Het duinhuis van Jort Kelder: een unieke combinatie van duurzaamheid en architectonische kunst

Published by Redactie on juli 5, 2025 | Category kelder

Het duinhuis van Jort Kelder op Terschelling staat bekend als een iconisch voorbeeld van duurzame architectuur en unieke inrichting. Dit huis, ontworpen door architect Marc Koehler, is een visuele en functionele uitdaging geweest voor zowel de opdrachtgevers als de architect. Het ontwerp en de bouw zijn grotendeels geïnspireerd door de omgeving, met als doel om het huis zo onopvallend mogelijk in te passen in de duinen. Het duinhuis is gebouwd met een combinatie van hout, beton en glas, waardoor het zowel functioneel als esthetisch aantrekkelijk is. Het is een voorbeeld van hoe een huis op een gevoelig gebied – zoals de duinen van Terschelling – op een duurzame manier kan worden gebouwd, zonder het landschap te beschadigen.

Architectonische uitdaging

Bij de bouw van het duinhuis stond de architect voor een unieke uitdaging. De opdrachtgevers wilden een onconventioneel huis dat geschikt was voor de gehele familie, maar ook moest voldoen aan de strenge bouwvoorschriften van de gemeente Terschelling. Het gebouw moest worden geplaatst in een gebied met een beschermde natuur, wat betekende dat er rekening moest worden gehouden met het landschap en de ecologische voetafdruk. Daarnaast moest het huis voldoen aan de wensen van de familie Kelder, die een plek zochten waar ze zich konden ontspannen en hun tijd konden doorbrengen in de natuur.

Koehler koos uiteindelijk voor één grote open ruimte. In het huis zijn naast de slaapkamers en badkamers geen muren aanwezig, wat het gevoel van ruimte versterkt. Het ontwerp is geïnspireerd op de wandeling door de omgeving, waarbij de bewoners zich kunnen verplaatsen langs heuveltoppen, door de besloten ruimte van een duinpan en langs waterkeringen en uitgestrekte zandvlaktes. Dit is vertaald naar een tiental vloeren, met ruimte voor drie slaapkamers, de entree, zitkamer, eetkamer, keuken, speelruimte, werkplek en lounge. De vloeren zijn in deze volgorde als splitlevels aangelegd, aan elkaar geschakeld tot een spiraalvormige plattegrond rond de centrale open haard.

De ruimte is opgedeeld in splitlevels, die als een trap omhoog spiralen rond de centraal gelegen open haard. Tezamen vormen de tien vloerniveaus een bescheiden promenade architecturale; vanuit het ondergrondse slaapdomein stijg je langzaam naar boven, langs de entree, de woon- en eetruimte, naar de keuken en via de speel/gamevloer (voor neefjes en nichtjes) tot in de lounge bovenin. Hierdoor is er een gevoel van beweging en verandering in het interieur, wat de beleving van het huis versterkt.

Duurzaamheid en ecologische inpassing

Een van de belangrijkste kenmerken van het duinhuis is de ecologische inpassing in de omgeving. De architect koos voor een combinatie van duurzame materialen en technieken om de invloed op het landschap te minimaliseren. Het huis is grotendeels onder de grond gebouwd, waardoor het zichtbare volume beperkt is en de natuurlijke omgeving minder wordt beïnvloed. Het is gemaakt van hout, wat een biologisch afbreekbaar materiaal is met een hoge isolatiewaarde. Daarnaast is het lage gewicht van het materiaal gunstig voor het transport, vooral aangezien de locatie beperkt bereikbaar is.

Het huis beschikt over zonnepanelen, die het huisje voorzien van de benodigde elektriciteit. De combinatie van goede isolatie en de open ruimte zorgt ervoor dat er geen centrale verwarming nodig is. Alleen de houtkachel is voldoende om het huis te verwarmen. De ventilatie wordt geregeld met behulp van roosters en te openen ramen, waardoor er geen grote installaties nodig zijn. Dit maakt het huis eenvoudig te onderhouden en minder lastig voor de ecologische voetafdruk.

Interieur en inrichting

Het interieur van het duinhuis is geïnspireerd op het landschap. De kleuren en materialen werden door de architect uit het landschap geïsoleerd. De ruwe, antracietkleurige kelderwanden van in het werk gestort beton ademen de sfeer van de basalten dijklichamen. Voor de leefruimten liet de architect, bij wijze van experiment, zandkleurig pigment aan het beton toevoegen, dat het materiaal warmer maakt en de relatie tussen binnen en buiten versterkt. In de afwerking en stoffering van wanden en meubels kom je zowel het grijs en wit van de zee tegen als het geelgroen van het gras en het bruin van de struiken en heesters. De houtconstructie, onafgewerkt in het zicht gelaten, en de gewalste staalplaten waarmee het rookkanaal van de haard bekleed is, geven het huis iets ruigs.

De ruimte is opgedeeld in verschillende niveaus, waardoor er een gevoel van beweging en verandering ontstaat. De verschillende vloeren vormen domeinen met hun eigen sfeer, zowel voor de twee gezinnen als de volwassenen en kinderen. Net zoals tijdens een klim door de duinen, heb je vanuit de verschillende ruimtes steeds een ander uitzicht. In het souterrain met de slaap- en badruimten valt licht binnen door hoge ramen, waardoor je zicht hebt op het zand dat tegen het glas stuift. De verdiepingshoge puien aan de voorzijde bieden een vrije blik op de duinen, terwijl het dakoverstek zorgt voor de gewenste privacy. Op andere plekken kun je, als een vogelaar, liggend op je buik, door de horizontale vensters – voorzien van brises-soleil – naar buiten gluren. Blikvanger is het enorme panoramavenster in de schuine westgevel, dat precies zo gepositioneerd is dat je geen buren ziet (en buren jou niet zien), maar wel uitkijkt over de laatste duinenrij, tot aan de zee, en waardoor je ’s nachts de sterrenhemel ziet.

Beleving van de omgeving

De beleving van de omgeving is centraal in het ontwerp van het duinhuis. Binnenstappen in dit huis voelt als een ontsnapping, om te beginnen vanwege het feit dat het – buiten de slaapkamers in het souterrain – geen muren kent. Koehler besloot de bestaande gebouwtypologieën en woonconventies te laten voor wat ze zijn en zich te richten op waar een verblijf op deze plek uiteindelijk om draait: de beleving van het unieke landschap. Het huis is ontworpen om te genieten van de omgeving, waarbij de bewoners zich kunnen bewegen langs de verschillende niveaus en uitzichten. Het is een huis dat op een unieke manier is afgestemd op het landschap en de natuurlijke omgeving.

Samenvatting

Het duinhuis van Jort Kelder op Terschelling is een voorbeeld van hoe architectuur en duurzaamheid op elkaar kunnen aansluiten. Het ontwerp is grotendeels geïnspireerd door het landschap, waarbij de architect een unieke manier heeft gevonden om het huis in te passen in de duinen zonder het landschap te beschadigen. De combinatie van hout, beton en glas zorgt voor een functionele en esthetische ruimte, terwijl de ecologische inpassing in de omgeving wordt gecreëerd door het gebruik van duurzame materialen en technieken. Het interieur is geïnspireerd op het landschap en zorgt voor een gevoel van ruimte en beweging. Het duinhuis is een visuele en functionele uitdaging geweest voor zowel de opdrachtgevers als de architect, en een voorbeeld van hoe een huis op een gevoelig gebied kan worden gebouwd.