In de huidige bouw- en renovatiewereld speelt isolatie een centrale rol bij het realiseren van warmtecomfort, geluidsisolatie en brandveiligheid. Eén van de meest gebruikte isolatiematerialen is steenwol, een onbrandbaar, duurzaam en flexibel isolatiemateriaal. Steenwol wordt gemaakt van gesmolten vulkanisch gesteente en combineert uitstekende thermisch-isolerende en akoestische eigenschappen met een lange levensduur. In dit artikel gaan we dieper in op de kenmerken, toepassingen en voordelen van steenwolisolatie en leggen we uit waarom dit een populaire keuze is voor zowel nieuwbouw als verbouwingen.
Wat is Steenwol Isolatie?
Steenwol is een isolatiemateriaal dat geproduceerd wordt uit natuurstone zoals basalt en diabaas. De productieproces verloopt als volgt: de gesteenten worden opgevoerd tot temperaturen van ongeveer 1400 °C, waardoor ze vloeibaar worden. Vervolgens worden ze tot fijne vezels gesponnen in een proces dat vergelijkbaar is met het maken van suikerspin. Deze basaltvezels worden samengebonden met een natuurlijk bindmiddel, waardoor stevige platen of flexibele dekens ontstaan die zich goed lenen voor diverse toepassingen.
Omdat steenwol volledig gemaakt is van natuurlijke grondstoffen en tot 100% herbruikbaar is, is het ook een duurzaam alternatief voor andere isolatiematerialen zoals glaswol of polyurethaan. Steenwol is verder uitzonderlijk brandwerend, een eigenschap die het veel gebruikt maakt in kritieke bouwconstructies zoals leidingen, luchtkanalen en industriële gebouwen. Bovendien is het ademend, wat betekent dat het kan buitensluiten ongewenst vocht, zonder dat er problemen met dampafstotingsproblemen optreden bij vaste toepassingen zoals binnenisolatie van muren of vloeren.
Thermische Energievermogens van Steenwol
Een van de belangrijkste redenen om steenwol te kiezen voor isolatie, is de sterk thermisch-elektrisch prestatie. De isolatiewaarde van een materiaal wordt uitgedrukt in de lambda-waarde (λ) en de Rc- of Rd-waarde. De lambda-waarde meet de warmtegeleiding van een materiaal; hoe lager deze is, hoe beter het isoleert.
Steenwol heeft een lambda-waarde van 0,034 tot 0,040 W/mK, wat behoorlijk goed is en bijdraagt aan het bereiken van hoge Rc-waarden in constructies. De Rc-waarde is het getal dat aangeeft hoe goed een constructie (zoals een muur, vloer of dak) warmte kan tegenhouden. Hoe hoger de Rc-waarde, hoe minder warmteverlies er is. Bijgevolg hebben woningen die goed geïsoleerd zijn met steenwol een lagere warmtetoename of -afname per temperatuursverschil, wat gunstig is voor het energieverbruik bij verwarming of koeling.
Voor spouwconstructies is de Rd-waarde relevant, die de warmteweerstand geeft aan de basis van de isolateurdikte. Bij een bepaalde dikte steenwol wordt een goede werking gegenereerd. In praktijkadviezen is het vaak aan te raden om een isolatieslag van minstens 10 tot 20 cm aan te brengen bij nieuwere bouwprojecten, afhankelijk van de isolerende prestaties van de bestaandeconstructie en de gewenste toekomstige energie-standaarden.
Akoestische Eigenschappen van Steenwol
Niet in de laatste plaats speelt de akoestische eigendom een grote rol bij de populariteit van steenwol. Het materiaal heeft een hoge dempingseffect en is daarom zeer geschikt als geluidsisoleerder in constructies waar geluidsoverlast gereduceerd moet worden. Onder andere in kantoorgebouwen, houten vloeren, spouwconstructies van woningen, houtskeletconstructies of scheidingsmuren is steenwol een voorkeursmateriaal voor akoestische isolatie.
De akoestische kwaliteit komt voort uit de vezelstructuur in het materiaal. Steenwol heeft een gatriche of porieg structuren die acoustische golven absorberen en niet doorgeven. Doordat de vezels onderling los, maar wel vastgenoeg verbonden zijn om een gehele plaat te vormen, wordt zowel luchtgeluid als bouwgeluid effectief geblokeerd.
Kenmerken en Voordelen van Steenwol
Hieronder een overzicht van enkele belangrijke eigenschappen van steenwol, samengevat:
- Brandwerend: door de productiegewijze en de gebruikte grondstoffen is steenwol volledig onbrandbaar en kan het dus het vuur niet aanwakkeren of verspreiden.
- Akoestische isolatie: de vezelstructuur zorgt voor een natuurlijke geluidsdemping, ideaal voor ruimtes waar akoestische kwaliteit belangrijk is.
- Geen biologische groei: steenwol bestaat uit mineralen en is geen voedsel voor bacteriën, schimmels of insecten.
- Verwerkbare materie: het is mogelijk om het snijden, bijpassen of op krukken zetten volgens nodig is bij de toepassing.
- Duurzaam: het materiaal is van natuurlijke oorsprong en is recyclabel.
- Goede levensduur: de isolatie van isolatie met steenwol blijft gedurende ongeveer 75 jaar werken zonder aantoonbaar afnemen van de isolatieprestaties.
Toepassingen van Steenwol Isolatie
Steenwol kan toegepast worden bij verschillende types bouwconstructies. Elke toepassing vereist een specifiek type, dikte of verwerking, maar de algemene eigenschappen van het materiaal passen zich hier goed aan aan. De belangrijkste toepassingsvelden zijn:
1. Dakisolatie
Hellende daken: In houtskeletconstructies of houten dakconstructies kan steenwol gemakkelijk gebruikt worden tussen het balkenwerk. Omdat de vezelstructuur licht en vormvast is, is het gemakkelijk in te passen en past het goed op de vorm van de balklagen.
Platdaken: Voor platte daken is steenwol alleen toepasbaar als binnenuitslagnisolatie, niet als buitenste isolatielaag. Bij dergelijke toepassingen is het belangrijk dat er correcte waterwerende en dampremmende laag wordt gebruikt om vochtuitval, buitendamp of neerslag tegen te houden.
2. Muurisolatie
Gevels: In nieuwbouwprojecten of bij renovaties kunnen gevels geïsoleerd worden met steenwol, of dat nu de binnentoe- of buitenkant betreft. In vorgevelconstructies is bijvoorbeeld binnenmuurisolatie meestal minder schadegevoelig en eenvoudiger uit te voeren. Steenwol kan hier gebruikt worden in voorzetwanden of bij de bekleedingslager.
Spouwmuurisolatie: Wat niet duidelijk op alle documenten wordt genoemd, is dat steenwol niet het meest populaire keuze is voor inblazingsisolatie in bestaande spouwmuurconstructies. Het gebruik van platen- of rolformuleringen is hier niet geschikt omdat de vezelmassa scheeft wordt bewogen in spouwen die niet strak lopend zijn en kan lopen naast de gewenste verwerking. Weliswaar kan het gebruikt worden in nieuwbouw, maar daar wordt vaak Knauf Supafil of EPS-parels als betere inblazingsmateriaal bekeken.
3. Vloerisolatie
Steenwol kan toegepast worden onder betonnen vloeren of tussen houten balklagen. Aangezien het materiaal ademend is, helpt het bij het voorkomen van de vorming van schimmel en vocht bij een correct gestarte luchtrocage en het zorgt voor een stille omgeving. De toepassing in kruipruimten is echter minder gebruikelijk, omdat steenwol gevoelig is voor vocht. In kruipruimten met een hoge luchtvochtgehalte kan dit leiden tot problemen met wateraanslag en schimmelvorming.
4. Houtskeletconstructies
Omdat steenwol licht, flexibel en vormvast is, is het zeer geschikt voor isolatie in houtskeletbouw. Hier kan het gebruikt worden voor isolatie in daken, muren, vloeren en plafonds. Bij dit soort constructies is het belangrijk te letten op de juiste keuze van dampremmende- en dampopen folies, om zowel de isolatieprestaties als de vochtcontrole op de kaart te houden.
Soorten Steenwol
Afhankelijk van de toepassing is steenwol beschikbaar in verschillende vormen:
- Steenwolplaten: deze worden vaak gebruikt voor spouwmuurisolatie, maar ook voor vloer- en dakisolatie. Ze zijn stevig en vormvast, waardoor ze goed te verwerken zijn in stijve constructies.
- Deltaplaten: driehoekige platen die specifiek worden ontworpen voor de isolatie van hellende daken in houtskeletconstructies.
- Spijkerflensdekens (op rol): een vorm die zich goed leent voor de isolatie van platdaken of andere vrije vloerovergangen. Deze zijn vloeiend en makkelijk aan te passen aan verschillende vormen.
Keuzes Aan de Hand van Toepassing
De keuze voor een specifieke vorm van steenwol hangt af van de bouwmethodische mogelijkheden en de technische eisen van het project. Belangrijke factoren bij deze keuze zijn:
- Verwerking moeilijkheid en benodigde hulpmiddelen (snijgereedschap, platten, rol, etc.)
- Nieuwbouw of verbouwing?
- Is de spouwmuur open of gesloten?
- Zit de isolatieslag in natte of droge omgeving?
- Is akoestische isolatie vereist?
- Wordt houtskeletconstructies gebruikt?
Kostoverzicht en Inkoopopties
Hoewel het artikel geen exacte prijskaarten voor steenwol isolatie bevat, wordt genoemd dat steenwol relatief betaalbaar is in vergelijking met sommige andere duurzame isolatiematerialen, zoals hoge performancematerialen zoals PUR of XPS. Dat maakt deze ook aantrekkelijk voor zowel particuliere projecten als bouwprojecten van vastgoedontwikkelaars.
Voor keuzes in isolatiewerkzaamheden kun je terecht in specialisten zoals bijvoorbeeld Isolatiespecialist.nl, Isolatienoord.nl, of bij een adviseur als Jan de Isolatieman, die uitvoerig uitleg geeft op basis van het type werkzaamheden en de benodigde toepassing.
Veelhoorkvraag: Is Steenwol Brandveilig?
Ja, steenwol is volledig onbrandbaar. Hoewel het vervaardigd wordt met temperaturen boven 1400 °C, bestaat het daarentegen volledig uit mineralen en heeft het geen brandstof die kan verbranden. Bij normale hittebelasting blijft het koel, vermindert het verspreiding van vuur en werkt het als vlamwerend laag in combinaties.
In huidige regelgevingen is het ook vaak verplicht om brandwerend material gebruikt in bijvoorbeeld:
- Industriële gebouwen
- Leidingen
- Luchtkanalen
- Verticale constructies in hoge gebouwen
Bij deze toepassingen speelt de keuze voor steenwol dan ook een cruciale rol in het voldoen aan de eisen van bestuurlijke bepalingen.
Conclusie
Steenwol is een veelzijdig, duurzaam en betrouwbaar isolatiemateriaal dat zich aandient voor een breed spectrum van toepassingen in de woningbouw, houtskeletconstructies en industrie. Door zijn brandwerendheid, thermische effecten en goede akoestische buffering, is het een goede keuze voor zowel nieuwbouw als verbouwingen. De eigenschappen zoals eenvoudige verwerking, stevigheid en recycleerbaarheid maken van steenwol een robuuste optie, vooral wanneer het gaat om het verbeteren van thermisch comfort, geluiddemping of bouwveiligheid. Wel let men op sommige beperkingen in toepassing, zoals ongeschiktheid in bepaalde spouwtoepassingen of in natte omgevingen. Bij juist toepassing en gebruik van het juiste type steenwolisolatie kan het helpen bij het creëren van energiezuinige, comfortabele en duurzame ruimtes.