Warmtepomp: Rendabel of niet rendabel? Een balans tussen kosten, opbrengsten en toekomstige perspectieven

Published by Redactie on oktober 20, 2025 | Category warmtepomp

Een recente studie van de CREG, de energieregelaar in België, heeft opnieuw opgeschrikt in de woningbouwsector. De krantenkop “warmtepomp verre van rendabel volgens energiewaakhond CREG” verscheen in verschillende media en gaf aan dat warmtepompen, ondanks hun populariteit als duurzame verwarmingsoptie, tegenwoordig financieel vaak minder gunstig zijn dan traditionele gasketels. Dit roept vragen op bij zowel huiseigenaren die overwegen om op groene verwarming over te stappen, als bij experts in de bouw- en renovatiesector.

In dit artikel wordt de studie van CREG besproken, samen met de omstandigheden waaronder warmtepompen op dit moment écht rendabel kunnen zijn. We onderzoeken de technische, economische én toekomstgerichte dimensies van warmtepompen en vergelijken deze met de tradities van gasverwarming. Op basis van de meest actuele en betrouwbare informatie uit de bronnen wordt een realistisch beeld geschilderd, zowel van risico’s alsook kansen.

De CREG-studie: Rendabiliteitsanalyse van warmtepompen

In mei van 2025 publiceerde de CREG een studie over de rentabiliteit van lucht-waterwarmtepompen vergeleken met klassieke gasketels en andere verwarmingssystemen zoals pelletsketels. De studie zocht uit of een overgang naar warmtepompen financieel aantrekkelijker is dan het huidige gebruik van aardgas of stookolie. De resultaten van deze vergelijking gaven aan dat warmtepompen in de meeste gevallen nog steeds minder rendabel zijn, vooral voor Vlaamse gezinnen die veel hun woning verwarmen via aardgas (Trends, CREG-studie).

Investeringskosten als belemmering

Een van de hoofdaanbevelingen in de CREG-studie is dat warmtepompen, ondanks hun verdiensten qua energielobby, niet automatisch de beste keuze vormen vanwege hun hoge aanschafkosten. Volgens Marten Ovaere, professor energie-economie aan de Universiteit van Gent, zijn de investeringskosten – inclusief installatie en benodigd vermogen – vaak te hoog ten opzichte van traditionele systemen. Als deze kosten worden meegerekend in de financiële analyse, loopt de rendabiliteit van warmtepompen terug voor de meeste gebruikers (Vakblad Warmtepompen, Studie CREG).

Toch benadrukt de CREG dat warmtepompen in theorie voordelen bieden, vooral in combinatie met hernieuwbare energie, zoals zonnepanelen of zonnepannekoten. Deze aanvullende oplossingen worden echter vaak niet meegerekend in de rentabiliteitsanalyses, waardoor het voordeel op lange termijn wordt overschat (Trends).

De rol van isolatie en verwarmingsinstallaties

De rendabiliteit van warmtepompen is sterk afhankelijk van het type woning en de kwaliteit van de isolatie. De studie van de CREG onderscheiden duidelijk:

Goede isolatie en vloerverwarming: In huizen met deze prestaties is een warmtepomp het meeste rendabel, want de warmtepomp heeft weinig energie nodig om een constante temperatuur te bereiken.
Slechtere isolatie en radiatoren: Daar daalt het rendement van de warmtepomp drastisch, en kan het zelfs resulteer in hogere verbruikskosten dan bij gasverwarming.

Professor Ovaere benadrukt dat deze beperkingen met ingang in hun huidige aanbod zorgen dat warmtepompen momenteel maar voor een beperkte groep huiseigenaren rendabel blijken – bijvoorbeeld voor diegenen met goede subsidies en een energiezuinige woning, zoals beschreven in de CREG-studie (VRT NWS, Vakblad Warmtepompen).

Hoe het prijsverschil tussen elektriciteit en gas beïnvloedt

Een andere belangrijke factor in de financiële analyse van warmtepompen is de verhouding tussen de stroomprijs en de gasprijs. Volgens de studie van CREG is elektriciteit in België op dit moment gemiddeld ruim vier keer duurder dan gas. Ondanks het feit dat een warmtepomp zeer efficiënt werkt (tot wel een coëfficiënt van 4, d.m.v. COP), leidt deze hoge eletriciteitsprijs vaak tot hogere totale kosten (Trends).

Ilse De Witte van de CREG stelt dit evenwicht in de spot, waarnaar ook in de studie gekeken wordt: de hoge belastingen en externe kosten in de elektriciteitsfactuur. Deze gegevens worden door meerdere bronnen bevestigd, ook in het vakblad “Warmtepompen”. Deze hoge kosten verdonkeren namelijk het werkelijke energievoordeel dat warmtepompen kunnen bieden.

Een mogelijke oplossing voor dit probleem ligt in een belastingherstructurering die elektriciteit aantrekkelijker maakt. Marten Ovaere zegt dat als de stroomprijzen dalen ten opzichte van gas en subsidies beschikbaar zijn, warmtepompen weer een aantrekkelijke investering kunnen worden (VRT NWS).

Waarom is de studie van CREG relevant voor de woningbouwsector?

De studie van CREG is door de energieregelaar bedoeld als grond voor aanbevelingen aan de federale overheid. Doel is om duurzame verwarmingsopties zoals warmtepompen toegankelijker en gunstiger te maken voor een breed spectrum van huiseigenaren (Trends). Dit sluit aan bij de bredere doelstellingen voor klimaatmaatregelen, carbonneutraal bouwen, en slimme energie-uitvoering in woningen.

Ondertussen is de groene transformatie van de Belgische huishoudelijke verwarming al begonnen: in tegenstelling tot het gebruik van aardgas, verbruikt een warmtepomp tot vier keer minder energie om dezelfde hoeveelheid warmte te leveren. Deze efficiëntie is een van de meest sterk gedocumenteerde voordelen van warmtepompinstallaties (Trends, CREG-studie).

De realiteit van overschakelen naar een warmtepomp

Een warmtepomp is geen snelle oplossing. Volgens professor Ovaere en meerdere bronnen is het om te overwegen om op deze technologie over te stappen, een koppeling met subsidies én vooruitzichten op een koelere elektriciteitswaarde. In de studie wordt tevens aandacht gevraagd voor het ondersteuningssysteem van de overheid, zonder welke groene verwarming niet voor iedereen haalbaar is (Trends, VRT NWS).

Bijvoorbeeld: huiseigenaren met beperkte middelen moeten subsidies kunnen gebruiken om de hoge investeringskosten van een warmtepomp te kunnen waarmaken. Daarnaast moet elektriciteit betaalbaarder worden. Zonder deze beleidswijziging blijft warmtepompinstallatie een privilege, en niet het standaardkader voor duurzame woningbouw.

Inbreng van zonnepanelen: Slimme combinatie of koppel voor de toekomst?

Hoewel een warmtepomp in de meeste scenario’s nog financieel minder gunstig is dan een aardgasketel, kunnen accessoires zoals zonnepanelen of opslagbatterijen de opbrengst significanter maken. Volgens de opsteller in de LinkedIn-rijpe post, betekent de installatie van een slimme warmtepomp samen met zonnepanelen een zogenaamde "win-win voor de woning en de woninghouder". Dit is juist omdat zonnepanelen elektriciteit leveren die gebruikt kan worden om de warmtepomp draaiende te houden, waardoor verbruikskosten nagenoeg nul kunnen zijn.

In de studie van de CREG werd dit aspect echter niet meegenomen. De focus lag volledig op verwarming, waarbij koeling en energieopwekking met zonlicht buiten de balans vielen. Hiermee ontstond een eenzijdig beeld van het echte potentieel dat warmtepompen in combinatie met hernieuwbare energie-uitvoering kunnen bieden.

Toekomstperspectieven: Waar hangt de toekomst van warmtepompen van af?

De toekomst van warmtepompen is sterk afhankelijk van een aantal factoren:

Stroom- en gasprijzen: Bij lagere stroomprijzen en hogere gasprijzen wordt het voordeliger om op warmtepompen te verwarmen.
Subsidies en overheidsmaatregelen: Stevige ondersteuning is nodig om investeringskosten terug te drukken. Zonder subsidies is een warmtepomp momenteel niet toegankelijk voor het woonkarakter.
Isolatiegraad en bouwjaar: De effectiviteit van een warmtepomp verloopt het beste in nieuwbouw of diepe renovaties waarmee de isolatiegraad wordt opgevoerd.
Koeling in de zomer: Warmtepompen zijn over het algemeen dubbelzijdig inzetbaar en kunnen ook gebruikt worden als airco, iets dat in de studie geen rol speelde, maar wel een extra aantrekkelijkheid kan vormen, vooral in een veranderend klimaat.

Is warmtepompen een onhoudbare duurzaamheidsoptie?

Hoewel warmtepompen theoretisch een duurzame en efficiënte verwarmingsoptie zijn, zijn de huidige omstandigheden – vooral in België – niet de meest gunstige om over te stappen. Eén niet-bevestigd rapport suggereert dat warmtepompen in combinatie met zonnepanelen en isolatie in een bepaalde context zelfs aantrekkelijker kunnen zijn dan klassieke gasverwarming (Vakblad Warmtepompen, Tegenoverliggende link).

Toch blijft het een feit dat de huidige omstandigheden – van hoge investeringskosten tot hoge stroomprijzen – over het algemeen tegen warmtepompen werken. Volgens meerdere bronnen is het dus een kwestie van beleid en technologieomzeiding om een warmtepomp een breder aantrekkelijke keuze te maken voor de woningbouwsector (TRENDS, CREG-studie, VRT NWS).

Conclusie

De studie van de CREG geeft een realistisch beeld van de financiële rentabiliteit van warmtepompen in de huidige marktsituatie, inclusief hoge investeringskosten en hoge eletriciteitsprijs. Een warmtepomp blijkt momenteel, in vele gevallen, de korte kant op te zijn ten opzichte van klassieke verwarmingssystemen vooral voor Vlaamse gezinnen met een woning met radiatoren en lagere isolatiewaarden.

Toch is het zowel de isolatiegraad als subsidies (en eventueel zonnepanelen) die het verschil maken. In huizen met goede isolatie en gebruik van hernieuwbare energie kunnen warmtepompen een duurzame en betaalbare keuze worden.

Uiteindelijk is het een kwestie van beleid, technologie en individuele omstandigheden. Zolang gas voordeliger is en subsidies onvoldoende de investeringskosten dekken, is de warmtepomp financieel een risicovolle investering. Maar op de lange termijn – en met het juiste beleid – is deze overstap naar duurzame verwarming een realistische doelstelling.