitsnet en vermindert het verbruik van duurzame energie uit het grid.

Subsidies en warmtenetten: een discussie in de media

Een andere media-uitzending bracht de discussie over subsidies en warmtenetten aan het licht. Uit een onderzoek van de Rekenkamer blijkt dat in een aantal steden mensen subsidies voor warmtepompen hebben ontvangen, terwijl er tegelijkertijd ook plannen zijn voor een warmtenet. Dit leidt tot vraagtekens over de efficiëntie en doelgerichtheid van het huidige subsidiebeleid.

Overlap tussen subsidies

In steden zoals Deventer, Gorinchem, Groningen en Heeg is er sprake van overlap: huiseigenaren hebben subsidies ontvangen voor individuele warmtepompen, terwijl er ook plannen zijn voor warmtenetten die efficiënter zijn. De Rekenkamar merkt op dat het niet duidelijk is hoe de overheid dit probleem wil oplossen. Klimaatminister Sophie Hermans en minister Mona Keijzer geven aan dat de overlap in de toekomst wel opgelost zal worden, maar volgens de Rekenkamer is dit niet genoeg.

Duurzame bedrijven pleiten voor warmtenetten

Duurzame bedrijven en experts pleiten voor meer subsidies voor warmtenetten. Volgens hen is een warmtenet een efficiëntere en schaalbare oplossing dan individuele warmtepompen. In een warmtenet wordt warmte centraal opgewekt en via een netwerk van leidingen verdeeld naar woningen en bedrijven. Dit is vooral gunstig in dichtbevolkte steden en gebieden met veel oudere woningen.

Keuzevrijheid en draagvlak

De ministers stellen dat de subsidiebeleidslijnen voor warmtepompen en warmtenetten naast elkaar kunnen bestaan. Volgens hen is het belangrijk om keuzevrijheid te bieden aan woningeigenaren, zodat ze kunnen kiezen voor de oplossing die het beste past bij hun situatie. De Rekenkamer betwijfelt of deze aanpak leidt tot de meest efficiënte verduurzaming van de woningbouw.

Praktische tips voor huiseigenaren

Bij het verduurzamen van een woning zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten die huiseigenaren in overweging moeten nemen. In meerdere webinars werden deze tips uitgelegd, op basis van ervaringen van andere huiseigenaren en adviezen van experts.

1. Start met een energiecheck

Voordat er wordt ingezet op duurzame technologieën, is het verstandig om een energiecheck te laten uitvoeren. Dit geeft een duidelijk beeld van de huidige energieverbruikskenmerken van de woning en wijst aan waar de grootste energieverliezen optreden. Op basis van deze informatie kan een verduurzamingsplan worden opgesteld.

2. Kies voor de juiste technologie

Het kiezen van de juiste duurzame technologie is cruciaal. In het kader van warmtepompen is het belangrijk om de efficiëntie, de installatiekosten en de langdurige kosten te vergelijken. De PVT-installatie en de water-water-warmtepomp zijn bijvoorbeeld efficiënter dan de lucht-water-warmtepomp, maar de investeringskosten kunnen hoger zijn. Het is daarom verstandig om het advies van een erkende installateur te raadplegen.

3. Combineer technologieën

Het combineren van verschillende duurzame technologieën kan leiden tot een optimale energieopwekking en -beheer. Een voorbeeld is de combinatie van zonnepanelen, een warmtepomp en een thuisbatterij. Deze combinatie zorgt voor een onafhankelijke energievoorziening en kan de energiekosten aanzienlijk verlagen.

4. Blijf slim met energiegebruik

Het slim beheren van energiegebruik is essentieel. Dit betekent dat huiseigenaren hun energieverbruik moeten volgen en aanpassen. Slimme meters, energiemanagement-systemen en slimme apparaten kunnen hierbij veel helpen. Door de energiebehoefte te anticiperen en te plannen, kunnen woningen efficiënter worden gevoed met duurzame energie.

Conclusie

De aandacht voor duurzame verwarming en energiebeheer is in de media toegenomen, en terecht. Het gebruik van warmtepompen, zonnepanelen en slimme technologieën biedt huiseigenaren een brede keuze aan opties om hun woning duurzamer te maken. De PVT-installatie en de water-water-warmtepomp zijn bijzonder efficiënt, terwijl subsidies en slimme technologieën het verduurzamen van woningen steeds toegankelijker maken.

Bij de keuze voor duurzame technologieën is het belangrijk om de efficiëntie, de investeringskosten en de langdurige kosten te vergelijken. Het combineren van verschillende systemen en het slim beheren van energiegebruik zijn cruciale aandachtspunten. Daarnaast is het verstandig om voor advies te kiezen voor erkende installateurs en experts in de duurzame sector.

De rol van overheidsbeleid en subsidies is ook belangrijk. De discussie over subsidies en warmtenetten laat zien dat het huidige beleid nog verbeterd kan worden om efficiënter en schaalbaarder verduurzaming te bevorderen. Tegen de huidige ontwikkelingen wijst echter in de goede richting.