Warmtepomp met voorraadvat: een essentieel onderdeel van een efficiënte warmteopwekking

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

De overstap van een traditionele cv-ketel naar een warmtepompinstallatie brengt een aantal technische veranderingen met zich mee, waaronder de noodzaak van een voorraadvat (boiler) voor het opslaan van warm tapwater. Een warmtepomp werkt namelijk anders dan een cv-ketel: het verwarmt water in een langzaam proces en heeft dus een voldoende groot opslagvat nodig om piekgebruik van warm water te kunnen opvangen. Daarnaast draagt een voorraadvat bij aan de efficiëntie en levensduur van de warmtepompinstallatie. In deze artikel zullen we dieper ingaan op de rol van het voorraadvat bij een warmtepompinstallatie, de bepaling van de juiste grootte, de technische aspecten en de praktische toepassingen.

Wat is een voorraadvat bij een warmtepompinstallatie?

Een voorraadvat bij een warmtepompinstallatie is een geïsoleerd vat waarin warm water wordt opgeslagen. Het verschilt van een gewoon boiler in de zin dat het niet alleen voor warm tapwater zorgt, maar ook als buffer voor de warmtepomp werkt. Dit betekent dat het warmte kan opslaan en afgeven zonder dat de warmtepomp direct hoeft te reageren op veranderingen in de warmtevraag. Hierdoor kan de warmtepomp minder vaak aan- en uitgeschakeld worden, wat positief werkt op de slijtage en de levensduur van de installatie.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee soorten vaten:

Boiler voor warm tapwater: Dit is een geïsoleerd vat dat uitsluitend wordt gebruikt om warm tapwater op te slaan. Het wordt meestal gebruikt in combinatie met een warmtepomp die specifiek voor warm water is aangeschaft.
Buffervat voor cv-systeem: Dit is een vat waarin systeemwater wordt opgeslagen en dat dient als buffer voor de warmtepomp in een cv-systeem. Het helpt bij het voorkomen van het zogenaamde "pendelen" van de compressor, wat de levensduur van het systeem kan verkorten.

Beide soorten vaten zijn essentieel in een warmtepompinstallatie, afhankelijk van het type systeem en de verwachtingen van het gebruiker.

De rol van het voorraadvat bij efficiëntie en levensduur

Een warmtepomp werkt efficiënt, maar het kan niet direct reageren op piekbelastingen zoals het tegelijkertijd douchen van meerdere personen of het vullen van een bad. Daarom is het belangrijk om voldoende warm water in het voorraadvat aanwezig te hebben. Dit zorgt ervoor dat er in perioden van hoge vraag geen stroomverbruik of energieverlies ontstaat.

Bovendien draagt het voorraadvat bij aan een langere levensduur van de warmtepompinstallatie. Wanneer een warmtepomp te vaak aan- en uitgeschakeld moet worden, leidt dit tot slijtage van de compressor en andere onderdelen. Door een voldoende groot voorraadvat aanwezig te hebben, kan de warmtepomp minder vaak aangestuurd worden, wat positief werkt op de stabiliteit en het rendement van het systeem.

In de nieuwste warmtepompen, zoals de Vitocal 300-G en 150/250-A, wordt gebruikgemaakt van invertertechnologie. Hiermee kan het vermogen van de warmtepomp automatisch worden afgestemd op de warmtebehoefte van het gebouw. Dit maakt het systeem efficiënter en verminderd het energieverbruik, zolang het voorraadvat voldoende groot is om de piekmomenten op te vangen.

Hoe bepaal je de juiste grootte van een voorraadvat?

De keuze voor de juiste grootte van een voorraadvat hangt af van een aantal factoren:

Aantal gebruikers: Hoeveel personen wonen in het huis? Hoe vaak wordt warm water gebruikt per dag? Bijvoorbeeld: een gezin van vier personen dat dagelijks doucht en een bad neemt, heeft een groter vat nodig dan een single die wekelijks een bad neemt.
Gebruiksgewoontes: Is er sprake van een doucheroutine, een zwembad, of een keuken waar veel warm water wordt gebruikt? Dit beïnvloedt het verbruik en dus de benodigde opslagcapaciteit.
Type warmtepomp: Zijn er meerdere warmtepompen in cascade of parallel aangesloten? Dit heeft invloed op de snelheid van warmteopwekking en dus de noodzaak van een groter voorraadvat.
Inhoud van het vat: Het vat moet voldoende ruimte bieden om de piekmomenten op te vangen, zonder te veel energie te verbruiken voor het opwarmen van het extra water. Meestal varieert de inhoud van een voorraadvat tussen de 200 en 500 liter, afhankelijk van de situatie.

In de praktijk wordt vaak aangeraden om een voorraadvat van minstens 300 liter te kiezen voor een gemiddelde gezin. Voor grotere gezinnen of huishoudens met hoge waterbehoefte kan een vat van 500 liter of meer nodig zijn. Het is ook belangrijk om te rekenen met de efficiëntie van de warmtepomp en eventuele elektrische back-upsystemen die kunnen worden ingeschakeld bij lage buitentemperaturen.

Technische kenmerken van voorraadvaten

Voorraadvaten zijn meestal geïsoleerd om warmteverliezen te minimaliseren en zijn beschikbaar in verschillende uitvoeringen. De geïsoleerde wanden zorgen ervoor dat het water langzaam afkoelt, zodat er minder energie nodig is voor het opnieuw opwarmen. Ook de opslagcapaciteit en de manier van warmteverdeling zijn belangrijke technische aspecten.

Warmteverdeling

In veel traditionele boilers wordt warmte via een spiraal verdeeld, wat leidt tot koude zones in het water. Dit zorgt ervoor dat het beschikbare warm water niet gelijkmatig is. Een voorbeeld hiervan is de I-WPV 3G van Itho Daalderop, waarbij de warmtewisselaar is verwerkt in het vloerframe van het vat. Hierdoor wordt het hele vat gelijkmatig opgewarmd, wat resulteert in een hogere beschikbaarheid van warm water en een langere doucheroutine.

Inhoud en afmetingen

De inhoud van een voorraadvat varieert vanaf 200 liter tot 500 liter of meer. De afmetingen bepalen de ruimte die nodig is voor het opstellen van het vat. Voor bijvoorbeeld een 300-liter vat zijn de afmetingen meestal ongeveer 1472 x 600 x 600 mm, wat het mogelijk maakt om het in een kleinere ruimte zoals een kelder of technische kamer te plaatsen.

Extra functies

Sommige vaten zijn uitgerust met extra functies zoals legionella-bescherming, automatische temperatuurcontrole, en flexibele inpasopties. De Itho Daalderop WPV-H vaten zijn bijvoorbeeld geschikt om achter een knieschot te verbergen, wat handig is in een modern interieur.

Installatie

De installatie van een voorraadvat vereist aandacht voor het aansluiten van de warmtepomp, het water en de eventuele elektrische back-up. In sommige gevallen is het mogelijk om het systeem als een monoblock op te zetten, zoals bij de Enevator Store. Deze warmtepomp boiler is eenvoudig te installeren en bevat een inhoud van 445 liter en een vermogen van 8 kW. Hierdoor is het geschikt voor huishoudens met hoge warmwaterbehoefte.

Voorbeeldinstallaties

In het project Zichtenburg in Den Haag is een warmtepompsysteem geïnstalleerd met een schakelkast voor aansturing. Hierbij worden twee warmtepompen in cascade aangesloten, wat betekent dat er afhankelijk van de belasting van het systeem 1 of 2 warmtepompen in bedrijf zijn. Deze regeling zorgt voor een optimale energie-efficiëntie, omdat de warmtepompen alleen aangestuurd worden wanneer het nodig is. Het voorraadvat speelt hierin een belangrijke rol, omdat het zorgt voor een continue warmtevoorraad die kan worden afgestaan zonder dat de warmtepomp constant moet draaien.

Kies het juiste voorraadvat voor jouw situatie

Het kiezen van het juiste voorraadvat hangt af van meerdere factoren, waaronder de grootte van het huishouden, de verwachtingen rondom warm watergebruik, en de technische specificaties van de warmtepomp. Het is belangrijk om deze aspecten goed te bepalen, zodat het voorraadvat zowel efficiënt als economisch is in gebruik.

Praktische tips voor de keuze van een voorraadvat

Analyseer het dagelijkse watergebruik: Maak een lijst van de activiteiten waarbij warm water wordt gebruikt, zoals doucheroutine, baden, en keukengebruik.
Reken met piekbelastingen: Overweeg hoe vaak meerdere personen tegelijkertijd warm water gebruiken en bereken de benodigde opslagcapaciteit.
Kies een geïsoleerd vat: Een goed geïsoleerd vat zorgt voor minder warmteverliezen en dus minder energieverbruik.
Zorg voor een evenwicht tussen grootte en efficiëntie: Een te groot vat kan leiden tot onnodig energieverbruik, terwijl een te klein vat de warmtepomp te vaak aanspreekt.
Zoek naar slimme technologie: Vaten met inbouwde technologie zoals automatische temperatuurcontrole en gelijkmatige warmteverdeling zorgen voor een hogere efficiëntie en comfort.

Conclusie

Een warmtepomp met voorraadvat is een essentieel onderdeel van een moderne warmteinstallatie die efficiënt en duurzaam werkt. Het voorraadvat speelt een belangrijke rol in het opslaan van warm tapwater en het bufferen van de warmtebehoefte van het huishouden. Door de juiste grootte en technische kenmerken te kiezen, zorgt het voor een comfortabele en energiezuinige installatie die lang meegaat.

Wanneer je overstapt op een warmtepompinstallatie, is het verstandig om het voorraadvat als een integraal onderdeel van het systeem te beschouwen. Het draagt bij aan de efficiëntie, de levensduur en de prestaties van de warmtepomp, zodat je langdurig genieten kunt van warm water en een warme woning.

Bronnen

houtkachel