Warmtepompen in huis met 3-fase aansluiting: typen, installatie en energievoordeel

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

De overstap naar een warmtepomp is voor veel huiseigenaren een logische keuze om energie te besparen en het klimaatdoel van 2050 te ondersteunen. Een warmtepomp maakt gebruik van een slimme technologie die warmte uit de omgeving opneemt en deze gebruikt om een woning te verwarmen. Vooral bij woningen met een 3-fase aansluiting is de installatie van een warmtepomp efficiënter en geschikter voor grotere woningen of woningen met hoge energieverbruik. In deze artikel geven we een overzicht van de verschillende typen warmtepompen, de technische voorwaarden voor een 3-fase installatie, het installatieproces, en het energievoordeel dat te behalen is.

Inleiding

Een warmtepomp is een duurzame oplossing voor verwarming en warm water in de woning. Het principe is vergelijkbaar met een koelkast: het systeem haalt warmte uit de buitenlucht, de bodem of het grondwater, verwerkt deze en brengt het in huis. In tegenstelling tot een elektrische kachel of een traditionele cv-ketel, maakt een warmtepomp gebruik van een energiezuinige technologie die een warmte-opbrengst levert die groter is dan het elektriciteitsverbruik.

Een 3-fase aansluiting is van belang voor huiseigenaren die overwegen om een warmtepomp te installeren, omdat dit het rendement van het systeem verhoogt en het mogelijk maakt om grotere ruimtes efficiënter te verwarmen. In dit artikel bespreken we de voorwaarden voor de installatie van een warmtepomp, de typen die beschikbaar zijn, en het belang van isolatie en elektriciteitsaansluiting. We geven ook aan hoe een warmtepomp kan worden aangesloten op een 3-fase meterkast en wat de voordelen zijn van deze aansluiting.

Soorten warmtepompen

Er zijn verschillende soorten warmtepompen, waarbij de keuze afhankelijk is van de bouwkenmerken van de woning, het isolatiepeil, en de elektriciteitsaansluiting. De drie hoofdtypes zijn:

1. Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp combineert een warmtepomp met een gascondensatieketel. Het systeem werkt automatisch afhankelijk van de buitentemperatuur en het verbruik. In de meeste gevallen neemt de warmtepomp het grootste deel van de verwarming voor zijn rekening, terwijl de ketel ingaat wanneer het te koud is voor een efficiënt werkt van de warmtepomp. Dit maakt de hybride warmtepomp geschikt voor woningen met minder goede isolatie. De warmtepomp haalt warmte uit de lucht buiten en levert deze in het verwarmingssysteem in huis. De ketel zorgt voor warm water.

Hybride warmtepompen zijn ideaal voor woningen die al een cv-installatie hebben en waar het geïsoleerd is, maar niet optimaal. Bij een hybride warmtepomp is minder isolatie vereist dan bij een volledig elektrische warmtepomp. De hybride warmtepomp is bovendien geschikt voor woningen met een 3-fase aansluiting.

2. Volledig elektrische warmtepomp (all-electric)

Een volledig elektrische warmtepomp vervangt de cv-ketel volledig. Het systeem haalt warmte uit de lucht, de bodem of het grondwater en verwerkt deze om de woning te verwarmen en warm water aan te bieden. Dit type warmtepomp is alleen geschikt voor goed geïsoleerde woningen met minstens energielabel B. De reden hiervoor is dat de warmtepomp efficiënter werkt in een woning met weinig warmteverlies. De retourtemperatuur in het verwarmingssysteem moet laag zijn om de efficiëntie te behouden.

Een all-electric warmtepomp is geschikt voor woningen met een 3-fase aansluiting en is vaak de keuze bij nieuwbouw of bij woningen waaromheen uitgebreid is verduurzaam. De warmtepomp werkt dan volledig op elektriciteit, wat betekent dat het huis volledig van gas af kan.

3. Bodemwarmtepomp

Een bodemwarmtepomp haalt warmte uit de bodem via buizen die zijn gevuld met een vloeistof. Deze buizen lopen meestal 100 tot 300 meter diep. De vloeistof neemt warmte op uit de bodem en geeft deze via een warmtewisselaar af in het verwarmingssysteem van het huis. Omdat de bodem een constante temperatuur heeft, is een bodemwarmtepomp erg efficiënt.

Een bodemwarmtepomp is ook geschikt voor woningen met een 3-fase aansluiting en is vaak te vinden in nieuwbouw. Het nadeel van een bodemwarmtepomp is de hoge investeringskost, omdat grondwerken nodig zijn voor de installatie. Bovendien is een bodemwarmtepomp afhankelijk van de grondstructuur en is het niet mogelijk in elke locatie.

4. Lucht-lucht warmtepomp

Deze warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en blazt deze direct in de woning, waardoor de lucht wordt verwarmd. In de zomer kan het systeem worden omgedraaid om koele lucht in te blazen, waardoor het ook dienst doet als airco. Een lucht-lucht warmtepomp is minder geschikt voor het verwarmen van grotere ruimtes en is vooral ideaal voor comfortverwarming. Het is een goedkoper alternatief voor woningen die weinig ruimte hebben of waar geen radiatoren aanwezig zijn.

Technische vereisten voor een warmtepomp met 3-fase aansluiting

Een warmtepomp met een 3-fase aansluiting is geschikt voor grotere woningen of woningen met hoge energieverbruik. Het rendement van een warmtepomp is afhankelijk van de elektriciteitsaansluiting. Bij een 3-fase aansluiting is het mogelijk om een warmtepomp te kiezen met een hogere vermogenscapaciteit, wat betekent dat het systeem efficiënter kan werken bij grotere woningen of bij hoge verwarmingseisen.

1. Meterkast

De meterkast heeft een beperkte capaciteit. Bij een 3-fase aansluiting is het belangrijk om te controleren of de capaciteit van de meterkast overeenkomt met die van de gekozen warmtepomp. Als de meterkast niet voldoende capaciteit heeft, moet deze worden aangepast. Dit gebeurt via de netbeheerder. Bovendien moet er sprake zijn van een vrije 1-fase of 3-fase groep in de meterkast. Niet elke meterkast is standaard hiermee uitgerust.

Het aanpassen van de meterkast is meestal mogelijk met een investering van ongeveer €500, wat kan worden gedaan door een erkende installateur. Het is belangrijk om dit vooraf te plannen, omdat het een bepalende factor is bij het kiezen van het type warmtepomp.

2. Elektriciteitsaansluiting

Een 3-fase aansluiting is nodig voor warmtepompen met een hogere vermogenscapaciteit. Bij een 3-fase aansluiting wordt het elektriciteitsverbruik van de warmtepomp over drie fasen verdeeld, wat het rendement verhoogt en het verbruik gelijkmatiger maakt. Dit voorkomt piekverbruik en zorgt voor een stabielere werking van het systeem.

Een 3-fase aansluiting is vooral geschikt voor hybride en all-electric warmtepompen, die een hoger vermogen vereisen. Het is ook belangrijk dat het verwarmingssysteem in het huis geschikt is voor een elektrische warmtepomp. Bijvoorbeeld, radiatoren die een hoge retourtemperatuur vereisen zijn niet geschikt voor een volledig elektrische warmtepomp.

Installatie van een warmtepomp

De installatie van een warmtepomp is een complexe klus die het beste uitgevoerd wordt door een ervaren installateur. Het proces omvat verschillende stappen:

1. Voorbereiding

Voor de installatie moet de woning worden gecontroleerd op isolatie, de elektriciteitsaansluiting en het verwarmingssysteem. De warmtepomp moet compatibel zijn met het bestaande verwarmingssysteem. Bijvoorbeeld, een volledig elektrische warmtepomp vereist een lage retourtemperatuur in de verwarming, wat niet mogelijk is bij een systeem met hoge retourtemperatuur.

Het is ook belangrijk om een huisscan te laten uitvoeren, waarbij wordt bekeken welke warmtepomp het beste past bij de woning. Dit kan online worden gedaan via bijvoorbeeld websites van warmtepompinstallateurs. Een huisscan duurt ongeveer 2 minuten en geeft direct advies over welke warmtepomp geschikt is, eventuele subsidieopties en mogelijke verduurzamingsmaatregelen.

2. Installatie van de units

Bij een hybride of lucht-water warmtepomp zijn er meestal twee units: een binnenunit en een buitenunit. De buitenunit wordt meestal op een voetstuk gemonteerd en moet geplaatst worden op een zonnestandplaats en zo dicht mogelijk bij de binnenunit om warmteverlies in de leidingen te minimaliseren. De installatie van de buitenunit is zware arbeid die meestal uitgevoerd moet worden door meerdere installateurs.

De binnenunit wordt aangesloten op het verwarmingssysteem in de woning. De installatie moet conform de fabrikantvoorschriften worden uitgevoerd, inclusief het gebruik van eenrichtingskleppen waar nodig. Eenrichtingskleppen zorgen ervoor dat het water in het systeem maar in één richting kan stromen, wat voorkomt dat er warmteverlies optreedt.

3. Instellen en controleren

Na de installatie van de units moet de warmtepomp worden ingesteld en gecontroleerd door een ervaren installateur. Dit omvat het instellen van de temperatuur, het controleren van de elektriciteitsaansluiting en het testen van de werking van het systeem. De installateur controleert ook of de warmtepomp veilig en efficiënt werkt.

4. Gebruik van de warmtepomp

Zodra de warmtepomp is geïnstalleerd en gecontroleerd, is het klaar voor gebruik. De warmtepomp zorgt voor de verwarming van de woning en het warm water. Het systeem werkt automatisch afhankelijk van de buitentemperatuur en het verbruik. Bij een hybride warmtepomp gaat de ketel automatisch bij wanneer de buitentemperatuur te laag is voor een efficiënt werken van de warmtepomp.

Voordelen van een warmtepomp met 3-fase aansluiting

Een warmtepomp met een 3-fase aansluiting biedt een aantal voordelen boven een warmtepomp met een enkelfase aansluiting. De belangrijkste voordelen zijn:

Hoger rendement: Een 3-fase aansluiting zorgt voor een gelijkmatig elektriciteitsverbruik, wat het rendement van de warmtepomp verhoogt.
Grotere capaciteit: Een warmtepomp met een 3-fase aansluiting kan een hoger vermogen leveren, wat betekent dat het systeem geschikt is voor grotere woningen of woningen met hoge verwarmingseisen.
Minder piekverbruik: Een 3-fase aansluiting voorkomt piekverbruik, wat leidt tot een stabielere werking van het systeem.
Toekomstbestendig: Een 3-fase aansluiting is toekomstbestendig en geschikt voor groene energieopwek, zoals zonnepanelen.

Kostenvoorbeelden en subsidies

De investeringskosten voor een warmtepomp variëren afhankelijk van het type en de installatie. Voorbeeldkosten zijn:

Lucht-lucht warmtepomp: €4.000 tot €7.000
Hybride warmtepomp: €8.000 tot €15.000
All-electric warmtepomp: €5.000 tot €9.000
Bodemwarmtepomp: €9.000 tot €20.000

De terugverdientijd van een warmtepomp varieert afhankelijk van de isolatie van de woning, het elektriciteitsverbruik en de subsidies. In Nederland zijn er subsidies beschikbaar voor huiseigenaren die overstappen naar een warmtepomp. De subsidies zijn afhankelijk van het type woning, de isolatie en de elektriciteitsaansluiting.

Conclusie

De installatie van een warmtepomp in een woning met een 3-fase aansluiting biedt een aantal voordelen, zoals hoger rendement, grotere capaciteit en minder piekverbruik. De keuze van het juiste type warmtepomp hangt af van de bouwkenmerken van de woning, het isolatiepeil en de elektriciteitsaansluiting. Een hybride warmtepomp is geschikt voor woningen met minder goede isolatie, terwijl een all-electric warmtepomp de keuze is voor goed geïsoleerde woningen.

De installatie van een warmtepomp is een complexe klus die het beste uitgevoerd wordt door een ervaren installateur. Het is belangrijk om de meterkast en het verwarmingssysteem te controleren vooraf. De investering in een warmtepomp kan worden vergoed via subsidies en leidt tot aanzienlijke besparingen op het energieverbruik.