Warmtepompen en Gasverbruik: Alles over Elektrische en Hybride Systemen

Published by Redactie on november 1, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De overstap naar duurzame verwarmingssystemen is steeds urgenter door klimaatdoelstellingen en de aanstaande aardgasloze bouwregelgeving. Een warmtepomp biedt hier een veelbelovende oplossing, maar roept vragen op over gasafhankelijkheid. De kernvraag: gebruikt een warmtepomp gas? Het antwoord verschilt per type systeem: volledig elektrische warmtepompen functioneren zonder gas, terwijl hybride modellen beperkt gas inzetten. Dit artikel analyseert het gas- en elektriciteitsverbruik, efficiëntie en praktische voor- en nadelen op basis van geverifieerde bronnen.

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp onttrekt warmte uit omgevingsbronnen (lucht, bodem of grondwater) en transporteert deze naar de woning. Hiervoor gebruikt het systeem uitsluitend elektriciteit als energiebron, in tegenstelling tot gasketels die direct warmte verbranden. Het principe berust op een koelmiddelcyclus die warmte absorbeert, onder druk zet en afgeeft aan verwarmingswater of tapwater. Deze technologie heeft een dubbele functie: verwarming in winter en koeling in zomer. De efficiëntie wordt uitgedrukt in COP (Coefficient of Performance), waarbij 1 kWh elektriciteit gemiddeld 3–5 kWh warmte oplevert, veruit hoger dan gasketels.

Er bestaan twee hoofdtypen warmtepompen, elk met unieke toepassingen en gasafhankelijkheid: 1. Volledig elektrische warmtepomp (all-electric): Vervangt de gasketel volledig en gebruikt geen gas. 2. Hybride warmtepomp: Werkt samen met een gasketel die wordt ingezet bij extreme kou of hoge warmwatervraag.

Gasgebruik per Type Warmtepomp

Volledig Elektrische Warmtepompen: 100% Gasvrij

Een all-electric warmtepomp elimineert het gasverbruik voor ruimteverwarming en warmwaterbereiding. De installatie bestaat uit een binnenunit (ter grootte van een koelkast) en een buitenunit (op dak, gevel of in de tuin). Bijzonder relevant: met een all-electric warmtepomp bespaart u ongeveer 100% van het gas voor verwarming en warm water. Alleen koken zou nog gas kunnen gebruiken, tenzij u overstapt op inductie. Belangrijk voordeel: het jaarlijkse vastrecht van gas (circa €250) vervalt, naast besparing op verbruik.

Hybride Warmtepompen: Slimme Gast_combinação

Een hybride systeem combineert een elektrische warmtepomp met een gasketel. De warmtepomp draait bij milde temperaturen; de ketel springt in bij kou onder nul graden of hoge warmwaterbehoefte. Hierdoor wordt het gasverbruik aanzienlijk gereduceerd, hoewel het systeem niet gasvrij wordt. Het is een praktische oplossing voor bestaande woningen waar volledig elektrische systemen technisch of financieel complex zijn.

Elektriciteitsverbruik en Efficiëntie

Hoewel all-electric warmtepompen meer elektriciteit gebruiken, is hun totale energieverbruik lager dan gasgestookte systemen door de hoge COP-waarde. Voor een gemiddelde woning betekent dit een lagere energierekening, mits gecombineerd met bijvoorbeeld zonnepanelen. Berekeningen tonen dat 1 m³ aardgas gelijkstaat aan ongeveer 9,8 kWh; een warmtepomp produceert 3–5 kWh warmte per kWh elektriciteit, waardoor de netto energiebalans gunstiger uitvalt. De capaciteit van een warmtepomp wordt bepaald door warmteverlies van de woning, isolatie en gewenste binnentemperatuur.

Technische Specificaties en Installatietypen

Lucht/water-warmtepompen

Deze onttrekken warmte uit buitenlucht en verwarmen water voor radiatoren of vloerverwarming. Binnen staat een apparaat ter grootte van een koelkast met een warmwatervat; buiten een unit op dak of gevel. Efficiënt zelfs bij lichte vorst, al daalt de prestatie bij extreme kou.

Bodem/water-warmtepompen

Gebruiken de stabiele aardwarmte (10–12°C jaarrond) via: - Verticale boringen (75–150 m diep): Rendabel bij ruimtegebrek. - Horizontale leidingen: Kostenbesparend maar ruimteintensief.
Bodemwarmte staat garant voor constante prestaties, onafhankelijk van buitentemperatuur.

Financieel: Subsidie, Besparingen en Terugverdientijd

Subsidies

De overheid stimuleert warmtepompen met subsidies variërend van €750 tot €5000 per installatie. Cruciaal: lucht/luchtwarmtepompen ontvangen geen subsidie. Dit verschil onderstreept het belang van het juiste systeemtype te kiezen.

Kostenbesparing

All-electric: 100% gasbesparing + lagere elektriciteitskosten door hoge efficiëntie + vervallen vastrecht gas (€250/jaar).
Hybride: Beperkte gasbesparing (30–70%) maar lagere initiële investering.

De exacte terugverdientijd wordt berekend door de initiële investeringskosten te delen door de jaarlijkse energiebesparingen. Deze varieert per woningtype, energieprijzen en isolatiegraad. Rekenmodules zoals de "Warmtepomp Bespaarchecker" (bron 4) helpen bij de inschatting.

Regelingen en Verplichtingen

Vanaf 2026 wordt een hybride warmtepomp verplicht bij vervanging van de cv-ketel. Dit past binnen de kabinetsdoelstelling voor aardgasloze wijken en CO₂-reductie. De verplichting geldt specifiek voor hybride systemen; all-electric is optioneel maar biedt grotere milieuwinst.

Praktische Overwegingen

Isolatiegraad: Essentieel voor efficiëntie; slecht geïsoleerde woningen hebben hogere elektriciteitskosten bij all-electric.
Ruimte: Bodemwarmte vereist grondwerk; lucht/water heeft beperkte buitenruimte nodig.
Koeling: Alleen water-gedistribueerde warmtepompen (lucht/water, bodem/water) bieden zomerkoeling; lucht/lucht-systemen niet.
Zonnepanelen: Synergie met PV-panelen minimaliseert elektriciteitskosten; all-electric wordt dan vaak financieel aantrekkelijker dan hybride.

Conclusie

Voor gasvrije verwarming is een volledig elektrische warmtepomp de optimale keuze, met 100% gasbesparing en potentieel lagere energiekosten. Hybride systemen vormen een pragmatische tussenstap met beperkt gasgebruik, geschikt voor woningen waar all-electric technisch of financieel complex is. COP-waarden van 3–5 maken warmtepompen inherent efficiënter dan gasketels, terwijl subsidies de investering ondersteunen. Belangrijk: lucht/luchtwarmtepompen kwalificeren niet voor subsidie, in tegenstelling tot water-gedistribueerde varianten. De keuze vereist een integrale afweging van woningtype, isolatie, budget en toekomstige energiebehoeften.