Warmtepomp: COP, SCOP en rendement – wat betekent het voor uw keuze?

In de wereld van warmtepompen speuren consumenten, installateurs en professionals actief naar producten die efficiënt, duurzaam en kosteneffectief zijn. De Coefficient of Performance (COP) en Seasonal Coefficient of Performance (SCOP) zijn essentiële parameters om het rendement van een warmtepomp te begrijpen. Deze getallen geven aan hoe efficiënt een warmtepomp warmte genereert ten opzichte van het elektriciteitsverbruik. In dit artikel leggen we uit wat deze waarden betekenen, hoe ze beïnvloed worden, en wat ze betekenen voor de aankoop van een warmtepomp. Op basis van technische specificaties en uitleg van toepassingen, wordt een objectieve analyse gegeven.

Wat is COP?

De COP staat voor Coefficient of Performance, een maat voor het rendement van een warmtepomp. Het is gedefinieerd als de verhouding tussen de afgegeven warmte (in kWh) en het opgenomen elektriciteitsverbruik (ook in kWh).

Een COP-waarde van 5 betekent dat de warmtepomp voor elke kWh elektriciteit 5 kWh warmte genereert. Dit houdt in dat 4 kWh afkomstig zijn uit de warmtebron (zoals lucht of grond), en slechts 1 kWh uit elektriciteit. Dit is een rendement van 500%, iets wat in de traditionele verwarmingssector ongekend is.

De COP-waarde wordt meestal gemeten bij standaardomstandigheden, zoals een bepaalde buitentemperatuur en een bepaalde eindtemperatuur van het verwarmingswater. Bijvoorbeeld: een lucht-water warmtepomp kan COP-waarden leveren bij 7/35°C, wat betekent dat de bron (lucht) 7°C is en het verwarmingswater 35°C.

In de technische specificaties van de Alpha Innotec Paros 4 warmtepomp (zie bron 1), is de COP bij 7/35°C gelijk aan 4.84, wat hoger is dan het gemiddelde van meeste warmtepompen. De COPd (COP bij Tj=+7°C) is 4.56, licht lager, wat aangeeft dat de COP verandert bij variërende omstandigheden.

Waarom is COP niet alles?

Hoewel COP een duidelijke maat is, geeft het een momentopname van het rendement onder bepaalde omstandigheden. In de praktijk zijn de buitentemperaturen en de vraag naar warmte niet constant. Het rendement van een warmtepomp schommelt dus gedurende het jaar.

Daarom is ook de SCOP (Seasonal Coefficient of Performance) van belang. Deze waarde geeft een beter beeld van het gemiddelde rendement over het gehele jaar, rekening houdend met seizoensgebonden temperaturen. De SCOP is dus relevant voor het bepalen van het jaarlijks energieverbruik en de daadwerkelijke energiekosten.

Voorbeelden uit bron 2 en 3 laten zien dat een warmtepomp met een COP van 4 (zoals de Paros 4 bij 7/35°C) in werkelijkheid een SCOP kan hebben van 3,5 of hoger. Dit betekent dat het jaarlijks gemiddelde rendement iets lager is dan het piekrendement, maar toch aanzienlijk beter dan traditionele verwarmingsmethoden.

COP en SCOP van de Alpha Innotec Paros 4

De Alpha Innotec Paros 4 is een lucht-water warmtepomp met een verhoogd verhoogd rendement. De technische specificaties (bron 1) geven duidelijke aandacht aan de COP- en COPd-waarden:

Deze warmtepomp is geschikt voor zowel ruimteverwarming als warm tapwater, en is uitgerust met een weersafhankelijke regeling, wat betekent dat de warmtepomp automatisch aanpast aan de buiten- en binnentemperatuur. Daarnaast is een ruimtesensor ingebouwd, wat het rendement verder kan optimaliseren.

Omdat de warmtepomp modulerend werkt, past het verbruik aan de warmtevraag aan. Dit betekent dat er minder energie verloren gaat bij het verwarmen van een huis dat niet volledig vol zit of dat slechts een gedeelte van het verbruik nodig heeft.

COP en SCOP: Wat beïnvloedt het rendement?

De COP en SCOP van een warmtepomp worden beïnvloed door verschillende factoren, zoals:

1. De temperatuur van de bron (lucht of water):
   Hoe hoger de bron-temperatuur, hoe hoger de COP. Lucht-water warmtepompen zijn minder efficiënt dan aardwarmtepompen bij lage temperaturen, omdat lucht sneller temperatuurschommelingen vertoont.

2. De temperatuur van het eindproduct:
   Hoe hoger de eindtemperatuur van het verwarmingswater of lucht, hoe lager de COP. Bijvoorbeeld, het verwarmen van water tot 80°C vereist meer energie dan het verwarmen tot 35°C.

3. De technologie van de warmtepomp:
   Invertercompressoren en elektronisch gestuurde expansieventielen zorgen voor een hogere efficiëntie, omdat ze het vermogen kunnen aanpassen aan de warmtevraag.

4. De regeling en optimalisatie:
   Een warmtepomp met een weersafhankelijke regeling en ruimtesensor kan het rendement verder verhogen, omdat het verbruik aanpassingt aan de situatie.

5. De installatie en afvoer:
   Een correcte installatie van de warmtepomp, inclusief het afgiftesysteem (zoals vloerverwarming of radiatoren), zorgt voor een hoger rendement. Een vloerverwarmingssysteem werkt bijvoorbeeld efficiënter bij lagere eindtemperaturen dan radiatoren.

COP en SCOP in de praktijk: Hoe kies je de juiste warmtepomp?

Het kiezen van de juiste warmtepomp hangt af van meerdere factoren, zoals de energievraag, buitentemperatuur, ruimteverwarmingssysteem, en persoonlijke voorkeuren.

1. Kies voor een warmtepomp met een COP van minimaal 4

De meeste warmtepompen hebben een COP van 3 tot 4. Een COP van 4 betekent dat 4 kWh warmte gegenereerd wordt voor 1 kWh elektriciteit. Dit is al een goed rendement, maar hogere waarden zorgen voor een snellere terugverdientijd en lagere energiekosten. De Alpha Innotec Paros 4 levert bij 7/35°C een COP van 4.84, wat hoger ligt dan het gemiddelde en gunstig is voor energiezuinigheid.

2. Overweeg SCOP voor een realistisch beeld

Hoewel COP een goed getal is, geeft het niet het volledige beeld. De SCOP (Seasonal Coefficient of Performance) is een betere maat voor het jaarlijks energieverbruik en rendement. Het is verstandig om dit getal te bekijken bij de aankoop van een warmtepomp. Voor een lucht-water warmtepomp ligt de SCOP vaak rond de 3.5 tot 4.5, afhankelijk van de installatie en regio.

3. Kies een warmtepomp die geschikt is voor jouw systeem

Als je bijvoorbeeld een vloerverwarmingssysteem hebt, is een warmtepomp met een lager eindvermogen voldoende, omdat vloerverwarming goed werkt bij lagere temperaturen. In dit geval kan een warmtepomp met een iets lagere COP al voldoende zijn. Daarentegen, als je een systeem hebt met hoogtemperatuur-radiatoren, is een warmtepomp met een hogere COP en SCOP beter geschikt.

4. Kies voor een warmtepomp met modulerende technologie

Een modulerende warmtepomp past het vermogen aan de warmtevraag aan, wat leidt tot energiebesparing. De Paros 4 is uitgerust met een modulerende compressor, wat betekent dat het vermogen niet altijd volledig wordt ingezet, maar afhankelijk van de vraag. Dit is efficiënter dan een warmtepomp die altijd hetzelfde vermogen levert, ongeacht de situatie.

5. Combineer met een buffer of boiler

Voor warm tapwater is het verstandig om een warmtepomp te combineren met een buffervat of boiler. Veel warmtepompen, zoals de Paros 4, hebben een integrale regeling voor warm tapwater, wat betekent dat ze automatisch de benodigde hoeveelheid warm water opwekken. Dit voorkomt energieverspilling door het constant opwarmen van water.

COP en SCOP: Aardwarmtepomp versus lucht-water warmtepomp

Hoewel de Alpha Innotec Paros 4 een lucht-water warmtepomp is, is het ook interessant om de COP en SCOP van een aardwarmtepomp te vergelijken. Aardwarmtepompen onttrekken warmte aan de grond of oppervlaktewater, wat een constantere temperatuur biedt dan lucht. Daardoor is de COP van een aardwarmtepomp vaak 0.5 tot 1 COP-punt hoger dan die van een lucht-water warmtepomp.

Een aardwarmtepomp heeft dus vaak een hogere COP en SCOP, wat leidt tot lage energiekosten en een snellere terugverdientijd. Maar aardwarmtepompen zijn duurder in aanschaf, omdat er gaten gegraven moeten worden of leidingen in de grond gelegd. Bovendien is de installatie complexer en vereist het het werk van een ervaren installateur.

In regio’s met een warmere winters, zoals zuidelijke delen van Nederland, is een lucht-water warmtepomp zoals de Paros 4 vaak voldoende. In koude regio’s of bij een lage SCOP-omgeving kan een aardwarmtepomp beter presteren.

COP en energiekosten: Hoeveel bespaar je?

De COP van een warmtepomp heeft een directe invloed op de energiekosten. Hoe hoger de COP, hoe minder elektriciteit er verbruikt wordt.

Een warmtepomp met een COP van 4 levert 4 kWh warmte voor 1 kWh elektriciteit. Als je bijvoorbeeld 10.000 kWh warmte per jaar nodig hebt, dan is het elektriciteitsverbruik:

• COP 4: 2.500 kWh per jaar
• COP 3: 3.333 kWh per jaar

Als het elektriciteitsverbruik 0.30 euro per kWh is, dan bespaar je bij een COP 4 in vergelijking met COP 3:

• 2.500 kWh x 0.30 = 750 euro per jaar
• 3.333 kWh x 0.30 = 1.000 euro per jaar
• Besparing: 250 euro per jaar

Over een periode van 10 jaar, is dat een besparing van 2.500 euro, wat bijdraagt aan een snellere terugverdientijd van de warmtepomp.

COP en zonnepanelen: Hoeveel heb je erbij nodig?

Een warmtepomp met een hoge COP vereist minder zonnepanelen om het elektriciteitsverbruik te compenseren. Bijvoorbeeld:

• COP 4: 2.500 kWh elektriciteitsverbruik per jaar
• COP 3: 3.333 kWh elektriciteitsverbruik per jaar

Als je 10 zonnepanelen hebt die 1.000 kWh per jaar opleveren, dan:

• Bij COP 4: je hebt 3 panelen nodig om het verbruik te dekken
• Bij COP 3: je hebt 4 panelen nodig

Een warmtepomp met een hogere COP maakt het dus makkelijker om energieautonoom te zijn.

COP en koeling: Is de warmtepomp ook geschikt voor koeling?

De Alpha Innotec Paros 4 is niet alleen geschikt voor ruimteverwarming, maar ook voor koeling. De technische specificaties tonen aan dat de warmtepomp bij 35/18°C een koelvermogen van 2.72 tot 3.62 kW kan leveren, en bij 35/7°C van 1.21 tot 2.87 kW.

Hoewel de COP bij koeling iets anders is dan bij verwarming (bij verwarming onttrekt de warmtepomp warmte uit de lucht en brengt het aan in het water, terwijl bij koeling het proces omgekeerd is), blijft het rendement aanzienlijk. Een COP van 4 betekent dat het koelvermogen aanzienlijk is ten opzichte van het elektriciteitsverbruik.

De warmtepomp is ook geschikt voor zwembadverwarming, wat een extra toepassing biedt. Het heeft een zwembadregeling, wat betekent dat de warmtepomp automatisch aansluit op de temperatuur van het zwembadwater en alleen warmte levert wanneer nodig.

COP en ruimteverwarming: Wat is het verschil?

Het rendement van een warmtepomp bij ruimteverwarming is vaak iets hoger dan bij het opwekken van warm tapwater. Dit komt doordat de eindtemperatuur van het verwarmingswater lager is (bijvoorbeeld 35°C) dan bij warm tapwater (60°C). Het temperatuurverschil is dus kleiner, wat resulteert in een hoger rendement.

In de technische specificaties van de Paros 4 is ook aangegeven dat de warmtepomp geschikt is voor bijverwarming van CV, wat betekent dat het kan samengaan met een traditionele CV-ketel. Dit is handig in oude woningen waar een volledige verwarmingsswitch niet mogelijk is.

COP en het milieu: Hoe groen is een warmtepomp?

Een warmtepomp met een hogere COP is niet alleen energiezuiniger, maar ook milieuvriendelijker. Het verbruikt minder elektriciteit, wat betekent dat er minder CO₂ wordt uitgestoten. Bij een warmtepomp met een COP van 4 is het CO₂-verbruik bijvoorbeeld:

• 1 kWh elektriciteit = 0.5 kg CO₂
• 2.500 kWh elektriciteit = 1.250 kg CO₂ per jaar

Vergelijk dit met een traditionele CV-ketel die 10.000 kWh warmte levert via gas:

• 10.000 kWh gas = ongeveer 1.000 kg CO₂ per jaar

Een warmtepomp met een COP van 4 zorgt dus voor een CO₂-reductie van 250 kg per jaar, wat over 10 jaar leidt tot een reductie van 2.500 kg CO₂.

Conclusie

Een warmtepomp zoals de Alpha Innotec Paros 4 is een efficiënte keuze voor ruimteverwarming, warm tapwater en zelfs koeling. Met een COP van 4.84 bij 7/35°C, is het rendement aanzienlijk hoger dan de gemiddelde warmtepomp. Het weersafhankelijke regel- en optimalisatiesysteem, de modulerende compressor, en de integrale regeling voor warm tapwater zorgen voor een efficiëntere werking en lagere energiekosten.

Hoewel COP een belangrijke maat is, is het SCOP-waarde eveneens cruciaal voor het bepalen van het jaarlijks rendement. Een warmtepomp met een hogere SCOP zorgt voor een snellere terugverdientijd en lagere energiekosten over het hele jaar.

Bij het kiezen van een warmtepomp is het dus verstandig om zowel de COP als de SCOP te bekijken, maar ook de technische specificaties, regelopties, en toepassingsmogelijkheden. Een warmtepomp zoals de Paros 4 is geschikt voor een breed spectrum van situaties, waaronder bijverwarming, koeling, en zwembadverwarming.

Voor zowel huis-eigenaren, DIY-enthousiastelingen, als installateurs en professionals is het begrijpen van COP en SCOP essentieel voor een slimme keuze in het kader van verduurzaming, energiebesparing, en kosteneffectiviteit.

Bronnen

1. Alpha Innotec Paros 4 warmtepomp
2. COP, SCOP en rendement van warmtepompen
3. SCOP en COP van warmtepompen