Warmtepompen en ISDE-subsidie: Uitsluiting van nieuwbouw in 2020 en gevolgen voor de sector

Published by Redactie on oktober 7, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE) is sinds 2016 een belangrijke stimulans voor particulieren en bedrijven die investeren in duurzame energieproductie en energiebesparing. Echter, in 2020 is een cruciale wijziging ingevoerd: warmtepompen in nieuwbouw zijn sinds 1 januari 2020 volledig uitgesloten van de ISDE-subsidie. Deze wijziging heeft gevolgen gehad voor woningbouwmaatschappijen, bouwbedrijven en particuliere investeerders, met onvoorziene kosten en uitdagingen.

Deze artikel behandelt de wijziging van de ISDE-subsidie in 2020, met een focus op warmtepompen in nieuwbouw. Het legt de achterliggende redenen van de overheid uit, bespreekt de reacties van de sector, en geeft inzicht in de gevolgen voor zowel nieuwbouwprojecten als de bestaande woningstock. Daarnaast wordt ingegaan op de voortgezette subsidiebeleid voor warmtepompen in bestaande bouw en de toekomstige richting van de ISDE-subsidie in 2024.

De ISDE-subsidie voor warmtepompen in 2020

Aanpassing in de subsidieregeling

Op 1 januari 2020 werd de ISDE-subsidie voor warmtepompen in nieuwbouw volledig afgelopen. Dit betekent dat investeringen in warmtepompen voor woningen die op of na 1 juli 2018 een omgevingsvergunning hebben ontvangen, niet langer in aanmerking komen voor subsidie onder de ISDE. Deze wijziging is gedaan in het kader van de verduurzaming van de energievoorziening en de overgang naar aardgasvrije nieuwbouw.

Minister Cora van Nieuwenhuizen van Economische Zaken (later opgevolgd door Wiebes) motiveerde deze wijziging met de wijziging van de Gaswet vanaf 1 juli 2018. Deze nieuwe wet maakt het standaard dat nieuwbouw niet meer wordt voorzien van een aardgasleiding. In plaats daarvan moet er gekozen worden voor duurzame verwarmingsopties, zoals warmtepompen.

De overheid stelt dat het niet langer nodig is om warmtepompen in nieuwbouw te subsidiëren, omdat deze keuze al verplicht is. Het subsidiebudget kan hiermee worden ingezet voor de verduurzaming van bestaande woningen en andere gebouwen, waar de impact van investeringen groter is.

Gevolgen voor de sector

De uitsluiting van nieuwbouw uit de ISDE-subsidie heeft geleid tot onvoorziene extra kosten in vrijwel alle nieuwbouwprojecten met warmtepompen. De Lente-akkoord-partners, een overkoepelende organisatie van woningbouwmaatschappijen, hebben hier expliciet op gewezen in een brief aan minister Wiebes. Zij vinden dat de invoeringsperiode voor de wijziging te kort is en dat het Rijk onvoldoende duidelijkheid heeft gegeven over het voortbestaan van de ISDE voor nieuwbouw.

Volgens deze partijen is er vanaf juli 2018 herhaaldelijk om duidelijkheid gevraagd, maar de informatie die beschikbaar was, gaf geen duidelijke richting. De partners stellen dat de wijziging in de subsidieregeling abrupt is en dat de sector hier niet op voorbereid was. Dit heeft geleid tot vertragingen, verhoogde kosten en onzekerheid in de planning van nieuwbouwprojecten.

Subsidiebeleid en budgetverdeling

De ISDE-subsidie is opgenomen in een meerjarige regeling, die in 2020 volgens de oorspronkelijke plannen zou eindigen. Het budget voor warmtepompen in nieuwbouw is nu volledig herbesteed naar projecten in bestaande bouw. Dit betekent dat het budget voor de ISDE in 2020 geheel gericht is op de verduurzaming van het huidige woningbestand en industriële installaties.

De voortgang van subsidies wordt bepaald op basis van de volgorde van binnenkomst van aanvragen. Voor particulieren en woningcorporaties is het dus belangrijk om zo snel mogelijk een aanvraag te indienen om in aanmerking te komen voor subsidie.

Warmtepompen in bestaande bouw

Subsidiebeleid en kwaliteitscriteria

Hoewel nieuwbouw sinds 2020 uitgesloten is van de ISDE-subsidie voor warmtepompen, blijft bestaande bouw in aanmerking komen. In 2024 zijn echter wel nieuwe criteria ingevoerd voor de kwaliteit van de warmtepompen. Vanaf 2024 komen alleen warmtepompen met een energie-efficiëntieklasse A++ of hoger in aanmerking voor subsidie. Dit geldt voor alle typen warmtepompen, met uitzondering van warmtepompen met een vermogen van meer dan 70 kW.

Deze wijziging is bedoeld om overstimulering te voorkomen en ervoor te zorgen dat alleen de meest efficiënte warmtepompen subsidie ontvangen. De overheid stelt dat dit leidt tot een betere energiebesparing en minder CO2-uitstoot per investering.

Aanvraagprocedure en termijnen

Om in aanmerking te komen voor de ISDE-subsidie voor warmtepompen in bestaande bouw, dient een aanvraag vóór de opdrachtverstrekking of koopovereenkomst ingediend te worden. De realisatietermijn bedraagt 24 maanden. Dit betekent dat de warmtepomp binnen twee jaar na de beschikkingsdatum geïnstalleerd moet zijn.

Voor particuliere huishoudens en woningcorporaties is het belangrijk om rekening te houden met deze termijnen bij het plannen van renovatieprojecten. Omdat het budget van de ISDE in 2024 beperkt is, is de volgorde van binnenkomst van aanvragen bepalend voor de toekenning van subsidie.

ISDE-subsidie voor andere duurzame energiebronnen

Zonnepanelen

In 2024 is de ISDE-subsidie voor zonnepanelen volledig afgelopen. Vanaf dit jaar is het niet meer mogelijk om subsidie te ontvangen voor investeringen in zonnepanelen. Huishoudens die in 2023 nog een aanvraag indienen, kunnen subsidies ontvangen, mits de zonnepanelen binnen 24 maanden worden geïnstalleerd.

De overheid stelt dat zonnepanelen vanaf 2024 financieel aantrekkelijker zijn door de stijgende energieprijzen en de beschikbaarheid van andere stimuleringsmaatregelen. Daarnaast wordt de SDE++-regeling als alternatief aangewezen voor grotere projecten.

Zonneboilers

De subsidie voor zonneboilers is in 2024 verlaagd. Het bedrag dat voor deze installaties wordt uitgekeerd, is verminderd om overstimulering te voorkomen. Zonneboilers komen enkel in aanmerking voor subsidie in bestaande bouw. De aanvraagprocedure en realisatietermijnen zijn gelijk aan die voor warmtepompen.

Kleinschalige windturbines

De ISDE-subsidie voor kleinschalige windturbines is in 2024 voortgezet zonder inhoudelijke wijzigingen. Er zijn drie investeringscategorieën voor duurzame energieproductie: warmtepompen, zonneboilers en windturbines. Voor windturbines geldt dat de investering gedaan moet worden in het kader van een kleinverbruikersaansluiting.

Toekomstige richting van de ISDE-subsidie

Budget en prioriteiten

In 2024 beschikte de ISDE over een budget van €605 miljoen. Het budget wordt verdeeld op basis van de volgorde van binnenkomst van aanvragen. Dit betekent dat het belangrijk is om vroeg een aanvraag in te dienen om in aanmerking te komen voor subsidie.

De prioriteiten van de ISDE zijn gericht op investeringen in bestaande woningen en gebouwen. De overheid stelt dat het budget effectiever kan worden ingezet voor de verduurzaming van het huidige woningbestand, omdat hier de meeste koolstofreductie behaald kan worden.

Toekomstige veranderingen

De regeling van de ISDE wordt jaarlijks geëvalueerd, en eventuele wijzigingen worden meestal in augustus van het voorafgaande jaar aangekondigd. Aanvragers worden uitgenodigd om deel te nemen aan internetconsultaties, waarin de voorwaarden en subsidies voor het komende jaar worden besproken.

Voor investeerders is het daarom belangrijk om zich op de hoogte te houden van de wijzigingen in de ISDE-subsidie en te reageren op tijd om in aanmerking te komen voor subsidie.

Conclusie

De wijziging van de ISDE-subsidie in 2020, waarbij warmtepompen in nieuwbouw volledig uitgesloten zijn, heeft gevolgen gehad voor de woningbouwsector en particuliere investeerders. De overheid stelt dat deze wijziging nodig is om subsidiebudgetten te herbesteden naar bestaande woningen, waar de impact van investeringen groter is. Echter, de abrupte wijziging heeft geleid tot onzekerheid en onvoorziene kosten voor projectontwikkelaars.

In 2024 zijn nieuwe criteria ingevoerd voor warmtepompen in bestaande bouw, met een focus op energie-efficiëntie. De subsidie voor zonnepanelen is volledig afgelopen, terwijl zonneboilers en windturbines nog in aanmerking komen voor beperkte subsidies. De aanvraagprocedure en realisatietermijnen zijn streng, wat betekent dat investeerders snel moeten handelen om subsidie te ontvangen.

De toekomstige richting van de ISDE-subsidie is gericht op verduurzaming van het bestaande woningbestand en industriële gebouwen. Het budget wordt verdeeld op basis van de volgorde van binnenkomst, wat benadrukt hoe belangrijk het is om vroeg een aanvraag in te dienen. Investeerders en woningcorporaties worden uitgenodigd om deel te nemen aan de jaarlijkse internetconsultaties om op de hoogte te blijven van eventuele wijzigingen.