Houtbouw in België: Tien Jaar Groei en de Vooruitzichten voor de Toekomst

Published by Redactie on november 2, 2025 | Category houtbouw

Inleiding

Houtbouw kent in België een gestage groei, zoals blijkt uit meer dan een decennium aan onderzoek. Hout Info Bois heeft onlangs de zevende tweejaarlijkse enquête over de toestand van de houtbouw in België afgerond, met cijfers uit 2023 en 2024. Deze onderzoeken, die sinds 2011 worden uitgevoerd, bieden een gedetailleerd inzicht in de evolutie van de Belgische houtbouwsector. De bevindingen tonen een duidelijke trend: houtbouw wint terrein en zal volgens experts de komende jaren een aanzienlijke boost krijgen. Dit artikel onderzoekt de huidige stand van zaken, trends, uitdagingen en toekomstperspectieven van houtbouw in België, gebaseerd op de beschikbare onderzoeksgegevens en expertise van de sector.

Methodologie en Onderzoeksopzet

De tweejaarlijkse enquêtes van Hout Info Bois vormen een hoeksteen van het begrip van de houtbouwsector in België. Deze onderzoeken worden uitgevoerd in samenwerking met het Office Economique Wallon du Bois en Embuild Wallonië, en dekken een breed spectrum aan aspecten binnen de houtbouw. De enquêtes omvatten onder meer het aantal houtbouwbedrijven, het aandeel van houtbouwwoningen, de stand van zaken bij renovaties, uitbreidingen en optoppingen, de niet-residentiële houtbouw, het belang van verschillende houtbouwsystemen, en de tewerkstelling in de sector.

Een cruciaal aspect van de methodologie is de duidelijke afbakening: een gebouw wordt enkel meegeteld als de verticale hoofdstructuur in hout is opgetrokken. Deze strikte criteria zorgen voor consistente en vergelijkbare data over de jaren heen, waardoor trends betrouwbaar kunnen worden vastgesteld. De recente onderzoeken dekken de periode 2011-2024, waardoor een uitgebreide historische dataset beschikbaar is voor analyse.

Profiel van Belgische Houtbouwbedrijven

Uit de tienjarige analyse blijkt dat het aantal houtbouwbedrijven in België gestaag is gegroeid. De sector wordt gedomineerd door kleine en middelgrote ondernemingen, wat karakteristiek is voor deze nichemarkt. Deze kleine schaal zorgt voor flexibiliteit en specialisatie, maar brengt ook uitdagingen met zich mee op het gebied van schaalbaarheid en concurrentievermogen.

De productiecijfers tonen een interessante verdeling: 60% van de bedrijven realiseert minder dan 10 gebouwen per jaar. Tegelijkertijd zet slechts 15% van de bedrijven meer dan 50 gebouwen per jaar op, maar deze grotere spelers vertegenwoordigen wel meer dan 60% van de Belgische houtbouwmarkt. Deze statistiek illustreert de ontwikkeling naar enkele dominante spelers die een disproportioneel groot marktaandeel in handen hebben.

De bedrijfsstructuur weerspiegelt de familiegebaseerde aanpak die typerend is voor veel Belgische houtbouwondernemingen. Een voorbeeld hiervan is Wood Innovation, een jonge, dynamische onderneming die de ervaring van generatie op generatie combineert met geavanceerde technologie. Deze bedrijven brengen vaak een schat aan ervaring in houtbewerking mee, die van kindsbeen af is ingegeven in familiebedrijven zoals de naaldhoutzagerij Belwood in Amel, die maar liefst 200.000 kubieke meter rondhout per jaar verwerkt.

Marktaandeel en Productievolume

Het totale volume houtbouw in België toont een geleidelijke groei. In 2020 werden er iets meer dan 2100 houten woningen gebouwd, wat een substantieel aantal vertegenwoordigt binnen de context van de Belgische bouwsector. Hoewel dit aantal relatief bescheiden lijkt in vergelijking met traditionele bouwsystemen, wijst de trend duidelijk op een gestage uitbreiding van het houtbouwsegment.

De groei is niet uniform verdeeld over alle gebouwtypes. De enquêtes maken onderscheid tussen verschillende categorieën, waaronder zowel residentiële als niet-residentiële gebouwen. Deze diversificatie toont de veelzijdigheid van hout als bouwmateriaal en zijn toepassingen in uiteenlopende bouwprojecten, van eengezinswoningen tot commerciële en openbare gebouwen.

De groei van het aantal houtbouwbedrijven gedurende het afgelopen decennium duidt op een toenemende interesse en expertise in deze bouwmethode. Dit groeiende aantal gespecialiseerde bedrijven draagt bij aan de professionalisering van de sector en biedt een bredere waaier aan diensten en specialisaties.

Houtbouwsystemen en Technische Aspecten

De enquêtes van Hout Info Bois brengen ook het belang van verschillende houtbouwsystemen in kaart. Deze systemen variëren van traditionele houtskeletbouw tot meer moderne panelen- en modulairsystemen. De keuze voor een bepaald houtbouwsysteem hangt af van verschillende factoren, waaronder projectomvang, architectonische vereisten, en beschikbare expertise.

Een opmerkelijke ontwikkeling is de toenemende industrialisatie van houtbouwprocessen, parallel aan de evolutie in Nederland waar traditionele bouwers industriële productielijnen opstarten voor houtbouw. Deze tendens naar meer geïndustrialiseerde productiemethoden biedt potentiële voordelen qua kosten, snelheid en kwaliteit, maar vereist aanzienlijke investeringen in productiefaciliteiten en technologie.

Duurzaamheid en Regelgeving

De groei van houtbouw in België kan niet los worden gezien van de bredere context van duurzaam bouwen en klimaatbeleid. Houtbouw speelt een cruciale rol in de transitie naar meer duurzame bouwpraktijken, niet alleen als een alternatief materiaal, maar ook als een middel om CO2 op te slaan in gebouwen.

Europese regelgeving legt steeds meer nadruk op het maximaliseren van CO2-opslag in gebouwen. Deze ontwikkeling stimuleert houtbouw, aangezien hout een van de weinige bouwmaterialen is dat CO2 permanent kan opslaan. Binnen deze context wordt hout gezien als een onmisbaar onderdeel van duurzame bouwstrategieën, naast traditionele materialen zoals beton, staal en steen.

De sector pleit voor een strategische inzet van materialen, waarbij elk materiaal wordt gebruikt waar het optimaal presteert. Waar hout constructief kan worden toegepast, zou deze keuze altijd moeten primeren vanwege de duurzaamheidsvoordelen. Dit betekent niet dat traditionele materialen verdwijnen, maar dat hun inzet wordt geoptimaliseerd op basis van hun specifieke eigenschappen en toepassingen.

Werkgelegenheid en Sectorimpact

De groei van de houtbouwsector heeft ook een belangrijke impact op de werkgelegenheid. De enquêtes van Hout Info Bois brengen de tewerkstelling in de houtbouwsector in kaart, waarbij zowel directe als indirecte werkgelegenheid wordt meegenomen. De toename van gespecialiseerde houtbouwbedrijven draagt bij aan de creatie van gespecialiseerde arbeidsplaatsen in een nichemarkt met hoge expertise-vereisten.

De familiegebaseerde bedrijfsstructuur typerend voor veel houtbouwondernemingen stimuleert ook intergenerationele kennisoverdracht. Dit zorgt voor een unieke dynamiek waarin traditionele ambachtelijke vaardigheden worden gecombineerd met moderne technologieën en productiemethoden.

Innovatie en Technologische Ontwikkelingen

De houtbouwsector in België evolueert door de integratie van geavanceerde technologieën met traditionele houtbewerkingsvaardigheden. Bedrijven zoals Wood Innovation illustreren deze trend, waarbij generatieslange ervaring wordt gecombineerd met moderne productiemethoden om kwalitatief hoogstaande houten woningen te realiseren.

Deze technologische vooruitgang omvat zowel de ontwerp- en engineeringfase als de productie en montage van houten constructies. De ontwikkeling van geavanceerde productielijnen en modulaire systemen biedt potentiële schaalvoordelen en kostenreducties, waardoor houtbouw competitiever wordt ten opzichte van traditionele bouwsystemen.

Uitbreidingen, Renovaties en Optoppingen

Een belangrijk aspect van de houtbouwmarkt zijn de uitbreidingen, renovaties en optoppingen van bestaande gebouwen. Deze vorm van houtbouw biedt unieke uitdagingen en mogelijkheden, vooral wanneer hout wordt gecombineerd met bestaande constructies in traditionele materialen.

De enquêtes van Hout Info Bois besteden specifieke aandacht aan deze categorieën, omdat ze een belangrijke groeisector vertegenwoordigen binnen de houtbouw. Renovaties en uitbreidingen met hout bieden vaak duurzame oplossingen voor het moderniseren van gebouwen terwijl de karakteristieke eigenschappen van hout als bouwmateriaal worden benut.

Niet-residentiële Houtbouw

Naast residentiële toepassingen onderzoekt de sector ook de mogelijkheden van houtbouw in niet-residentiële projecten. Deze omvatten commerciële, openbare en industriële gebouwen, waarbij hout unieke voordelen kan bieden qua esthetiek, duurzaamheid en constructieve eigenschappen.

De ontwikkeling van niet-residentiële houtbouw wordt gestimuleerd door verschillende factoren, waaronder de groeiende ervaring van architecten en ingenieurs met hout als constructiemateriaal, verbeterde bouwtechnieken en marktacceptatie van hout als een volwaardig alternatief voor traditionele bouwmaterialen.

Toekomstperspectieven en Prognoses

De toekomst van houtbouw in België wordt overwegend positief ingeschat door sectorexperts. Hanne Bylemans, senior projectleider bij Sweco Belgium, voorspelt dat "houtbouw de komende tien jaar een boost krijgt in België." Deze optimism is gebaseerd op verschillende factoren, waaronder de groeimarge in verschillende segmenten van de vastgoedmarkt en de toenemende regulatoire stimulering.

De evolutie wordt beschreven als "slow and steady," wat duidt op een gestage maar consistente groei in plaats van explosieve toename. Deze aanpak zorgt voor een solide basis voor langetermijnontwikkeling van de sector.

Internationale Context en Benchmarking

De Belgische houtbouwsector ontwikkelt zich tegen de achtergrond van internationale trends, met Nederland als belangrijke referentie. In Nederland hebben grote traditionele bouwers industriële productielijnen opgestart of zijn daar mee bezig om gedeeltelijk of volledig over te stappen op houtbouw. Deze ontwikkeling wijst op een bredere Europese transitie naar duurzamer bouwen, waarbij houtbouw een centrale rol speelt.

De wedloop naar het hoogste houten gebouw is wereldwijd voelbaar, maar de Belgische sector pleit ervoor zich niet te positioneren als uitdager in deze competitie, maar zich te richten op praktische toepassingen en duurzaamheidsvoordelen.

Uitdagingen en Belemmeringen

Ondanks de positieve vooruitzichten kent de houtbouwsector ook uitdagingen. De relatieve kleinschaligheid van veel bedrijven kan een belemmering vormen voor groei en concurrentievermogen. Daarnaast is er een constante behoefte aan educatie en bewustwording bij architecten, ingenieurs en opdrachtgevers over de mogelijkheden en voordelen van houtbouw.

De regelgeving en bouwcodes moeten nog verder ontwikkeld worden om houtbouw volledig te ondersteunen, hoewel de Europese CO2-vereisten een positieve ontwikkeling vormen.

Rol van Overheidsinitiatieven

De sector pleit ervoor dat overheden een voorbeeldfunctie vervullen door resoluut te kiezen voor hout bij de bouw van hun eigen gebouwen. Deze benadering zou de sector aanzienlijk kunnen stimuleren en een signaalfunctie hebben voor de bredere bouwsector.

Overheidsinitiatieven kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van standaarden, certificering en kwaliteitsborging binnen de houtbouwsector, wat essentieel is voor verdere professionalisering en marktacceptatie.

Conclusie

De tienjarige analyse van houtbouw in België toont een sector in gestage groei, met een groeiend aantal bedrijven en een toenemend volume aan houten bouwprojecten. Ondanks het feit dat het nog voornamelijk een sector van kleine en middelgrote ondernemingen is, zijn er duidelijke tekenen van professionalisering en schaalvergroting.

De toekomstperspectieven zijn veelbelovend, vooral in de context van duurzaamheidsbeleid en klimaatregelgeving. De expertvoorspellingen wijzen op een significante groei de komende tien jaar, gestimuleerd door zowel markt- als regulatoire factoren.

Succesfactoren voor verdere groei zijn onder meer de verdere ontwikkeling van industriële productiemethoden, verbetering van regelgeving en bouwcodes, toename van expertise binnen de sector, en sterke voorbeeldrol van overheidsinitiatieven. De combinatie van traditionele ambachtelijkheid met moderne technologie vormt een solide basis voor duurzame groei van de houtbouwsector in België.

De evolutie van houtbouw in België weerspiegelt bredere maatschappelijke ontwikkelingen richting duurzamer bouwen en klimaatbewustzijn. Hoewel de sector nog relatief jong is binnen de Belgische bouwsector, tonen de onderzoeksgegevens een constante groei en professionalisering die positief kan bijdragen aan de transitie naar een duurzamere bouwsector.

Bronnen

belgie