Standpijp en riolering: functie, toepassing en technische aspecten

Published by Redactie on juli 2, 2025 | Category riolering

Een standpijp speelt een cruciale rol in het rioleringssysteem, met name in binnen- en buitenriolering. De standpijp zorgt voor een betrouwbare water- en afvoerinstallatie, waardoor de binnenruimte goed gecirculeerd wordt. De betrokkenheid van de standpijp in het rioleringssysteem is onmisbaar voor het voorkomen van stankoverlast, drukproblemen en lekkages. In dit artikel wordt uitgelegd wat een standpijp is, hoe deze werkt, welke materialen er gebruikt worden en waarom het belangrijk is om de juiste standpijp te kiezen voor een bouwlocatie of woning.

Wat is een standpijp en waarom is het belangrijk?

Een standpijp is een verticale buis die gebruikt wordt om drinkwater te leveren op plaatsen waar geen directe wateraansluiting beschikbaar is, zoals bij bouwplaatsen, evenementen of industriële gebieden. De standpijp fungeert als tijdelijke waterbron en wordt aangesloten op het waterleidingnetwerk van leveranciers zoals Vitens. Gebruikers kunnen water afnemen via een kraan die op de standpijp is gemonteerd.

In de binnenriolering is de standpijp een essentieel onderdeel van het afvoersysteem. De standpijp zorgt voor een efficiënte afvoer van afvalwater en helpt bij het voorkomen van drukverschillen in de afvoerleidingen. Deze drukverschillen kunnen leiden tot stankoverlast, problemen met het spoelen van toiletten en douches, en zelfs verstoppingen.

Een standpijp is meestal van metaal, kunststof of asbestcement gemaakt. Voor de binnenriolering worden meestal kunststoffen zoals PVC, PE, PP en Loro-x gebruikt. Voor industriële toepassingen zijn er ook standpijpen van roestvrij staal, zoals die in bron [3] worden beschreven.

Functie en werking van een standpijp

De standpijp heeft als doel het waarborgen van voldoende beluchting en ontluchting van de binnenriolering. De standpijp loopt van het laagste punt van een gebouw tot het hoogste punt, waardoor de afvoerleidingen goed kunnen werken. De standpijp zorgt ervoor dat de drukverschillen in de afvoerbuizen worden opgeheven, waardoor er geen stankoverlast ontstaat.

In het rioleringssysteem ontstaan twee soorten stromingen in de standpijp: het vallende water met afvalstoffen en een luchtstroming. Als er een kleine hoeveelheid water wordt afgevoerd, loopt het langs de wanden van de standpijp naar beneden. Hierdoor ontstaat wrijving tussen de lucht en het vallende water, waardoor lucht wordt meegezogen. Dit leidt tot drukverschillen in de standpijp. In het bovenste gedeelte van de standpijp ontstaat een onderdruk en in het onderste gedeelte een overdruk.

Om dit te voorkomen, dient het rioleringssysteem "ontspannen" belucht te worden. Dit gebeurt meestal via een ontspanningsleiding, die aan de standpijp is aangesloten. Deze ontspanningsleiding zorgt ervoor dat de binnenriolering in open verbinding staat met de buitenlucht, waardoor de luchtdruk in het rioleringssysteem geregeld wordt.

Materialen en constructie van een standpijp

De keuze van het materiaal voor een standpijp hangt af van de toepassing en het type rioleringssysteem. Voor binnenriolering worden meestal kunststoffen gebruikt, zoals PVC, PE, PP en Loro-x. Deze materialen zijn duurzaam, goedkoop en eenvoudig in te zetten. Voor industriële of brandweerstandpijpen worden echter ook metalen materialen zoals roestvrij staal gebruikt.

In bron [3] wordt beschreven dat een standpijp vaak gemaakt is van roestvrij staal, met een messing handgreep en voet. Voor industriële toepassingen zijn er standpijpen met verschillende aansluitingen, zoals Storz NOK, DSP, Guillemin, Camlock, GEKA, Gardena, en andere. De standpijpen kunnen worden uitgevoerd met 1 of 2 uitgangen, afhankelijk van de behoeften van de gebruiker.

Bij brandweer- en industriële toepassingen zijn standpijpen vaak gemaakt van aluminium of roestvrij staal, met verschillende aansluitingen zoals Storz koppelingen, BA-kranen, of Geka-koppelingen. In bron [4] staat te lezen dat standpijpen vaak worden uitgevoerd met 2 tapkranen, 1 tapkraan en 1 Storz-koppeling, of met 8 BA-kranen en Geka-koppelingen.

Toepassingen van een standpijp

Een standpijp wordt vooral gebruikt in situaties waarin tijdelijke of permanente wateraansluitingen nodig zijn. Voor bouwplaatsen is een standpijp een essentieel onderdeel van de waterinstallatie. In bron [5] staat dat een standpijp op een nieuwbouwlocatie als het essentiële watertappunt dient. De standpijp biedt eenvoudig toegang tot water op verschillende niveaus van het project en kan aangepast worden aan de specifieke aansluitingen op de bouwplaats.

Bij evenementen, industriële gebieden of brandweeroperaties wordt een standpijp vaak gebruikt als bron van water voor de inzet in brandblussers of irrigatieslangen. In bron [10] staat te lezen dat een standpijp geschikt is voor aansluiting op een ondergrondse brandkraan en direct klaar is voor gebruik. De standpijp wordt vaak uitgevoerd met twee Storz-koppelingen, zodat de waterslangen erop kunnen worden aangesloten.

Beluchting en ontluchting van de riolering

Een belangrijk onderdeel van het rioleringssysteem is de beluchting en ontluchting. Een ontluchter of beluchter is aanwezig op de riolering wegens mogelijke onder- of overdruk. Bij verkeerde of ontbrekende beluchting of ontluchting kan er slecht spoelen afvoeren ontstaan en stankoverlast door droge sifons.

In bron [2] staat uitgelegd dat een ontluchter aan de riolering is geplaatst om problemen met stankoverlast of overlopende toiletten te voorkomen. Een ontluchter wordt meestal via een dakdoorvoer op de standleiding geplaatst. De ontluchter werkt daarnaast tevens als beluchter bij onderdruk.

Een beluchter is nodig om te voorkomen dat de sifons leeggetrokken worden door onderdruk of bovendruk. In bron [9] staat te lezen dat een beluchter op de afvoer zorgt voor een voorkoming van stankoverlast door onderdruk in het riool.

Problemen met een standpijp

Soms kan een standpijp problemen opleveren, zoals verstoppingen, lekken of drukproblemen. In bron [6] wordt uitgelegd dat een lekkende standpijp kan leiden tot vervolgschades, waaronder schimmels en betonrot. Daarnaast kan een standpijp ook leiden tot stankoverlast, wanneer de beluchting niet goed werkt.

Een standpijp kan ook verstopt raken, waardoor het nodig is om deze te vervangen. In bron [10] staat te lezen dat bij verstopping, veroudering of technische vereisten een standpijp vervangen moet worden. De keuze van de juiste standpijp is daarom van groot belang voor een betrouwbare water- en afvoerinstallatie.

Conclusie

Een standpijp is een essentieel onderdeel van het rioleringssysteem, zowel voor binnen- als buitenriolering. De standpijp zorgt voor een betrouwbare water- en afvoerinstallatie en helpt bij het voorkomen van stankoverlast, drukverschillen en lekkages. De keuze van het juiste materiaal en de juiste constructie is daarom van groot belang voor een betrouwbare standpijp. Binnen de binnenriolering worden meestal kunststoffen gebruikt, terwijl voor industriële toepassingen metalen materialen zoals roestvrij staal of aluminium gebruikt worden. De standpijp is een onmisbaar onderdeel in de bouw, evenementen en brandweeroperaties, en is daarom een essentieel onderdeel van de waterinstallatie.

Bronnen

standpijp