Water-water Warmtepompen met Passieve Koeling: De Voordelen, Werking en Belangrijke Overwegingen

Published by Redactie on november 1, 2025 | Category warmtepomp

In de hedendaagse zoektocht naar duurzame en energiezuinige verwarmings- en koelsystemen voor woningen, winnen water-water warmtepompen met passieve koeling steeds meer terrein. Deze systemen bieden een elegante oplossing door de stabiele temperatuur van de aarde of oppervlaktewater te benutten, niet alleen voor efficiënte verwarming in de winter, maar ook voor aangename koeling in de zomer, zonder de hoge energiekosten van traditionele airconditioning. Dit artikel biedt een diepgaande analyse van deze technologie, waarbij de werking, voor- en nadelen, installatieoverwegingen en specifieke modellen, zoals de NIBE S1156-8 PC, worden belicht.

Hoofdstuk 1: Soorten Water-water Warmtepompen voor Passieve Koeling

Passieve koeling is een exclusieve eigenschap van de zogenaamde geothermische warmtepompen. Binnen deze categorie zijn er twee hoofdvormen die passieve koeling mogelijk maken, elk met hun eigen karakteristieke warmtebron.

1.1 Grond-water Warmtepomp

Een grond-water warmtepomp benut de thermische energie van de aardbodem. De grond fungeert als een grote, natuurlijke warmte- en koudeopslag. In de zomer, wanneer de vraag naar koeling het hoogst is, heeft de grond een temperatuur van ongeveer 12°C. De warmtepomp kan water van ongeveer 15 tot 18°C door de leidingen van het verwarmings- en koelsysteem pompen. Dit koele water absorbeert de warmte uit de woning, wat zorgt voor een comfortabel binnenklimaat. Het is belangrijk te weten dat de effectiviteit van deze methode kan variëren gedurende de zomer. Naarmate de zomer vordert en de grond opwarmt door de constante onttrekking van kou, daalt het beschikbare vermogen voor koeling.

1.2 Water-water Warmtepomp

Een water-water warmtepomp daarentegen gebruikt de constante, lage temperatuur van het grondwater als warmtebron. Deze temperatuur, die schommelt tussen de 10 en 14°C, blijft gedurende het hele jaar opmerkelijk stabiel. Het cruciale verschil zit in de diepte: op ongeveer 50 meter diepte zijn weersinvloeden niet langer merkbaar. Hierdoor kan de water-water warmtepomp een zeer consistent en betrouwbaar koelvermogen leveren, ongeacht de buitentemperatuur of het seizoen.

De keuze tussen deze twee systemen hangt af van de specifieke bodemgesteldheid en de beschikbaarheid van een geschikte waterbron rondom de woning. Een professionele installateur kan de situatie ter plaatse beoordelen en adviseren over de meest geschikte oplossing.

Hoofdstuk 2: Werking van Passieve Koeling

Het principe van passieve koeling is verrassend eenvoudig en efficiënt. In plaats van energie te verbruiken om kou te produceren, zoals bij actieve koeling, wordt simpelweg de natuurlijke kou van de aarde of het grondwater benut. Dit proces vraagt minimaal energieverbruik, vaak slechts het aandrijven van een paar circulatiepompen.

De koeling wordt bereikt door de circulatie van koelwater door het afgiftesysteem van de woning. De meest gebruikelijke methoden hiervoor zijn:

Vloerverwarming als Vloerkoeling: Dit is de meest toegepaste vorm van passieve koeling. Hetzelfde netwerk van leidingen dat in de winter voor verwarming zorgt, wordt in de zomer gebruikt voor koeling. Door koel water (ca. 18°C) door de vloer te laten circuleren, kan een temperatuurverlaging van 5 tot 8°C worden bereikt. Bijvoorbeeld, bij een buitentemperatuur van 30°C kan de binnentemperatuur dalen tot een aangename 23°C.
Koel-/Verwarmconvectoren: Voor een meer krachtige koeling kunnen speciale convectoren worden gebruikt. Deze units kunnen water met een nog lagere temperatuur verwerken, waardoor een efficiëntere en effectievere koeling wordt bereikt dan met vloerkoeling alleen.
Plafondkoeling: Een alternatieve benadering is het installeren van een apart leidingstelsel in het plafond. Warme lucht stijgt op en koele lucht zakt, wat betekent dat plafondkoeling een nog hoger comfortniveau kan bieden dan vloerkoeling. Het zorgt voor een natuurlijke, gelijkmatige verdeling van de koele lucht.

De sturing van de pompen, kleppen en de warmtepomp zelf wordt volledig verzorgd door de intelligente elektronica van het systeem. Vooruitstrevende modellen kunnen zelfs het temperatuurverschil tussen binnen en buiten detecteren en automatisch de passieve koeling activeren.

Hoofdstuk 3: Voordelen en Nadelen van Passieve Koeling

Net als elk ander systeem heeft passieve koeling met een water-water warmtepomp een set van specifieke voordelen en nadelen die zorgvuldig moeten worden afgewogen.

3.1 Voordelen

Het grootste voordeel is de uitzonderlijke energiezuinigheid. Door gebruik te maken van natuurlijke, gratis koeling worden de energiekosten tot een minimum beperkt. Deze lage operationele kosten gaan gepaard met een hoog comfortniveau. Zelfs een bescheiden temperatuurdaling van 2 tot 4°C kan een wereld van verschil maken voor het gevoel van comfort in huis. In een goed ontworpen systeem kan dit oplopen tot een aangename 5-8°C verkoeling. Bovendien draagt een dergelijk systeem bij aan een lagere CO2-uitstoot, wat ten goede komt aan het milieu.

3.2 Nadelen

Het belangrijkste nadeel is de beperking van de koelcapaciteit. Passieve koeling kan niet dezelfde lage temperaturen bereiken als actieve koeling met een airco of een lucht-water warmtepomp in koelmodus. Een ander significant nadeel zijn de aanschaf- en installatiekosten. Geothermische warmtepompen zijn over het algemeen duurder dan lucht-water systemen. Daarnaast is de installatie complex en ingrijpend. Voor grond-water en water-water systemen zijn vaak grote graafwerken en diepe boringen nodig. Deze werkzaamheden brengen aanzienlijke kosten en logistieke uitdagingen met zich mee.

Hoofdstuk 4: Installatie en Overwegingen

De keuze voor een water-water warmtepomp met passieve koeling vereist zorgvuldige planning en een grondige analyse van de lokale omstandigheden.

Een cruciale factor is de grondgesteldheid. Voor een grond-water warmtepomp moet de bodem geschikt zijn voor het boren van verticale of horizontale grondboringen. Voor een water-water warmtepomp is de beschikbaarheid van een stabiele bron van grondwater essentieel. Het is van groot belang dat er geen directe afhankelijkheid ontstaat van het ecosysteem, en daarom wordt er altijd gebruik gemaakt van een warmtewisselaar die in contact staat met het water, maar het water zelf niet verontreinigt of gebruikt.

De complexiteit van de installatie benadrukt het belang van het inschakelen van gespecialiseerde en ervaren installateurs. Het verkrijgen van offertes van meerdere, gecertificeerde professionals is sterk aanbevolen om de beste prijs-kwaliteitverhouding te garanderen en een systeem te verkrijgen dat perfect is afgestemd op de specifieke behoeften van de woning.

Hoofdstuk 5: Merken en Modellen - NIBE S1156-8 PC

Binnen het segment van water-water warmtepompen met passieve koeling staat NIBE bekend als een toonaangevende fabrikant. De NIBE S1156-8 PC is een uitstekend voorbeeld van geavanceerde technologie die is ontworpen voor optimaal comfort en maximale energiebesparing.

Deze modulerende warmtepomp heeft een capaciteit van 6,0 tot 8,0 kW en is ontworpen voor verwarming, koeling en de bereiding van warm tapwater. De unit is fluisterstil en zeer energiezuinig, mede dankzij de geïntegreerde passieve koelingsfunctie en de toonaangevende invertertechnologie die zich automatisch aanpast aan de actuele vraag naar comfort. Dit resulteert in een optimaal seizoensgebonden rendement (SCOP) en minimale gebruikskosten.

Een uniek kenmerk van de nieuwe NIBE S-serie is de nadruk op connectiviteit. De S1156-8 PC is uitgerust met een geïntegreerde Wi-Fi-antenne en werkt via het NIBE Uplink platform. Dit biedt zowel de bewoner als de professional uitgebreide mogelijkheden. Met de myUplink app kan de bewoner zijn warmtepomp eenvoudig monitoren en bedienen, waardoor het huis wordt getransformeerd in een echte Smart Home. Voor professionals biedt myUplink PRO functies voor eenvoudige inbedrijfstelling en uitgebreide monitoring op afstand. De warmtepomp kan worden gecombineerd met een losse NIBE boiler, verkrijgbaar in verschillende capaciteiten (200 tot 500 liter), om te voorzien in alle behoeften voor warm tapwater.

Hoofdstuk 6: Actieve Koeling met Warmtepompen (Ter Vergelijking)

Om een volledig beeld te schetsen, is het nuttig actieve koeling met warmtepompen te vergelijken met passieve koeling.

Bij een lucht/water warmtepomp werkt de koeling door de werking van de warmtepomp om te draaien. In plaats van warmte uit de buitenlucht te halen om de woning te verwarmen, wordt de warmte uit de woning gehaald en via de warmtepomp naar buiten afgevoerd. Dit proces, waarbij de compressor wordt gebruikt, verbruikt aanzienlijk meer elektriciteit dan passieve koeling en werkt op dezelfde manier als een traditionele airconditioning.

Een groot voordeel van actieve koeling is de lagere aanschafprijs en de snelle, efficiënte koeling. Het systeem kan de binnentemperatuur snel verlagen. Een interessante bijkomstigheid is dat woningen met zonnepanelen de extra stroom die in de zomer wordt opgewekt, kunnen gebruiken om de energiekosten van de actieve koeling te compenseren.

Ventilatielucht/water warmtepompen bieden een extra, innovatieve functie: automatische nachtverkoeling. Wanneer de buitentemperatuur 's nachts lager is dan de binnentemperatuur, kan de warmtepomp automatisch extra ventileren. Deze koele nachtlucht wordt dan gebruikt om de woning te verkoelen, zonder dat de compressor hoeft te draaien, wat resulteert in zeer energiezuinige verkoeling.

Conclusie

Water-water warmtepompen met passieve koeling vertegenwoordigen een geavanceerde, duurzame en comfortabele oplossing voor moderne woningen. Door de stabiele temperatuur van de aarde of grondwater te benutten, bieden zij een energiezuinig alternatief voor traditionele verwarmings- en koelsystemen. De voordelen, zoals het lage energieverbruik en het hoge comfort, zijn aanzienlijk, maar men moet rekening houden met de hogere aanschafkosten, de complexiteit van de installatie en de beperkte koelcapaciteit in vergelijking met actieve systemen.

Het is van cruciaal belang dat woningeigenaren zich laten adviseren door gespecialiseerde installateurs om te bepalen of een grond-water of water-water warmtepomp de juiste keuze is voor hun specifieke situatie. Systemen zoals de NIBE S1156-8 PC tonen aan dat de technologie volwassen is en klaar is om te worden geïntegreerd in de moderne, energiezuinige woning van de toekomst.