Gasverbruik met een warmtepomp: Hoe bepaal je het stroomverbruik en wat zijn de kosten?

Published by Redactie on oktober 20, 2025 | Category warmtepomp

Het overstapproces van een gasgestookte verwarmingsinstallatie naar een warmtepomp brengt grote veranderingen met zich mee, zowel voor het energieverbruik als voor de kosten. In dit artikel wordt het onderbouwd waarom het nuttig is om je huidige huishoudelijk gasverbruik te gebruiken als basis voor het schatten van het stroomverbruik dat nodig is wanneer je overgaat op een warmtepomp. Via rekenmethoden, energie-inhoud van gas versus elektriciteit en factoren die het stroomverbruik van een warmtepomp bepalen, wordt een duidelijk beeld geboden van de financiële en energetische impact van een overgang op warmtepompproductie.

Wat is het gasverbruik en waaruit bestaat dat?

In Nederland is gas verreweg de meest gebruikte verwarmingsvorm in woningen, met een landelijk gemiddelde van 1.200 tot 1.500 m³ per jaar per huishouden. Volgens relevante bronnen komt ongeveer 75% van dit verbruik uit op ruimteverwarming (keuze.nl/Bereken je warmtepomp-verbruik). Het overige deel wordt gebruikt voor warm waterproductie. Een HR-ketel levert circa 9,77 kWh aan warmte per 1 m³ verbrand aardgas (keuze.nl, vattenfall.nl, bberekenen.nl). In een gemiddelde woning levert dit dus jaarlijks ongeveer 10.560 tot 13.200 kWh aan warmte op, exclusief verlies. Door de technische specificaties en efficiëntie (90% voor bestaande HR ketels) is gas een betrouwbaar middel geweest voor verwarming, maar de groei in elektriciteitsproductie en de noodzaak om CO₂-uitstoot terug te dringen dragen de overgang naar warmtepompen aan.

Hoe bereken je het stroomverbruik van een warmtepomp op basis van gasverbruik?

Bij de overstap op een warmtepomp is het belangrijk om te weten hoeveel elektriciteit je nodig zult hebben om dezelfde hoeveelheid warmte te leveren zonder gebruik van gas. Een aantal standaardrekenmethoden is in gebruik, zoals het volgende schema:

Stap 1: Bepaal de warmtebehoefte

Het beginsel is om je gasverbruik om te rekenen naar de hoeveelheid warmte die je woning jaarlijks nodig heeft. Dit doe je met de volgende berekening:

Warmtebehoefte = Gaskubieke × Warmte-inhoud (9,77 kWh/m³) × Gedeelte voor ruimteverwarming (0,75)

Voorbeeld:

Totaal gasverbruik: 1.500 m³ per jaar
Ruimteverwarming: 1.500 × 0,75 = 1.125 m³
Warmtebehoefte: 1.125 × 9,77 = 10.991 kWh per jaar

Met deze berekening krijg je een inschatting van de benodigde warmteenergie in kWh per jaar, die je dan via de warmtepomp moet creëren.

Stap 2: Rendement van de warmtepomp (SCOP)

De efficiëntie van een warmtepomp wordt uitgedrukt in het SCOP (Seasonal Coefficient of Performance). Dit rendement geeft aan hoeveel warmte wordt geleverd per kWh stroom. Een SCOP van 4 betekent dat een warmtepomp per 1 kWh elektriciteit 4 kWh aan warmte levert (keuze.nl).

Voorbeeld van de verder berekening met SCOP:

Warmtebehoefte: 10.991 kWh
SCOP: 4
Verbruik elektriciteit: 10.991 / 4 = 2.748 kWh per jaar

Bij een stroomtarief van €0,27 per kWh lopen de kosten uit tot ongeveer:

2.748 × 0,27 = €742 per jaar

Natuurlijk is het belangrijk om rekening te houden met het feit dat de SCOP gebaseerd is op klimaatmodellen. In werkelijkheid kunnen de werkelijke omstandigheden – zoals de actuele buitenluchttemperatuur – ervoor zorgen dat het verbruik afwijkt. Daarnaast wordt er in deze berekening geen rekening gehouden met persoonlijk stookgedrag, wat ook een rol speelt in de werkelijke verbruikscijfers.

Stap 3: Invloed van hybride warmtepompen

Bij een hybride warmtepomp wordt niet het gehele gasverbruik omgezet naar elektriciteit. Een deel van de verwarming blijft via de bestaande HR-ketel, meestal voor warm waterproductie. Het advies uit de bronnen (bbekeken.nl, vattenfall.nl) is om bij een hybride warmtepomp 100 m³ per persoon af te trekken van het totale gasverbruik. Dit betekent dat voor een huishouden met vier personen, 400 m³ van het gasverbruik wordt gekoppeld aan warm waterproductie.

Voorbeeld:

Totaal gasverbruik: 1.500 m³
Warm water: 4 × 100 = 400 m³
Ruimteverwarming: 1.100 m³
Warmtebehoefte: 1.100 × 9,77 = 10.747 kWh

Wanneer je nu de SCOP en stroomkosten toepast, krijg je een verbruik c.q. een lager elektriciteitsbedrag. Tegenhanger is dat je nog wel gas voor warm water gebruikt, dus de gaskosten verdwijnen niet volledig.

Factoren die het stroomverbruik van een warmtepomp bepalen

Hoewel basisberekeningen handig zijn, is het belangrijk om de complexiteit van het werkelijke verbruik in de gaten te houden. Deze verbruikscijfers hangen af van een aantal variabelen.

Een: Type warmtepomp

Er zijn duidelijk twee basistypen: all-electric en hybride.

All-electric warmtepomp: Deze is het efficiëntste, maakt niet van gas gebruik en verwarmt dus volledig op elektriciteit. Daarvoor is vaak wel een aanpassing nodig van het verwarmingsstelsel in het huis, zoals vloerverwarming of warmtetransformator.
Hybride warmtepomp: Werkt samen met de bestaande HR-ketel en gebruikt maar gedeeltelijk elektriciteit. Voordeel is dat de kosten voor ingrepen lager liggen en het huis sneller elektrisch wordt gemaakt.

Broninformatie voor keuze:

Bronnen benoemen dat hybride warmtepompen vaak het meest geschikte keuze zijn voor bestaande woningen. Volgens ANWB.nl is het verbruik gemiddeld rond 1.900 kWh stroom én 700 m³ gas per jaar voor een hybride warmtepomp. Dit heeft tot gevolg dat gasreductioneel ca. €300 per jaar bespaard wordt.

Twee: Type verwarmingsinstallatie in de woning

Het type installatie heeft een显著e impact op het stroomverbruik:

Lucht/lucht warmtepomp: Deze pompt warmte uit de buitenlucht en blaat warme lucht weer van binnen. Minder geschikt voor warm waterproduktie of ruimten met radiatoren. Goedkoper en snel te plaatsen.
Lucht/water warmtepomp: Deze pompt warmte van buiten en zet die om in waterwarmte voor vloerverwarming of kraanwater. Efficiënter bij lage temperatuur in buitenlucht.

Drie: Geïsoleerd karakter van de woning

Een goed geïsoleerde woning zorgt voor minder warmteverlies, waardoor minder energie nodig is. Volgens de ANWB-datum zou een warmtepomp in een goed geïsoleerde woning gemiddeld 13,9 tot 21,3 kWh per dag verbruiken, afhankelijk van de ligging en woningtype (tussenwoning tot vrijstaande woning).

In slecht geïsoleerde woningen daarentegen moet warmer verwarmen, waardoor het stroomverbruik hoger ligt. Daarom is het vaak verstandig om vooraf investeringen te doen in isolatie, zeker als die sneller de huurprijs of verkoopprijs doen stijgen.

Vier: Klimaat en seizoen

Een warmtepomp werkt op basis van de temperatuurverschillen tussen binnen en buiten. Bij koud weer is de warmtebevinding in de buitenlucht lager, waardoor de warmtepomp meer op elektriciteit moet steunen. Dit resulteert in hoger stroomverbruik, vooral in de wintermaanden. De ANWB zegt dat 85% van het stroomverbruik van de gemiddelde warmtepomp in de wintermaanden, zoals oktober t/m maart, plaatsvindt. Tijdens de zomer valt het stroomverbruik tot circa 2,4 kWh per dag voor een goed geïsoleerde tussenwoning (ANWB).

Vijf: Stookgedrag van de bewoner

Hoewel dit niet expliciet in alle bronnen genoemd wordt, is dit wel een factoraanwijzing. Persoonlijke stookgewoonten – zoals de binnentemperatuur die wordt toegestaan of het gebruik van de warmtepomp bij bepaalde dingen zoals tapwater – hebben indirect invloed op het verbruik. Een bewoner die de winterjas draagt en de verwarming laat steken op 19°C, zal minder stroomverbruik laten oplopen dan degene die op permanente 23°C zit.

Overzicht van energiekosten: gas versus warmtepomp

Als basis voor vergelijking nemen we de gemiddelde gasrekeningen van 1.200 tot 1.500 m³ per jaar (10.560-13.200 kWh van HR ketel). De gemiddelde gasprijs in Nederland is in 2024 ongeveer €1,356 per m³, inclusief transportkosten, wat uitkomt op:

€1.763,20 (1.200 m³)
of €2.034,00 (1.500 m³) per jaar aan gas- en vervoerkosten.

Warmtepomp: Jaarlijkse stroomkosten

De kosten van een all-electric warmtepomp worden berekend op een stroomverbruik van rond de 3.200 kWh per jaar (Bron vandebron.nl). Bij een prijs van €0,27 per kWh:

3.200 × 0,27 = €864 per jaar.

Hoewel dit hoger is dan de vorige gaskosten, verdwijnt hiermee het gaskostenblok. In sommige huishoudens kan dat betekenen dat het gezamenlijke energieverbruik tot onder de €900 per jaar komt, afhankelijk van aanpassingen.

Terugverdientijd en ROI van een warmtepomp

Een warmtepomp maakt vaak financieel gezien pas zin als de investeringskosten zich binnen een tiental jaren terugverdienen. De terugverdientijd wordt berekend door de aankoop- en montageraad te delen door de jaarlijke besparing op gaskosten + eventuele subsidies.

Als voorbeeld:

Investering warmtepomp: €10.000
Jaarlijks bespaar: 1.500 m³ × €1.356 = €2.034
Terugverdientijd: 10.000 / 2.034 ≈ 5 jaar (ongeveer)

Mits subsidies en korting voor duurzame projecten, kan deze periode flink worden verkort. Houd er echter wel rekening mee dat de marktprijzen van warmtepompen en stroom op dit moment nog betrekkelijk hoog liggen.

Conclusie

De overstap van een gasgestookte verwarmingsinstallatie naar een warmtepomp vereist een grondige analyse van het huidige gasverbruik en de verwarmingsbehoeften van de woning. Op basis van het gasverbruik, de SCOP van de warmtepomp en het type woning, kan men een inschatting maken van het benodigde stroomverbruik en de bijbehorende kosten. Met moderne warmtepompen is er een aanzienlijke winst mogelijk aan gas- en CO₂-uitstoot. Echter, de stroomschei moet duidelijk erkend worden zodat de keuze tussen een all-electric en hybride warmtepomp bewust kan worden gemaakt. De investering is zinvol in het kader van duurzaamheid, maar de短期内e terugverdientijd hangt af van lokale subsidies, de geïsoleerte van het huis en stroomtarief ontwikkelingen.