Warmtepompen als duurzame oplossing voor openluchtzwembaden in Moerdijk: De Bosselaar en Ons Bad als voorbeeld

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Openluchtzwembaden spelen een belangrijke rol in de recreatie en sportsector van gemeenten als Moerdijk. Echter, in een tijd waarin duurzaamheid en energiebesparing centraal staan, is het onderhoud en de uitbreiding van deze faciliteiten een uitdaging. Het openluchtzwembad De Bosselaar in Zevenbergen en Ons Bad in Moerdijk zijn twee voorbeelden van buitenbaden die zich bezighouden met de vraag hoe zij hun energiegebruik kunnen verlagen en hun zwemwater kunnen verwarmen, zonder het milieu zwaar te belasten.

Zonnecollectoren, warmtepompen en andere innovatieve technieken worden overwogen als duurzame oplossing. In dit artikel worden de huidige situatie, mogelijke technische oplossingen en de betekenis van samenwerking en financiering voor het toekomstige beheer van openluchtzwembaden in Moerdijk onderzocht. Aan de hand van concrete voorbeelden uit De Bosselaar en Ons Bad wordt geïllustreerd hoe warmtepompen en duurzame verwarmingssystemen een rol kunnen spelen in de toekomst van openluchtzwembaden.

De huidige situatie van De Bosselaar en Ons Bad

De Bosselaar: Verwarming als prioriteit

Openluchtzwembad De Bosselaar in Zevenbergen is momenteel het enige zwembad in de gemeente Moerdijk dat niet beschikt over verwarmd zwemwater. Volgens raadslid Cees Huijssoon van Onafhankelijk Moerdijk is dit een nadeel voor het bezoekersaantal. "Informatie leert ons dat dit nog één van de weinige baden in ons land is dat als een 'koude bak' moet worden gebruikt. Dat zal het bezoekersaantal zeker niet ten goede komen", zegt hij.

Optisport Exploitaties is verantwoordelijk voor het beheer van De Bosselaar, terwijl de gemeente Moerdijk subsidie verstrekt. Huijssoon stelt voor dat de gemeente in overleg treedt met Optisport om het verwarmingssysteem te onderzoeken. Mogelijke oplossingen zijn zonnecollectoren of een warmtepomp. Dit zou niet alleen het comfort voor bezoekers verbeteren, maar ook het bezoekersaantal kunnen verhogen, wat op lange termijn kan leiden tot een betere financiële balans van het zwembad.

Ons Bad: Een duurzaam verhaal opbouwen

Ons Bad, een andere openluchtzwembad in Moerdijk, heeft zijn aandacht gericht op duurzaamheid. Zo zijn er plannen om het bestaande verwarmingssysteem te verduurzamen met een hybride warmtepomp. Ook is het zwembad betrokken bij samenwerkingen, zoals met B&V Techniek, die ervaring heeft opgedaan met het maken van zwembaden gasvrij en het gebruik van luchtgekoelde warmtepompen.

Het zwembad wil zich in de toekomst meer richten op kinderen en scholen, waarbij vrijwilligers een belangrijke rol spelen. Verjonging van het vrijwilligersbestuur is een doel dat samenhangt met het uitbreiden van de bezoekerbase en het versterken van de gemeenschapsfunctie van het zwembad.

Technische opties voor het verwarmen van zwembaden

Warmtepompen: Duurzame oplossing

Een warmtepomp is een efficiënte manier om zwemwater te verwarmen. Deze systemen werken door warmte uit de omgeving – zoals de lucht of de grond – te onttrekken en te gebruiken om het water op temperatuur te brengen. De efficiëntie van een warmtepomp wordt vaak uitgedrukt in COP (Coefficient of Performance). Een COP van 2,5 betekent dat de warmtepomp 2,5 keer zoveel warmte levert als de elektriciteit die het verbruikt.

In het kader van De Bosselaar en Ons Bad zijn verschillende soorten warmtepompen overwogen. Een water-water warmtepomp is bijvoorbeeld geschikt voor het onttrekken van warmte uit afvalwater, wat kan helpen bij het verduurzamen van het gehele energiegebruik van het zwembad. Ook luchtgekoelde warmtepompen kunnen een goede oplossing zijn, vooral in combinatie met zonnepanelen om de elektriciteitskosten te verlagen.

De installatie van een warmtepomp vraagt wel een aanzienlijke investering. Echter, zoals Onafhankelijk Moerdijk stelt, kunnen zonnecollectoren of warmtepompen zich op de lange termijn "terug verdienen". Dit geldt vooral in het licht van de stijgende energieprijzen en de groeiende aandacht voor duurzaamheid.

Zonnecollectoren: Een duurzame keuze

Zonnecollectoren zijn een andere optie voor het verwarmen van zwemwater. Deze systemen gebruiken zonlicht om het water direct op temperatuur te brengen. Zonnecollectoren zijn doorgaans minder duur om te installeren dan warmtepompen, maar hebben wel een groter oppervlakteverbruik en zijn afhankelijk van zonneschijnsuren.

In het geval van Ons Bad is er al sprake van 42 zonnepanelen, maar het verbruik is hoger dan het opgeleverde vermogen. Hierdoor is het mogelijk om extra zonnepanelen aan te leggen om het energieverbruik te verlagen en eventueel ook het zwemwater te verwarmen. Zonnepanelen kunnen ook worden gebruikt in combinatie met warmtepompen, wat leidt tot een hybride oplossing die zowel duurzaam als efficiënt is.

Alternatieve oplossingen

Naast warmtepompen en zonnecollectoren zijn er ook alternatieve technieken die kunnen worden overwogen. Zo zijn er sun discs, grote, zwarte pilonnen die het water verwarmen door zonlicht op te vangen. Deze zijn relatief duur, maar verbruiken weinig energie. Een combinatie van zonnepanelen, een kleinere gasketel en sun discs kan ook een interessante oplossing zijn.

Financiering en samenwerking

Subsidies en aansluitende voorwaarden

De implementatie van duurzame technieken zoals warmtepompen en zonnecollectoren vraagt om een aanzienlijke investering. In Nederland zijn subsidies beschikbaar voor zonthermie en warmtepompen, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan.

Een voorbeeld hiervan is de regeling voor PVT-panelen, die zowel stroom als warmte kunnen opwekken. Deze systemen zijn toegestaan binnen een subsidieregeling, maar reguliere zonnewarmtecollectoren zijn niet inbegrepen vanwege het ontbreken van een passend basisbedrag. Voor warmtepompen zijn er minimale eisen aan oppervlakte en efficiëntie, zoals een COP-waarde van ten minste 2,5 en een thermisch vermogen van minstens 500 kWth.

De subsidie wordt voor een periode van vijftien jaar verstrekt, mits de installatie binnen vier jaar na de subsidiebeoordeling wordt ingezet. Dit betekent dat projectontwikkelaars en gemeenten snel moeten handelen om te profiteren van deze regelingen.

Rol van de gemeente en exploitanten

De financiering van duurzame technieken voor openluchtzwembaden ligt vaak in de handen van de gemeente en de exploitant. In het geval van De Bosselaar is Optisport Exploitaties verantwoordelijk voor het beheer, terwijl de gemeente Moerdijk subsidie verstrekt. Een overleg tussen de gemeente en de exploitant is essentieel om te bepalen welke technieken het meest geschikt zijn en hoe de investeringen worden verdeeld.

In het geval van Ons Bad ligt het einde van de huidige samenwerkingsovereenkomst met de gemeente Moerdijk aan het eind van het jaar. Dit biedt de stichting de kans om de financiering en plannen voor verduurzaming te bespreken, inclusief mogelijke samenwerkingen met andere partijen zoals Kogelvangers, scholen of een nieuwe multifunctionele accommodatie. Het is voor Ons Bad voordeliger om dezelfde exploitant aan te nemen als de gemeente, om samenwerking en financiering te vergemakkelijken.

Duurzame voorbeelden in de praktijk

VBWW-systeem in Zuid-Holland

In Zuid-Holland is een VBWW-systeem geïnstalleerd (Verticale Bodem Warmte Wisselaar), wat staat voor een gesloten bodembron met bodemwarmtepomp. Deze techniek is geschikt voor gebruik in luxe villa’s en kan ook worden overwogen voor openluchtzwembaden. Het systeem maakt gebruik van een gesloten bronsysteem waarin warmte wordt uitgewisseld met de bodem. Dit leidt tot een efficiëntere verwarming dan traditionele systemen en is goed aansluitbaar op duurzame energiebronnen.

Hybride warmtepompen bij Ons Bad

Ons Bad is al verder op de weg naar duurzaamheid. B&V Techniek heeft een hybride warmtepomp geïnstalleerd, wat betekent dat het systeem zowel elektriciteit als warmte uit de omgeving gebruikt. Hierdoor is het zwembad in staat om zijn verwarmingssysteem te verduurzamen en het gebruik van fossiele brandstoffen te beperken.

Gasvrij zwembad bij B&V Techniek

B&V Techniek heeft ook ervaring opgedaan met het maken van zwembaden gasvrij. In een ander project zijn luchtgekoelde warmtepompen en een water-water warmtepomp geïnstalleerd die warmte onttrekt aan afvalwater. Deze oplossing is niet alleen duurzaam, maar ook efficiënt, omdat het gebruik van afvalwarmte helpt bij het verlagen van energiekosten.

Verduurzaming en energiebesparing

Efficiëntie en CO₂-reductie

De installatie van warmtepompen en zonnecollectoren kan aanzienlijke voordelen bieden in termen van energieefficiëntie en CO₂-reductie. Warmtepompen hebben een hoge COP-waarde en gebruiken dus minder energie om het zwemwater op temperatuur te brengen dan traditionele verwarmingssystemen. Dit leidt tot lagere elektriciteitskosten en een lagere CO₂-uitstoot.

Zonnecollectoren daarentegen gebruiken zonlicht om het water direct op te warmen, zonder gebruik van elektriciteit. Dit maakt deze techniek extra duurzaam, vooral in combinatie met zonnepanelen.

Samenwerking als oplossing

Duurzame verduurzaming vraagt om samenwerking tussen verschillende partijen. In het geval van De Bosselaar is samenwerking tussen de gemeente Moerdijk en Optisport Exploitaties essentieel. In het geval van Ons Bad is er sprake van samenwerking met B&V Techniek, maar ook met andere partijen zoals scholen en Kogelvangers zijn overwogen.

Samenwerking kan leiden tot delen van infrastructuur en energiebronnen, wat helpt bij het verlagen van kosten en het maximaliseren van efficiëntie. Deze aanpak is niet alleen relevant voor De Bosselaar en Ons Bad, maar kan ook worden overgedragen naar andere openluchtzwembaden in Nederland.

Verjonging en vrijwilligers

Rol van de gemeenschap

Zowel De Bosselaar als Ons Bad is afhankelijk van vrijwilligers en de lokale gemeenschap. Verjonging van het vrijwilligersbestuur is een belangrijke prioriteit, omdat jonge vrijwilligers beter aansluiten bij de doelgroep van het zwembad, voornamelijk kinderen en scholen.

De stichting Ons Bad wil meer contact met basisscholen en andere lokale organisaties, zodat het zwembad een grotere rol kan spelen in de educatieve en recreatieve activiteiten van de gemeenschap. Dit kan worden ondersteund door vrijwilligers die ervaring hebben met kinderen en educatie.

Conclusie

Openluchtzwembaden zoals De Bosselaar en Ons Bad staan vooruit in hun inzet voor duurzaamheid en verduurzaming. De implementatie van warmtepompen en zonnecollectoren biedt een efficiënte en duurzame oplossing voor het verwarmen van zwemwater. Deze technieken zijn niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor de financiële haalbaarheid van openluchtzwembaden in een tijd van stijgende energieprijzen.

Financiering en samenwerking zijn essentieel voor het succes van dergelijke projecten. Door subsidies, samenwerking tussen gemeenten en exploitanten en het betrekken van lokale vrijwilligers, kunnen openluchtzwembaden hun toekomst veilig stellen en hun rol in de gemeenschap versterken.

De toekomst van openluchtzwembaden in Moerdijk ligt dus in de handen van innovatieve technieken, duurzame verwarmingssystemen en samenwerking tussen verschillende partijen.