Hybride warmtepomp draagt belangrijk bij tot het verminderen van het gasgebruik in verwarmingsinstallaties

Published by Redactie on oktober 20, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De overgang van gasverwarming naar duurzamere verwarmingssystemen is een belangrijk onderdeel van het klimaatbeleid in Nederland. Inwoners en woningeigenaren zetten in op alternatieve oplossingen om in de toekomst energiezuinig en milieuverantwoord te blijven wonen. Een hybride warmtepomp is hier een actuele oplossing voor. Dit systeem combineert de kracht van een warmtepomp en een gasketel en kan het grootste deel van het verwarmingswerk overnemen van een traditionele cv-ketel. Hierdoor kan het gasverbruik sterk verminderen en wordt de afhankelijkheid van fossiele energie verlaagd.

Werking van een hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp maakt gebruik van hernieuwbare energie om een woning te verwarmen. Vooral in milde omstandigheden kan de warmtepomp het grootste deel van het jaar op eigen kracht werken. Op koudere dagen of bij hoge warmtevraag springt de cv-ketel als back-up bij, waardoor er niet volledig van gas af moet worden gegaan. Dit hybride systeem beperkt het noodzakelijke gebruik van gas en maakt de verwarming op de lange termijn aanzienlijk duurzamer.

De warmtepomp haalt de benodigde warmte uit de buitenlucht, gebruikmakend van een ventilatorenunit die de lucht aanzuigt en verwerkt. Sommige systemen combineren dit proces met zonnepanelen (PVT-warmtepompen) of halen warmte uit de ventilatielucht (ventilatiewarmtepompen). Afhankelijk van het type warmtepomp en de omstandigheden kan het verantwoord worden om verwarmingssystemen in woningen om te bouwen naar meer elektrisch aangedreven systemen.

Op milde dagen wordt de verwarming opgeleverd door de warmtepomp, die warmte opwekt door elektriciteit. In deze situatie is het voornaamste voordeel dat er geen gas verbruikt hoeft te worden, wat zowel het broeikaseffect als de energiekosten aan de gaszijde vermindert.

Zodra de buitentemperatuur lager wordt — vaak rond de -4 tot 0 graden of lager — springt de gasketel in. Dit is vaak instelbaar via het verwarmingsbedieningssysteem. De cv-ketel zorgt in de periode dat de warmtepomp vanwege het koele klimaat niet voldoende warmte kan opwekken, voor het verdere verwarmen van de woning. Daarnaast levert de cv-ketel ook nog altijd het kraanwaterwarm, wat vooral belangrijk blijft bij systemen waarin de warmtepomp dit niet kan bijsturen.

Voordelen van een hybride warmtepomp

De voordelen van een hybride warmtepomp zijn meerdere. De meest directe is de aanzienlijke vermindering van het gasverbruik. Gemiddeld wordt gesteld dat woninginwoners op dit systeem 50 tot 70% minder gas gebruiken dan met een klassieke cv-ketel. Nieuwe ondervindingsdata, zoals uit een demonstratieproject van de Rijksoverheid, wijzen op nog hogere verdiensten: huishoudens konden gemiddeld ongeveer 1.392 kuub gas per jaar besparen. Aan de huidige gasprijzen (€1,33 per kuub) komt dat neer op ongeveer €1.018 aan jaarlijks energiebesparing. Tegelijkertijd wordt de elektriciteitsrekening slechts lichtge verhoogd. Per bespaarde kuub gas wordt er enkel nog ongeveer 1,7 kWh elektriciteit extra verbruikt, wat volgens Milieu Centraal leidt tot een CO₂-uitstoot die met ongeveer 30% daalt.

Een tweede voordelen is de energie-efficiëntie. Vooral bij woningen met goed geïsoleerde constructies en lage-temperatuur verwarmingssystemen, zoals vloerverwarming, werkt de warmtepomp het best. Hier is het systeem in staat om minder elektriciteit te verbruiken voor het verwarmen van het huis. Dit maakt de investering op een warmtepomp op de lange termijn gunstig, met behoorlijk aantrekkelijke kostenverlaging door de stijgende energieprijzen van gas.

Daarnaast is een hybride warmtepomp een duurzamere oplossing. Door het gebruik van een warmtepomp wordt gebruik gemaakt van hernieuwbare energie. Het systeem haalt de benodigde warmte uit de buitenlucht, wat volledig duurzaam is in vergelijking tot het verbranden van gascilinders in de cv-ketel.

Ten slotte biedt een hybride warmtepomp een vloeiende overgang van gas naar volledig elektrisch verwarmen. Woningen die (nog) niet adequaat geïsoleerd zijn voor een all-electric verwarmingssysteem kunnen via de hybride oplossing op langere termijn beter geïsoleerd worden en daarna wel eventueel overstappen op een volledig elektrische warmtebron, zoals de luchtwarmtepomp of de vloerverwarming met een aparte warmtepompinstallatie.

Nieuwere inzichten over de werking en efficiëntie

Volgens nieuwere studies en onderzoeken van overheidsprojecten is de efficiëntie van een hybride warmtepomp zelfs nog hoger dan eerder werd vermoed. In het verleden ging men uit van een gasbesparing van ongeveer 378 kuub per jaar. Uit recente gegevens blijkt dat dit aantal al snel genegen is door te naar ongeveer 1.392 kuub per jaar, een zeer concreet voordeel.

Ook is duidelijk dat de werking van een hybride warmtepomp sterk afhankelijk is van de uitzet van het huis en de kwaliteit van de verwarmingsinstallatie. Vloerverwarming is hier immens gunstig voor, omdat deze op lagere temperaturen werkt en daarmee de werkingsefficiëntie van de warmtepomp vergroot. Radiatoren zijn daarentegen iets lastiger mee te laten werken. Zij moeten in de meeste gevallen wel geïsoleerd of gerenoveerd zijn, zodat zij op een hittetemperatuur van 40 tot 50 graden Celsius kunnen werken zonder het comfort van de woning in het geding te brengen.

Vormen van hybride warmtepomp

De verschillende vormen van hybride warmtepompen worden vooral gekenmerkt door de manier waarop de energie wordt opgepikt en de combinatie met de gasketel. De bekendste typen zijn:

Luchtwarmtepomp

Een luchtwarmtepomp is de meest voorkomende vorm en maakt gebruik van de warmte uit de buitenlucht. Dit vereist wel de installatie van een externe ventilatorunit in de buitenlucht. Bij een temperatuur boven de -4 graden is het in de meeste gevallen mogelijk om zonder behulp van gas te verwarmen.

Ventilatiewarmtepomp

Deze vorm maakt gebruik van de warmte die in de ventilatielucht blijft zitten. Dit is het voordeligst voor woningen die al een mechanisch ventilatiesysteem hebben. Het systeem kan de warmte uit het uitademende lucht deels opvangen en herschikken zodat het kan worden gebruikt voor verwarmingsdoeleinden.

PVT-warmtepomp

Deze innovatieve versie combineert de werking van een warmtepomp met zonnepanelen. De externe uitstroom van een unit vereist dus niet, maar de hybride pomp kan op de zonnepanelen werken, waardoor hij ook energie oplevert. Dit maakt het systeem flexibel en duurzaam, in combinatie met de gasketel voor back-up.

Monoblock warmtepomp

In een monoblock installatie komt de warmtepomp in één eenheid, die ofwel binnen- of buitengeplaatst kan worden. Deze kan, afhankelijk van het type, ook tot vroegere temperatuur werken, zo’n 70 graden. Dit maakt dit type hybride warmtepomp geschikt voor woningen waar het gebruik van vloerverwarming minder voor de hand ligt.

Ten slots wild men ook zowel op afstand als op een afgelegen locatie gebruikmaken van een all-electric ready warmtepomp, met de mogelijkheid van in de toekomst van gas af te stappen, mits isolatieprojecten verder worden voortgezet.

Technische eisen voor installatie

De installatie van een hybride warmtepomp is onderhevig aan een aantal technische eisen die belangrijk zijn voor zowel rendement als rendementvoordeel. Eén van de belangrijkste is de kwaliteit van de isolatie van de woning. Hoe beter de woning geïsoleerd is, hoe minder warmte verloren gaat en hoe minder kracht nodig is om de woning comfortabel te verwarmen. Dit heeft weer directe gevolgen voor het aantal uren waarin de warmtepomp in werking kan treden. Aanvullend isoleren zoals sponmuurisolatie, vloerisolatie en dubbel glas kunnen dus ook ingekort worden om extra voordelen te halen.

Bij de verwarmingsinstallatie moet de verwarmingssysteem geschikt zijn voor lage temperatuur werking. Dit betekent dat vloerverwarming het ideaalst is en dat warmtepompen daarmee het beste resultaat kunnen boeken. Radiatoren die werken op een lagere temperatuur kunnen beter meewerken met hybride warmtepompen. Dit vraagt echter wel aanpassingen van de verwarmingssysteem, zoals verkleining van de afvoerstroom of het toepassen van verwarmingsspanningen die goed zijn afgestemd.

Ook is het belangrijk dat de bestaande cv-ketel met een hybride warmtepomp compatibel is. Deze verwarmingssysteem moet dan zo zijn ingericht dat hij niet moet blijven draaien om warmte op te leveren in combinatie met een warmtepomp. Daarnaast moet er een aanleg zijn voor een verwarmingsstroom, zowel voor verwarming van de woning als voor warm kraanwater. De ketel speelt voornamelijk een rol bij piekverwarmingsbehoeften in de koudste dagen van het jaar.

Kostentoename bij overgang op een hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp is een investering die een vaste stukprijs vraagt. De kosten variëren afhankelijk van het type warmtepomp en de benodigde werkzaamheden in de woning. De prijs van een luchtwarmtepomp kan bereikt worden rond de 10.000 tot 15.000 euro exclusief eventuele aanpassingen aan verwarmingssystemen of isolatieprojecten.

Voor wininginwoners betekent de aanschaf en installatie van een warmtepomp soms een investering van vele duizenden euro's. In vergelijking met de besparing op gas- en elektriciteitsrekening kan dit worden terugverdiend over de tijd in de vorm van kostenbesparing. Volgens sommige berekeningen kan de terugverdientijd op basis van energierekening louter in zeventien jaar opgeleverd worden. Dit maakt deze investering op de lange termijn gunstiger.

Rente- en terugbetalingsopties met subsidies uit het Klimaatbeleid, zoals de Klimaatinvesteringensubsidie (KIS), kan ook helpen om de initiële inkoopkostprijs drastisch te verlagen, waardoor het rendement sneller kan worden behaald. Daarnaast kan woningbouwverenigingen of particuliere aanbieders de overgang ondersteunen met speciale maatregelen, zoals schakelrente van een 6% naar 2% of dekking van een deel van de aanschafkosten.

Mogelijke nadelen en kritiekpunten

Ondanks de vele voordelen vertoont een hybride warmtepomp soms ook een aantal beperkingen. Het belangrijkste is de energieafhankelijkheid van elektriciteit. Een warmtepomp werkt immers volledig op elektriciteit. In vergelijking met een gasketel is voor deze optie dus stroom nodig en verhoogt dit daardoor de elektriciteitkosten van de woning eigenaar. Of dit een probleem is, hangt af van de stroomprijs en eventuele toekomstige opwekking of elektriciteitsverbruik in woningen.

Tegelijkertijd worden de installatiemogelijkheden van de warmtepomp beperkt door het behoeven om een externe unit te bevestigen op of dichtbij de woning. Zelfs bij een ventilatiewarmtepomp of PVT-warmtepomp is het moeilijk om zonder voldoende ruimte te werken. Daarnaast is een monoblock warmtepomp minder geschikt voor woningen met oude verwarmingsinstallaties of lage niveaus van isolatie. Deze warmtepompen kunnen slecht werken bij lage elektriciteitsversterking of hoge temperatuur noden, iets wat nodig is om woningen comfortabel te verwarmen.

Een ander gezichtspunt is de overgangsperiode. Door de investering in een warmtepomp kan het enige jaren duren voordat de investering zich terugontwikkeld in besparing. In combinatie met stijgende elektriciteitsprijzen of een terugval naar lagere verduurzamingsdoelen kan de voordelen in korte tijd minder gunstig worden. Het installeren van een hybride warmtepomp vraagt dus ook rekening houden met economische en sociale veranderingen die binnen de markt en de woningvoorziening plaatsvinden.

Conclusie

De overstap van een traditionele cv-ketel naar een hybride warmtepomp kan een belangrijke rol spelen in het verduurzamen van de sector wonen. Door het gebruik van hernieuwbare energie en een elektrisch aangedreven verwarmingsinstallatie worden gasverbruik en CO₂-uitstoot aanzienlijk verminderd. Nieuwe studies wijzen uit dat woningen met hybride warmtepompen kunnen besparen tot 1.392 kuub gas per jaar, wat leidt tot omgerekend duizenden euro’s aan kostenbesparing per jaar. De werking van de warmtepomp kan echter afhankelijk zijn van de isolatie van de woning, het type verwarming (zoals vloerverwarming of radiatoren), en het energiegebruik van de wonning.

Het installeren van een hybride warmtepomp is een serieuze investering, met aanzienlijke kosten. Deze kosten kunnen echter verlaagd worden door subsidies, speciale kredietregelingen en in combinatie met andere duurzame initiatieven zoals het aanbrengen van isolatie of het verheerlijkken van daken en ramen. Ondanks mogelijke risico's, zoals afhankelijkheid van elektriciteit, opleveringsvereisten en het beperkte rendement in hoge koudtewanden, is een hybride warmtepomp een realistische en effectieve weg voor woningeigenaren om naar duurzamere oplossingen te gaan.

Tegenover de uitdagingen staat de kansen die hierin lijken te liggen voor wie het risico en investering daar wil combineren.