Ventilatiewarmtepomp voor ventilatietype C: Duurzame oplossing voor energiezuinige woningen

Inleiding

De transitie naar duurzame energie in de woningbouw heeft geleid tot het opkomst van innovatieve technologieën zoals de ventilatiewarmtepomp. Voor huizen met ventilatietype C, een veelvoorkomend systeem waarbij de luchtafvoer mechanisch is en de luchttoevoer natuurlijk, biedt de ventilatiewarmtepomp een efficiënte manier om energie te besparen. In tegenstelling tot conventionele mechanische ventilatie, onttrekt een ventilatiewarmtepomp warmte uit de afgevoerde lucht en gebruikt deze om centrale verwarming en warm tapwater te genereren. Dit artikel geeft een gedetailleerde uitleg van het werkingsprincipe van de ventilatiewarmtepomp, de voordelen en aandachtspunten bij implementatie, en een overzicht van de kosten. De informatie is gebaseerd op betrouwbare bronnen zoals de websites van NIBE en Slimster.nl, die toeleveren op het gebied van duurzame verwarmingsoplossingen.

Wat is een ventilatiewarmtepomp?

Een ventilatiewarmtepomp is een hybride systeem dat energiezuinig is en zich integreert in bestaande ventilatie- en verwarmingssystemen. Het onttrekt warmte uit de afgevoerde ventilatielucht, die anders verloren zou gaan, en gebruikt deze voor centrale verwarming en warm tapwater. Dit maakt de ventilatiewarmtepomp een duurzamere en efficiëntere oplossing in vergelijking met klassieke ventilatiesystemen.

Het systeem combineert mechanische ventilatie met warmteopwekking, waarbij de warmte die uit de ventilatielucht wordt onttrokken, wordt gebruikt om de cv-ketel aan te vullen. Hierdoor verbruikt de cv-ketel minder aardgas, en is er een aanzienlijke energiebesparing mogelijk. In sommige gevallen kan het energieverbruik van een cv-ketel met 25% tot 50% worden gereduceerd, afhankelijk van de mate waarin de ventilatiewarmtepomp ingezet wordt.

Deze oplossing is vooral geschikt voor huizen met ventilatietype C, waarbij de luchttoevoer natuurlijk gebeurt en de luchtafvoer mechanisch. Het is een monoblock-oplossing, wat betekent dat er geen aparte buitenunit nodig is, waardoor de installatie eenvoudiger en minder lastig is.

Werking van een ventilatiewarmtepomp

1. Mechanische ventilatie bij ventilatietype C

Bij ventilatietype C wordt vervuilde lucht mechanisch afgevoerd uit ruimtes zoals badkamers, keukens en toiletten. Deze afzuiging zorgt voor onderdruk in het huis, waardoor verse lucht via roosters in de muren of boven ramen natuurlijk naar binnen stroomt. Deze opstelling is eenvoudig en goedkoper in opbouw, maar heeft als nadeel dat de afgevoerde lucht veel warmte bevat die verloren gaat.

2. Warmteopwekking uit ventilatielucht

Een ventilatiewarmtepomp lost dit probleem op door warmte uit de afgevoerde lucht te recupereren. Het proces verloopt als volgt:

• Afzuigen van gebruikte lucht: De ventilatiewarmtepomp zuigt de warme lucht op uit de woning.
• Warmteonttrekking: Met behulp van een warmtepompmechanisme wordt de warmte uit de lucht gehaald en op een bruikbare temperatuur gebracht.
• Gebruik van de warmte: De opgewekte warmte wordt gebruikt om het cv-water te verwarmen en warm tapwater aan te maken.
• Uitstoten van afgekoelde lucht: De afgevoerde lucht, nu afgekoeld, wordt naar buiten gestuurd.

Door dit proces wordt een aanzienlijk deel van de warmte behouden in plaats van verloren te gaan. Hierdoor draagt de ventilatiewarmtepomp bij aan het verhogen van het energielabel van het huis en aan de vermindering van het energieverbruik.

Voordelen van een ventilatiewarmtepomp

1. Energiebesparing

De ventilatiewarmtepomp onttrekt warmte uit de afgevoerde lucht, wat leidt tot een verminderde afhankelijkheid van aardgas. Het energiegebruik van een cv-ketel kan met 25% tot 50% worden gereduceerd, afhankelijk van het hybride systeem dat is ingezet. Hierdoor is een significante besparing op het energierekening mogelijk.

2. Verhoogd energielabel

Door de energiezuinige werking van de ventilatiewarmtepomp kan het energielabel van een woning verbeteren. Dit is een voordeel zowel voor de eigenaar (lagere energiekosten) als voor eventuele toekomstige kopers (hogere marktwaarde).

3. Geen aparte buitenunit

In tegenstelling tot andere warmtepompsystemen, zoals de air-cool- of lucht-water warmtepomp, is bij de ventilatiewarmtepomp geen aparte buitenunit nodig. Het systeem is volledig geïntegreerd in de ventilatieinstallatie, wat betekent dat er geen extra ruimte nodig is voor een buitenunit en dat de installatie minder visueel in het oog springt.

4. Duurzame oplossing

De ventilatiewarmtepomp maakt gebruik van warmte die normaal verloren zou gaan, wat een bijdrage is aan de duurzame energietransitie. Het systeem is een hybride oplossing die kan functioneren naast een aardgascv-ketel, wat het een realistische en toegankelijke oplossing maakt voor eigenaren die niet direct willen overstappen naar een volledig elektrisch verwarmingsysteem.

Aandachtspunten bij de installatie

1. Geschikt voor ventilatietype C

De ventilatiewarmtepomp is alleen geschikt voor huizen met ventilatietype C, waarbij de luchttoevoer natuurlijk en de luchtafvoer mechanisch is. Het is niet geschikt voor huizen met balansventilatie of ventilatietype D. In een balansventilatiesysteem wordt de warmte al gebruikt om de inkomende lucht op te warmen, waardoor er weinig of geen warmte meer is om op te wekken. Het is daarom belangrijk om vooraf te controleren of het systeem in het huis geschikt is voor een ventilatiewarmtepomp.

2. Overventilatie vermijden

Het is belangrijk om te vermijden dat het systeem wordt overbelast door te veel lucht af te zuigen. Overventilatie leidt niet tot een hogere opwekking van warmte, maar zorgt alleen voor extra stroomverbruik en onnodige opwarming van koude lucht. Het systeem werkt optimaal bij een correcte balans tussen luchtafvoer en warmteopwekking.

3. Geluid

De ventilatiewarmtepomp maakt gebruik van een ventilator om de lucht te verplaatsen, wat betekent dat er geluid geproduceerd kan worden. Dit is in de meeste gevallen verdraaglijk, maar het is een aandachtspunt bij de keuze voor de installatie. In sommige situaties kan het nodig zijn om isolatie of akoestische oplossingen toe te passen om geluidsoverlast te beperken.

4. Beperkte hoeveelheid ventilatielucht

De hoeveelheid warmte die uit de ventilatielucht kan worden onttrokken is afhankelijk van de hoeveelheid lucht die door het systeem stroomt. In huizen met een lage ventilatiecapaciteit kan de opwekking van warmte beperkt zijn. Het is daarom belangrijk om te controleren of het huidige ventilatiesysteem voldoende luchtafvoer biedt om de warmtepomp efficiënt te laten werken.

Hybride oplossing: Ventilatiewarmtepomp en cv-ketel

De ventilatiewarmtepomp is in de meeste gevallen een hybride oplossing, wat betekent dat het systeem wordt gecombineerd met een aardgascv-ketel. De warmtepomp levert de basislast aan warmte, terwijl de cv-ketel bijspringt tijdens piekmomenten of bij lage buitentemperaturen. Deze opstelling zorgt voor een betrouwbare warmtevoorziening en beperkt het energieverbruik door het combineren van duurzame warmteopwekking met traditionele verwarming.

De hybride werking biedt ook flexibiliteit: het systeem kan worden afgesteld op de specifieke behoeften van de woning. In huizen met een hoge warmtebehoefte kan de cv-ketel de ventilatiewarmtepomp aanvullen, terwijl in huizen met een lage warmtebehoefte de ventilatiewarmtepomp het grootste deel van de verwarming kan leveren.

Technische specificaties van ventilatiewarmtepompen

Voor huizen met ventilatietype C zijn verschillende typen ventilatiewarmtepompen beschikbaar. Een aantal van deze modellen is specifiek ontworpen voor woningen met een bepaalde warmtebehoefte. Bijvoorbeeld:

• F370 en F470: Geschikt voor woningen met een warmtebehoefte tot circa 3 kW.
• F730 en F750: Geschikt voor woningen met een warmtebehoefte tot circa 5 kW.

Deze modellen zijn volledig geïntegreerd en bevatten onder andere:

• Een ingebouwde boiler van 170 liter voor warm tapwater.
• Een aan/uit compressor voor energiezuinig gebruik.
• Een ingebouwde regeling voor automatische sturing van het systeem.
• Een energiezuinige cv-pomp en expansievat voor het centrale verwarmingssysteem.
• Een elektrisch element met instelbaar vermogen voor extra warmteopwekking.

De F470 is bijzonder geschikt voor huizen met ventilatietype D, omdat deze een dubbele ventilator heeft voor zowel luchtafvoer als luchttoevoer.

Duurzaamheid en warmteterugwinning

Een belangrijk voordeel van de ventilatiewarmtepomp is de hoge mate van warmteterugwinning. In tegenstelling tot een traditionele WTW-unit (warmteterugwinning) kan de ventilatiewarmtepomp de uitblaaslucht verder afkoelen en daardoor meer energie uit de lucht halen. Dit maakt de ventilatiewarmtepomp efficiënter in vergelijking met conventionele ventilatiesystemen.

Daarnaast maakt de ventilatiewarmtepomp ook gebruik van condensatie-energie uit de ventilatielucht. Hierdoor is het rendement van het systeem aanzienlijk hoger dan dat van traditionele oplossingen. De combinatie van warmte- en condensatie-energie zorgt voor een hogere opwekking van warmte en een lagere afhankelijkheid van aardgas.

Kosten en subsidie

De investering in een ventilatiewarmtepomp is een belangrijke overweging bij de keuze voor een duurzamere oplossing. De gemiddelde kosten liggen tussen €4.000 en €9.000, afhankelijk van de omvang van de installatie en het type systeem dat wordt geïnstalleerd. Deze prijs sluit meestal de installatie in, maar niet de cv-ketel.

In sommige gevallen is het mogelijk om subsidie te ontvangen voor de aankoop en installatie van een ventilatiewarmtepomp. De gemiddelde subsidiebedragen liggen rond de €2.250, wat een aanzienlijke besparing kan opleveren. Het is aan te raden om vooraf te informeren bij lokale of nationale subsidieinstanties over de beschikbaarheid en voorwaarden van de subsidie.

Kostenoverzicht:

De exacte kosten kunnen variëren afhankelijk van de grootte van het huis, de warmtebehoefte en de noodzaak om de bestaande ventilatieinstallatie te vervangen. Het is aan te raden om meerdere offertes te vergelijken om de meest geschikte oplossing te kiezen.

Conclusie

De ventilatiewarmtepomp is een efficiënte en duurzame oplossing voor huizen met ventilatietype C. Het systeem onttrekt warmte uit de afgevoerde ventilatielucht en gebruikt deze voor centrale verwarming en warm tapwater, wat leidt tot aanzienlijke energiebesparing en een verhoogd energielabel. Het systeem is gemakkelijk te installeren, omdat er geen aparte buitenunit nodig is, en werkt het best in combinatie met een aardgascv-ketel in een hybride opstelling.

Toch zijn er belangrijke aandachtspunten bij de installatie: het systeem is alleen geschikt voor ventilatietype C en niet voor balansventilatie of ventilatietype D. Bovendien is het belangrijk om overventilatie en geluidsoverlast te beperken en ervoor te zorgen dat het huidige ventilatiesysteem voldoende luchtafvoer biedt.

De investering in een ventilatiewarmtepomp is een langdurige oplossing voor een energiezuinig en duurzaam huis. Met een subsidiebedrag tot €2.250 is de overgang naar een ventilatiewarmtepomp voor velen een reëel en betaalbaar alternatief voor traditionele verwarmingsystemen.

Bronnen

1. Bobex.nl – Ventilatie en warmtepomp
2. NIBE – Werking van ventilatielucht/water warmtepomp
3. Slimster.nl – Ventilatiewarmtepomp kosten