Warmtepomp met 37.000 kWh verbruik: analyseren, besparen en optimaliseren

De installatie van een warmtepomp wordt steeds populairder als een duurzamer alternatief voor traditionele verwarmingssystemen in woningen en gebouwen. Door gebruik te maken van energie-uitwisseling in de lucht of grond, kunnen warmtepompen efficiënt warmte leveren met een relatief laag elektriciteitsverbruik. Echter, ontstaat er bij onvoorzichtigheid of tekortschietend rendement een stroomverbruik als 37.000 kWh per jaar, wat veruit hoger is dan het gemiddelde. Wanneer een warmtepomp zoveel verbruikt, rijst de urgentie om het energieverbruik te analyseren en eventueel te optimaliseren. In dit artikel leggen we uit wat zo’n hoger stroomverbruik kan betekenen, waar het vandaan komt, hoe je dit kunt verklaren en welke stappen je kunt ondernemen om het verbruik af te bouwen.

Warmtepompen en stroomverbruik in het kort

Een warmtepomp gebruikt elektriciteit om warmte van een bron (zoals de buitenlucht, grond of warme ventilatielucht) naar het te verwarmen gebouw te halen en af te geven. De efficiëntie van een warmtepomp wordt weergegeven in de COP of SCOP-waarde – de verhouding tussen de opgewekte warmte en het elektrische inbrand.

Volgens betrouwbare informatie uit de bronnen, varieert het jaarlijkse stroomverbruik van een warmtepomp, afhankelijk van het type:

Een lucht-lucht warmtepomp wordt soms verward met het energieverbruik van lucht-water systemen, maar ook bij efficiënte installaties ligt het stroomverbruik maximaal rond de 5.000 kWh per jaar. Echter, in sommige ongeoptimaliseerde of grotere installaties, kan het verbruik fors hoger liggen – zoals bijvoorbeeld 37.000 kWh per jaar.

Verklaringen voor een stroomverbruik van 37.000 kWh per jaar

Een verbruik van 37.000 kWh aan elektriciteit door een warmtepomp per jaar is significant hoger dan de aangegeven normen. Dit duidt op een aanmerkelijk abnormale werking van het systeem. Vier belangrijke verklaringen waar dit vandaan kan komen, zijn:

1. Verkeerd gekozen of gekoppelde warmtepomp

Een warmtepomp die groter is dan nodig, of die niet goed wordt ingezet op het warmtebehoefteprofiel van het gebouw, verbruikt oververdacht veel stroom. Ook hybride systemen die niet correct worden gereguleerd (bijvoorbeeld waarbij de cv-ketel verwaarloosd wordt), kunnen leiden tot onnodig stroomverbruik.

2. Slechte isolatie van het te verwarmen gebouw

Een slecht geïsoleerde woning verliest meer warmte, waardoor de warmtepomp vaker en harder moet draaien. Bij een verlies van 1.500 tot 10.000 kWh (afhankelijk van de woning) kan de warmtepomp tot een COP verlies lijden en dus stroomverbruik vergroten. Volgens bronnen is isoleren altijd de eerste stap in de optimalisatie van een warmtepomp.

3. Lage COP (Co-efficient Of Performance) als gevolg van onverwerenbare aansluitingen

De COP-waarde geeft aan hoe efficiënt de warmtepomp warmte opwekt ten opzichte van de stroom die het verbruikt. Bij een lage COP, zoals 2 in plaats van 4 of 5, is het stroomverbruik aanzienlijk groter. Ook kan de COP worden beïnvloed door onvoldoende installatiekwaliteit, zoals een ongeschikt geplaatste leidinglengte of koelmiddelverlies. Zo’n situatie kan ertoe leiden dat de warmtepomp 3 tot 4 keer het verbruik heeft van een efficiënter systeem met een COP van 4 of hoger.

4. Extra oplevering of combinatie met zonnepanelen

In sommige gevallen kunnen hoge verbruiksgetallen ook voorkomen bij warmtepompen die gecombineerd worden met zonnepanelen of die speciaal geoptimaliseerd worden voor zowel warmte-, airco- en ventilatiebehoefte. Dan kan het verbruik tijdelijk hoger zijn. Maar zelfs in dergelijke gevallen ligt het meestal binnen de 20.000 kWh per jaar, zolang alles goed is afgestemd.

Hoe werkt het stroomverbruik van een warmtepomp per categorie?

Het totaal verbruik wordt normaal berekend uit het benodigde energieverbruik en aangevuld met de COP. Zie onderstaand voorbeeld van de COP-berekening:

Modelvoorbeeld berekening van het stroomverbruik:

Stel, dat je in een huis woont met een energieverbruik van 15.000 kWh per jaar en een warmtepomp met een COP van 4,8:

• Benodigde warmte voor woning: 15.000 kWh
• Elektriciteitsverbruik = 15.000 kWh ÷ 4,8 = 3.013 kWh per jaar

Zoiets past perfect binnen de gemiddelde gegevens van warmtepompen. Echter, bij een werkelijk hoge stroombehoefte:

• 37.000 kWh per jaar duidt op een COP van ± 0,4
• Bij een COP van 0,4 is er sprake van een extreem inefficiënt systeem

Voor de meeste moderne warmtepompen is dit enkel mogelijk bij technische problemen, zoals fouten in de installatie of een defect systeem. Bij moderne systemen ligt de COP doorgaans tussen de 2 en 5,5. Een COP van 0,4 is dus extreem laag en wijst op een systematisch probleem.

Mogelijke redenen voor het afwijkende verbruik

Laten we op basis van de feiten in de bronnen nagaan welke technische of praktische redenen zich kunnen voorstellen bij een verbruik van 37.000 kWh per jaar.

1. Niet optimale installatie of bediening

   • Geometrie van pijpen, incorrecte aansluiting op de warmtebron, technische defecten of lage kwaliteit in de installatie kunnen leiden tot stijging van het verbruik.

2. Geen voldoende onderhoud

   • Een warmtepomp kan na tien jaar levensduur onvoldoende presteren, als er geen onderhoud is geweest. Vervuiling van filters, koplengtes en koelpersoonlijke defecten verminderen het rendement.

3. Onnodige extra warmteproductie

   • In sommige gevallen draait een warmtepomp ook voor andere toepassingen, zoals koelen of luchtventilatie. Als alle functies gelijktijdig gebruikt worden, zorgt dit voor hoger verbruik.

4. Geen voldoende isolatie

   • Een slecht geïsoleerde woning leidt tot een constante warmte-afname van het systeem. In die gevallen weet de warmtepomp niet of kan niet efficiënter werken. Eén niet-bevestigd rapport schrijft over huizen met slechte isolatie waarbij warmtepompen zelfs drie keer meer energie verbruikt hebben dan normaal [1].

5. Onjuiste regeltechniek

   • Als de warmtepomp continu loopt zonder een intelligente regeling, zoals een thermostaat of slimme verwarming, neemt het energieverbruik toe. Zonder effectieve warmtebeheer kan het systeem continu draaien.

Stappen om stroomverbruik te optimaliseren

Om een verbruik van 37.000 kWh – dat uitzonderlijk laag in COP is – effectief terug te dringen, zijn er enkele aanbevolen stappen:

1. Onderzoek de COP van jouw warmtepomp

   • Zorg er voor dat het jaarlijks COP cijfer bepaald is. Dit is meestal in het testrapport van het apparaat vermeld. Indien het lager dan 2,5 is, is er geen sprake van een efficiënt systeem [4].

2. Inspectie door een erkend monteur of installateur

   • Laat de warmtepomp en zijn aansluitingen en pompen controleren door een erkende monteur. Een inspectie kan aantonen of er koelmiddelverlies of installatieproblemen optreden.

3. Verbeter de isolatie van het gebouw

   • Volgens bron [2], moet betere isolatie standaard zijn in alle woningen waar een warmtepomp geïnstalleerd wordt. Verhoging van de isolatie zorgt voor warmtereductie en daardoor lager stroomverbruik.

4. Verwijder overtollige verliezen door luchtdoorlaat

   • Veel woningen hebben overbodige luchtdoorstromen die de warmtelasting vergroten en het opnemen van warmte via de warmtepomp verhogen. Dicht luchtdichte deuren of ramen.

5. Bewijs energiebehoefte met een energieverbruikscan

   • Het onderzoeken van het stroom- en gasverbruik over de afgelopen 3 tot 5 jaar kan uitleg geven over de energiedoorstroming naar het gebouw. Indien het jaarverbruik hoger dan 20.000 kWh blijkt te zijn, zijn extra maatregelen nodig.

6. Stel slimme verwarming of thermostaat in

   • Een slimme thermostaat of verwarmingstimer aanraken tot een efficiënter gebruik van warmtepomp-energie.

7. Kijk naar de aanloop- en stijgreferentie van de warmtepomp

   • Sommige warmtepompen zijn slecht opstartend of stijgen langzaam op in de productie. Dit kan ertoe leiden dat het systeem onnodig veel tijd besteedt aan opstartfases.

Gevolgen van een hoog verbruik

Een warmtepomp die 37.000 kWh per jaar verbruikt, wekt verliezen op meerdere niveau's. Deze inclussie kunnen zijn:

• Hogere stroomrekening: Bij een elektriciteitsprijs per kWh van €0,25 tot €0,35, betekent 37.000 kWh jaarlijks een stroomrekening van ongeveer €9.250 tot €13.000.
• Onderdrukking van CO2-reductie-toevoegingen: Aangezien warmtepompen volgens plan stromen dienen, is verhoogd stroomverbruik confronterend met de CO2-voortgang.
• Ongelijke thermische benutting: De warmteproduktie is zowel minder gunstig voor de binnentemperatuur als over het energieverzamelpunt, wat een onmogelijke warmterequilibrage oplevert.

Een verhogen van het verbruik kan niet geacht worden tot verandering in de opbrengst of voortgang in duurzaamheid, waardoor het systeem wordt geïdentificeerd als nutteloos of ondoordacht.

Alternatieven of oplossingen

Als de warmtepomp inderdaad niet optimaal werkt, zijn er verschillende oplossingen om dit probleem tot staan te brengen of te compenseren:

1. Verplaatsing naar een hybride warmtepomp met cv-ketel

   • Een hybride systeem gebruikt stroom en gasketel om warmte te verspreiden. Bij slechte COP's (lager dan 2,5) is een hybrisinstallatie vaak het efficiëntste.

2. Vervanging, eventueel op basis van zonnepanelen

   • Bij slechte warmtepompinstallaties kan het nodig zijn om de warmtepomp te vervangen, eventueel in combinatie met zonnepanelen voor duurzame oplevering van elektriciteit.

3. Aanpassing van woning-isolatie

   • Betere glas-isolatie, akoestisch kozijn, isolatie van muren of plafonds is essentieel om de warmtelast van de woning te verminderen [4].

4. Beheerstrategieën

   • Het toevoegen van slimme regeltechniek of de inschakeling van een professionele verwarmingsspecialist kan het systeem stabiliseren en energie-optimaliseren.

5. Rapporteren bij energie-experts

   • Indien de warmtepomp van buitenaf teveel verbruikt, wordt het aanbevolen om dit te melden bij de energie-expert of dienst die het systeem test en registreert.

Conclusie

Een warmtepomp met een stroomverbruik van 37.000 kWh per jaar is extreem hoog, vergeleken met de normale gegevens en verwachtingen voor dit type verwarmingssysteem. Aan de hand van de beschikbare informatie blijkt dit verbruik te wijzen op enkele mogelijke oorzaken, zoals een onnodig grote aansluiting, technische problemen, lage COP-waarden of onvoldoende isolatie van het te verwarmen gebouw. De prijs van dit verbruik kan op jaarbasis aanzienlijk zijn en de duurzaamheid van de warmtepomp in twijfel trekken.

De aanbevolen stappen om dit verbruik terug te dringen zijn onder andere het controleren van de COP-waarde, professionele inspectie, isolatie-verbetering en het gebruik van slimme thermostaten. Bovendien kan de keuze van een hybride aanpak of de aanpassing van het energiebeheer van het huis het effectiefst zijn om zowel koste als milieu-effecten te minimaliseren.

Als u merkt dat uw warmtepomp verbruikt zoals beschreven, is het verstandig om actie te ondernemen. Zo kan het niet alleen uw energierekening drastisch verlagen, maar ook de CO2-uitstoot van het systeem druk verminderen of zelfs totaal elimineren.

Bronnen

1. Warmtepomp energieverbruik: wat je moet weten over kosten, besparing en efficiëntie
2. Hoeveel stroom verbruikt een warmtepomp
3. Verbruik warmtepomp berekenen
4. Hoeveel elektriciteit verbruikt een warmtepomp