De ontwikkeling van de warmtepompmarkt in Nederland: Verkoopcijfers en trends sinds 2018

Inleiding

Sinds 2018 is de warmtepompmarkt in Nederland onderhevig aan grote veranderingen. Dit jaar vormt een belangrijke mijlpaal in de energietransitie, want nieuwe woningen mogen sinds 2018 niet meer op het aardgasnet worden aangesloten. Hierdoor is er een toegenomen vraag ontstaan naar alternatieve verwarmingsoplossingen, waaronder warmtepompen. In dit artikel wordt een gedetailleerde analyse gemaakt van de verkoopcijfers en trends van warmtepompen in Nederland sinds 2018. Op basis van CBS-statistieken, rapporten van brancheorganisaties en marktontwikkelingen worden de ontwikkelingen in de markt van warmtepompen beschreven, met aandacht voor de verschillende typen warmtepompen, hun verkoopcijfers, en de groei van het aandeel hybride warmtepompen.

Groei van de warmtepompmarkt sinds 2018

Sinds 2018 is er een duidelijke toename van de verkoop van warmtepompen in Nederland. In 2018 werden ruim 100.000 lucht-waterwarmtepompen geïnstalleerd. In de daaropvolgende jaren groeide het aantal aanzienlijk, waardoor de markt zich snel ontwikkelde. In 2022 bereikte de verkoop van lucht-waterwarmtepompen bijna 80.000 eenheden, een toename van meer dan 150% in vier jaar. Deze groei is grotendeels te danken aan de stijgende aardgasprijzen en het verbod op nieuwe gasaansluitingen in nieuwbouw.

De verkoop van lucht-luchtwarmtepompen, ook wel bekend als airco’s, groeide eveneens. In 2018 waren er al 408.780 lucht-luchtwarmtepompen geïnstalleerd. Deze cijfers bleven relatief stabiel tot 2020, waarop de verkoop behoorlijk steeg. In 2024 was het aantal lucht-luchtwarmtepompen met 1.898.700 geïnstalleerd, wat aantoont dat dit type warmtepomp een grote rol speelt in de markt.

Typen warmtepompen en hun marktaandeel

In Nederland zijn drie hoofdtypen warmtepompen in gebruik: bodem- of waterwarmtepompen, lucht-waterwarmtepompen en lucht-luchtwarmtepompen. Elke warmtepomp heeft zijn eigen toepassingsgebied en rendement, afhankelijk van de situatie van het gebouw.

Bodem- of waterwarmtepompen

Bodem- of waterwarmtepompen zijn meestal geïnstalleerd in nieuwbouw, omdat ze geen aardgasaansluiting nodig hebben. In 2018 werden er 60.380 bodem- of waterwarmtepompen geïnstalleerd. In 2023 steeg het aantal tot 148.530, wat een aanzienlijke groei toont. Echter, in 2024 nam de verkoop af met 35%, tot 161.020 eenheden. Hoewel de verkoop afnam, blijft dit type warmtepomp belangrijk in de nieuwbouwsector.

Lucht-waterwarmtepompen

Lucht-waterwarmtepompen zijn populair in zowel nieuwbouw als bestaande woningen. In 2018 werden er 100.890 geïnstalleerd, en in 2024 was dit aantal gestegen tot 574.480. Deze toename is het gevolg van de groeiende vraag in bestaande woningen, waar mensen op zoek zijn naar manieren om hun energieverbruik te verlagen.

Een belangrijke trend in de markt is de groei van hybride warmtepompen. In 2024 was 42% van de geïnstalleerde lucht-waterwarmtepompen hybride modellen. Hybride warmtepompen combineren een elektrische warmtepomp met een klein aardgasverbrandingstoestel, waardoor ze efficiënter zijn in koude winters.

Lucht-luchtwarmtepompen

Lucht-luchtwarmtepompen, of airco’s, worden vooral gebruikt voor koeling, maar kunnen ook worden ingezet voor verwarming. In 2018 werden er 408.780 geïnstalleerd, en in 2024 was dit aantal gestegen tot 1.898.700. In 2024 leverden deze warmtepompen nog steeds het minste energie, met een aandeel van ongeveer een kwart van de totale hernieuwbare warmteproductie. Dit komt doordat de meeste lucht-luchtwarmtepompen worden gebruikt voor koeling in de zomermaanden.

Invloed van de aardgasprijs en regelgeving

De groei van de warmtepompmarkt is in de loop van de jaren sterk beïnvloed door de aardgasprijs en regelgeving. In 2022 stegen de aardgasprijzen aanzienlijk, wat ervoor zorgde dat mensen op zoek gingen naar alternatieven voor aardgas. Hierdoor nam de verkoop van warmtepompen, met name lucht-waterwarmtepompen, aanzienlijk toe.

In 2024 daalde de verkoop van lucht-waterwarmtepompen met 29% ten opzichte van 2023. Dit is te verklaren doordat de markt zich begint te stabiliseren na de piek in 2022. Toch is het totaal aantal warmtepompen in Nederland in 2024 met 17% toegenomen ten opzichte van 2023, doordat er meer warmtepompen zijn bijgeplaatst dan er uit gebruik zijn genomen.

De regelgeving speelt ook een belangrijke rol in de groei van de warmtepompmarkt. Sinds 2018 mogen nieuwe woningen niet meer op het aardgasnet worden aangesloten. Hierdoor is de vraag naar warmtepompen in nieuwbouw sterk toegenomen. In 2024 waren er 2,6 miljoen warmtepompen in Nederland, waarvan 72% lucht-luchtwarmtepompen, 22% lucht-waterwarmtepompen en 6% bodem- of waterwarmtepompen.

De rol van subsidies en het marktgedrag

Subsidies hebben een belangrijke rol gespeeld in de verkoop van warmtepompen, met name hybride modellen. In 2021 werden ruim 3.800 subsidieaanvragen voor hybride warmtepompen gedaan, 6% meer dan in 2020. Deze groei is een indicatie van het toenemende belang dat wordt gehecht aan duurzame verwarmingssystemen.

In 2022 nam de vraag naar hybride warmtepompen explosief toe, vooral vanwege de stijgende gasprijzen en het conflict tussen Rusland en Oekraïne. Installateurs verwachten dat de wachttijden voor warmtepompen vanaf 2023 af zullen nemen, omdat fabrikanten extra productielocaties openen.

Marktonderzoek en industriële ontwikkelingen

In 2018 werd het Nationaal Warmtepomp Trendrapport uitgebracht door Dutch New Energy Research. In dit rapport werd een marktonderzoek uitgevoerd met 131 partijen uit de warmtepompsector. Het rapport gaf inzicht in de marktgroei, de technische specificaties van warmtepompen en de toepassingsmogelijkheden in verschillende sectoren, zoals woningbouw, utiliteitssector en industrie.

Het gemiddelde thermische vermogen van de warmtepompen die in 2018 op de markt kwamen, was 68 kW. Echter, de helft van de geleverde systemen had een vermogen van minder dan 10 kW. Dit toont aan dat er grote variatie is in de markt, afhankelijk van de toepassing en het type warmtepomp.

Toekomstige ontwikkelingen

In de komende jaren wordt verwacht dat de markt voor warmtepompen verder zal groeien, vooral door de verplichte overgang naar hybride warmtepompen bij de vervanging van cv-ketels. In 2026 zal het gebruik van hybride warmtepompen verplicht zijn bij de vervanging van cv-ketels in bestaande woningen. Dit zal zorgen voor een verdere toename van de vraag op de markt.

Daarnaast zijn er plannen om de productiecapaciteit van warmtepompen te verhogen. In 2024 zijn er al 350.000 lucht-luchtwarmtepompen verkocht, en wordt verwacht dat dit aantal in de komende jaren verder zal stijgen. De cumulatieve thermische capaciteit van warmtepompen in Nederland bereikte in 2024 11,7 gigawatt, waarvan 1,9 gigawatt in dat jaar werd toegevoegd.

Energieproductie en marktimpact

Hoewel warmtepompen nu nog voor een klein deel van het totale energieverbruik in Nederland verantwoordelijk zijn, is de groei duidelijk zichtbaar. In 2024 leverden warmtepompen 6% van de hernieuwbare energie in het land, wat overeenkomt met 0,7% van het totale energieverbruik. Dit is relatief weinig, maar aangezien de markt groeit, wordt verwacht dat dit aandeel in de toekomst zal stijgen.

Frank Agterberg, voorzitter van Vereniging Warmtepompen, verwacht dat de groei van de markt zich verder zal voortzetten, vooral in combinatie met de stijgende aandacht voor duurzame energie. In 2024 zijn er al 84% meer warmtepompen verkocht dan in dezelfde periode van 2023, wat een sterke groei toont.

Conclusie

De warmtepompmarkt in Nederland is sinds 2018 sterk gegroeid. De verkoop van lucht-waterwarmtepompen, lucht-luchtwarmtepompen en bodem- of waterwarmtepompen is gestegen, vooral in reactie op het verbod op nieuwe gasaansluitingen en de stijgende gasprijzen. Hybride warmtepompen nemen een steeds groter aandeel in de markt, en subsidies spelen een belangrijke rol in de aanschaf van deze systemen. In de komende jaren wordt verwacht dat de markt verder zal groeien, vooral door de verplichte overgang naar hybride warmtepompen bij de vervanging van cv-ketels. De markt is in ontwikkeling en speelt een steeds belangrijkere rol in de energietransitie in Nederland.

Bronnen

1. Groei aantal warmtepompen neemt af
2. Gasmonitor 2021: Groei verkoop warmtepompen
3. Nationaal Warmtepomp Trendrapport 2018
4. Warmtepomp 2021: Duurzaam
5. Zou Nederland tot de Europese warmtepompkoplopers behoren als airconditioners worden meegerekend?