In de huidige tijden waar bouw- en energiekosten sterk stijgen, blijven woningeigenaren op zoek naar manieren om de onderhoudskosten van hun woning te verlagen en duurzamer te bouwen. Het verduurzamen van woningen — in andere woorden het zorgvuldig toepassen van energieefficiënte constructies — is een effectieve manier om zowel het comfort thuis verbeteren als de inwoners besparen op hun energierekening. De overheid ondersteunt woningeigenaren en verenigingen van eigenaars (VvE's) bij deze uitdaging via wettelijk vastgelegde programma's, waaronder de Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE). Dit artikel biedt een overzicht van de landelijke subsidie voor isolatie, het soort isolatie dat in aanmerking komt, de eisen waaraan moet worden voldaan, en hoe maatregelen kunnen worden gecombineerd met lokale subsidies en leningsopties.
Inleiding: energie besparen en woningeigenaren ondersteunen
De Nederlandse regering heeft de verduurzaming van woningen verreikende prioriteit gegeven. In verband hiermee is het Nationaal Isolatieprogramma (NIP) ontwikkeld met als doel tot 2030 2,5 miljoen woningen te isoleren. Hierbij wordt rekening gehouden met zowel woningen met energielabel C t/m G als woningen die bijdragen aan monumentale bescherming. Voor deze programma’s zijn er financiële stimulansen geregeld die het mogelijk maken om isolatiewerkzaamheden te laten uitvoeren onder gunstige voorwaarden. De ISDE-subsidie is het centrale vang net voor deze activiteiten en biedt woningeigenaren directe steun per vierkante meter of maatregel.
Wat is de ISDE-subsidie en wie mag er van profiteren?
De Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE) is een landelijke subsidieregeling voor woningeigenaren en VvE's die hun woning isoleren of andere duurzame maatregelen toepassen. De ISDE-subsidie wordt uitgekeerd aan de projecthouder — meestal een woningeigenaar of een vereniging van eigenaars — na afronding van de werkzaamheden.
De subsidies zijn meestal gebaseerd op vast bedragen per vierkante meter, afhankelijk van het type isolatiemaatregel dat wordt uitgevoerd. Een specifieke voordelenstructuur is opgenomen in de ISDE-voorwaarden: woningeigenaren die binnen 24 maanden meer dan één maatregel laten uitvoeren, krijgen dubbele voordelen per vierkante meter. Aangezien dit een landelijk streefdoel is gesteld door de minister van Economische Zaken en Klimaat, biedt zo’n aanpak de meest efficiënte manier om de energiekwantiteit van woningen te verhogen.
In welke gevallen is ISDE-subsidie in aanmerking?
ISDE-subsidie is een landelijke regeling. Voor huiseigendommen zijn de maatregelen binnen schoothoek, zoals:
- spouwmuurisolatie;
- vloer- of bodemisolatie;
- dakisolatie;
- isolatie van glas met HR++glas of triple glas;
- deur- of kozijnpaneelisolatie.
Alle deze maatregelen zijn onderworpen aan wetgevingsnormen en qua uitvoering moeten voldoen aan de eisen van energielabel B of beter, tenzij uitzondering is gemaakt door het RVO voor monumentale situaties.
Voorwaarden voor in aanmerking komen
De financiering van de ISDE-subsidie geldt voor werk dat per vierkante meter wordt gerapporteerd. Om in aanmerking te komen:
- Moet het werk worden uitgevoerd door een professional en niet gedaan worden op eigen kracht;
- Er moet minimaal één of meerdere isolatiemaatregelen worden ingezet (zoals gespecificeerd in het regulatiebestand);
- De vordering moet vroegtijdig worden aangevraagd, en dit gebeurt na afronding van de werkzaamheden.
Opmerking: er zijn overgangsregels geldig, afhankelijk van welk moment de eerste ISDE-aanvraag is ingestuurd. Vóór 21 april 2021 ingediende aanvragen kunnen bepaalde toepassingen beperken, zoals gecombineerde subsidies. Vanaf deze datum is het combineren met gemeentelijke subsidies wel geregeld.
Veranderingen in de ISDE-subsidie in 2025
In 2025 zijn er enkele aanzienlijke ontwikkelingen opgetreden in de ISDE-regeling die woningeigenaren met inachtneming van moeten besteden:
- Subsidiebedragen voor glas zijn aangehaald in vergelijking met lage standaarden. Zowel HR++glas als triple glas, waaraan specifiek eisen gelden, heeft de subsidiebedragen gemiddeld verhoogd. Voorbeeld: triple glas werd van €131 per vierkante meter verhoogd naar zo’n €222.
- Minimale oppervlaktegrenzen zijn omlaag gegaan voor glas-, kozijnpaneel- en deurisolatie — nu is de drempel gemiddeld 3 m².
- Er is de mogelijkheid geïntroduceerd voor herhaling van de glas- en deurisolatiesubsidie. Dit geldt zolang de eis van 24 maanden wordt gerespecteerd en er binnen de looptijd geldt een nieuwe aanvraag per subsidiebedrag.
Extra voordelen bij combinatie van meerdere maatregelen
Woningeigenaren die kiezen voor meer dan één maatregel binnen de twaalf maandenperiode profiteren automatisch van dubbele subsidiebedragen — dit geldt per vierkante meter. Voor woningen die dus zowel dak- als spouwmuurisolatie combineren of verder worden uitgerust met een warmtepomp, kan de totale subsidie oplopen tot significante aantallen. Voor wonen met energetische problematiek, zoals energielabel E of lager, kan dit extra voordelig zijn.
Koppel ISDE met lokale subsidies voor extra vergoeding
Een unieke feature van de Nederlandse subsidieregeling voor isolatie is dat ISDE niet uitsluitend landelijk wordt geregeld. Daarnaast raken gemeenten, provincies en waterschappen betrokken bij het geven van extra lokale subsidies. Zonder enige voorwaarde in tegenstelling tot de ISDE is het combineren van meerdere subsidies mogelijk en meestal ongestructureerd — mits er sprake is van afstemming van documentatie en maatregelen.
De landelijke subsidiebedragen kun je dus combineren met de lokale subsidies of rentevrije leenregelingen voor verduurzaming, zoals voorgesteld via het Nationaal Warmtefonds. Dit geeft woningeigenaren de optie om directe kosten van het investeringsproject gedeeltelijk of volledig op te vangen.
Voorbeelden van lokale stimulansen
- In Rijswijk kan woningeigenaar een subsidie aanvragen van €1.500,- tot €2.500,- per woningonderdeel (dakkapel, vloer, spouwmuren, etc.), looptijd 2024–2027.
- In Den Haag zijn de subsidies hoger, in het bereik van €9.000 tot €13.000 euro per woning, en het is gericht gezind op MKB-houder- of huurondernemingshuizen.
- Via het Nationale Isolatieprogramma zijn subsidies bedoeld tot €674 miljoen beschikbaar genoemd, en die is bestemd voor alle Nederlandse wonen.
Wanneer woningeigenaren vooraf contact maken met de gemeente, is het vaak mogelijk om zowel lokale als landelijke subsidies te integreren. Dit kan leiden tot extra budgetinleg in isolatiegerichte projecten, zodat die ook groetvollediger worden.
Lenen voor verduurzaming: aantrekkelijke voorwaarden
Niet iedere woningeigenaar beschikt over voldoende spuurgeld of voorcontantie om het isolatieproject onmiddellijk op gang te brengen. In dit geval wordt er een rentevrije lening of voordelig duurzaamheidslening mogelijk via het Nationaal Warmtefonds aangeboden. Zowel gezinnen met een verzamelinkomen onder de €60.000 als grotere inkomstenhebbers kunnen onder bepaalde voorwaarden lenen.
Leenopties
- Duurzaamheidslening via gemeente: vaak met een lage rente van maximaal 1,7%. In gevallen waar financiële hulp nodig is, kan dit worden aangevraagd na goedkeuring of via een voorstelgesprek bij een gemeentelijke adviseur.
- Energiebespaarlening via RVO: wettelijk toegestaan om rentekosten te verlagen voor isolatiewerkzaamheden of toepassing van duurzame warmtebronnen.
- Extra hypotheekruimte: voor woningen waar de eis wordt gesteld aan verduurzaming, kan de eigenaar extra kredietruimte opleggen, zolang die beperkt is aan energiebesparende maatregelen.
Samenhang: Lenen is een extra optie, en kan ook in combinatie met subsidies worden gevoerd. Dit maakt het mogelijk een duurzamer wonen te creëren, ondanks een eindig budget.
Voordelen van het aanvragen van subsidies voor isolatie
De aanvraag van subsidies van zowel landelijke als lokaal karakter heeft veel voordelen, die zich concreet af te leiden zijn:
- Lagere initieele kostenaanleg: De subsidies geven directe ondersteuning, waardoor de eindkosten van het isolatieproject niet te hoog uitvallen.
- Gevalideerde kwaliteit: Omdat de maatregelen moeten worden uitgevoerd door een gecertificeerd bedrijf, is er belemmering dat het werk van laag kwaliteitsniveau is.
- Energiebesparing: Meer isolatie betekent lagere energie-invoer voor verwarming, wat vertaald naar minder omgevingsverontreiniging en lage verbrandingskosten.
- Onderhouds- en verkoopwaarde: Woningen die goed geïsoleerd en duurzaam zijn, tonen zich beter bij verkoop en blijven onderhoudskosten langtermijns lager houden.
De gevolgen van subsidies zijn niet alleen voor het milieu en energievoorziening van belang, maar ook voor de economische toekomst van de woninghouder.
Veelvoorkomende vragen over het aanvraagproces
Hoe word ik erkend als kandidaat voor ISDE-subsidie?
U moet een woningeigenaar zijn of lid zijn van een VvE. Vervolgens moet u:
- Inzage trekken in de aanvraagvoorwaarden van de ISDE-subsidie via de RVO-site.
- Uw kwalificerende maatregelen aanduiden die u van plan bent uit te voeren.
- Werk laten uitvoeren door een gecertificeerd bedrijf, conform huidige normen.
- Een toepassing aanvragen na afronding van de aanvraagstap.
- De aanvraag ingevolge regelgeving indienen bij RVO.
Mits aanwezig, zijn er ook gemeentelijke subsidies die kunnen worden toegevoegd aan uw aanvraag.
Is het mogelijk om subsidies aan te vragen voor meerdere VvE’s of appartementen?
Ja. VvE's — verenigingen van woningeigenaren — kunnen subsidies in het kader van het isoleren van hun appartementencomplex. Dit kan ook gelden voor het opstellen van een duurzaam mejare onderhoudsplan (DMJOP) of energetische adviesgesprekken. De subsidie voor VvE's is een specifiek vertrouwd punt onder de ISDE-regeling.
Wat zijn de eisen voor het combineren van subsidies (Lokaal + Landelijk)?
De combinatie is in vrijwel alle gevallen toegestaan, mits:
- Uw aanvraag aan de gemeente en de landelijke ISDE (RVO) is correct ondersteund door goedkeuriingsdocumenten.
- Het is belangrijk dat de subsidies niet gelijk zijn voor dezelfde maatregel als ingediend vooraf, tenzij regelgeving dit anders bepaalt.
Er zijn bepaalde transities in het aanvraagmoment — met name tussen 2021 en 2025 — waarin combinatie eisen zijn verandert. Zorg bij nieuwe aanvragen daarom voor actuele juridische goedkeur via correspondentie of via een gemeentelijke adviseur.
Hulp bij aanvraag: energiecoach ondersteunt woningeigenaren
Bij deze subsidies is het geleverd aan een aantal diensten en faciliteiten die de woningeigenaar tijdens het proces van aanvraag of beplanning ondersteunen. In bepaalde regio’s (zoals genoemd in Geertruydenburg) wordt er vrij geschatraat aangeboden bij een onafhankelijke energiecoach, zodat de gebruiker het best kan bepalen wat werkelijk nodig is t.b.v. zijn energiebesparing.
Een energiecoach kan:
- Advies geven over het juiste type isolatiemaatregel;
- Helpen bij het combineren van subsidies en leningsopties;
- U begeleiden bij het afgeven van subsidiesaanvragen;
- Inzicht geven in kosten- en opbrengstenprojecties.
Aangezien de eisen complex kunnen zijn, is het sterk aan te raden om een gesprek aan te vragen, zowel om correcte aanvraagprocedure te volgen als om de meeste subsidies te kunnen benutten.
Aanvragenstijl: wat moet ik doen?
Stap 1: Onderzoek beschikbare maatregelen
Controleer of de geplande maatregel (dak-, vloer-, gevel- of spouwmuurisolatie) onder de ISDE-valt. Er zijn ook aparte subsidieopties voor warmtepompen, zonneboilers of warmtenetinstallaties.
Stap 2: Voorkeur geven aan combinatie of enkelisolatie
Beschikbaar budget en afweging van maatregelen bepalen of u eentje neemt of een combinatie. Voor combinatie (binnen 24 maanden) geldt dubbele subsidiestorting, wat voordelig is in zowel eindbetaling als verduurzamingsuitkomst.
Stap 3: Vind een erkende professional
Zorg dat degene die u nodig hebt, gecertificeerd is bij een erkende bouw- of isolatieinstantie. Hierbij dient voldoende documentatie aanwezig te zijn van de uitgevoerde maatregel.
Stap 4: Indienen van de aanvraag
Na afronding van het werk is de aanvraag (per email of via website RVO) ingevolgens het standaardprotocol mogelijk. Dit geldt zolang de aanvraagindienenregel geldend is, bijvoorbeeld 08/2024-2027.
Toekomstvisie: energiebesparing en energiedichtheid verder verhogen
De focus op verduurzaming houdt steeds meer gemeenten, woningeigenaren en bouwplatforms in Nederland bezig. Een strategische integratie van subsidies, leningen en maatregelen kan het verschil maken tussen een passieve woning en een passief onderhouden woning.
Voor woningbouwprojecten (nieuwbouw of renovatie) is het belangrijk om reductie van energieconsumptie met optimale gebruik van subsidies te combineren. Hierbij kan ook worden overwogen:
- Uitvoering van meerdere energiebesparende maatregelen (zoals isolatie + warmtepomp + zonnepanelen);
- Herwaardering van budget via lokaal aanvraagplatforms;
- Begeleiding via energiecoach en bouwadviseur voor optimaal uitvoeren.
Conclusie
De landelijke subsidie voor isolatie, met name het Nationale Isolatieprogramma en de ISDE, biedt woningeigenaren van vandaag een grote uitkomst om investeringen in energiebesparing met behulp van de overheid te doen. Dit geldt zowel voor individuele woningen als appartementencomplexen. Door subsidies met meerdere aanvraagvormen (landelijk of lokaal) te combineren en bij uitstek de aanvraagprocedures en kwaliteitsuitvoering te respecteren, wordt het proces duurzamer, goedkoper en wederzijds voordeliger.
Bij gebruik van subsidies is het raadzaam om voorkennis te hebben van aanvraagprocessen, maatregelen en beperkingen — en zeker advies in te winnen van een energiecoach, gemeente of bouwadviseur. De combinatie van subsidies (landelijk + lokaal), leningen en energiebesparing maakt het mogelijk om een groene toekomst van woningbouw te vormgeven in Nederland.