In de huidige bouwsector blijft thermische isolatie een essentieel aspect van duurzaam en energiezuinig wonen. EPS-isolatieplaten, ook bekend als piepschuim of tempex, bieden een populaire en betaalbare oplossing vanwege hun goede isolatie-eigenschappen, eenvoudige verwerking en hoge druksterkte. Gevoegd bij hun vochtbestendigheid en langdurige duurzaamheid, worden EPS-isolatieplaten vaak gebruikt bij vloeren, muren en daken. Ook in de industrie, zoals in parkeergarages en fabrieksgebouwen, wordt het veelvuldig ingezet.
Dit artikel behandelt de basis van EPS-isolatieplaten: hoe ze worden vervaardigd, waarom ze effectief zijn qua isolatie, hun toepassingsgebieden, en de voordelen en nadelen die daarbij horen. Samen geven deze punten een gedetailleerd beeld voor zowel woningeigenaren als beroepscapable binnensmuur-, dak- en vloerisolatie-experts.
Wat zijn EPS-isolatieplaten en uit wat bestaan ze?
EPS staat voor geëxpandeerd polystyreen, een kunststofmateriaal dat vaak wordt herkend als piepschuim of tempex. EPS-isolatieplaten worden gemaakt van kleine korrels polystyreen die onder verhitting uitzwollen in een mal, waarbij ze als uitgeworpen schuim in een vaste vorm samenklitten. Hierdoor ontstaat een lekkere, korrelige structuur die voor de meeste toepassingen geschikt is.
Een van de belangrijkste kenmerken van EPS is dat het hoofdzakelijk uit lucht bestaat – ongeveer 98% van het volume van EPS platen is in feite stilstaande lucht. Deze structuur zorgt ervoor dat EPS-isolatieplaten extreem licht zijn (slechts 2% grondstof is nodig voor de vorming van een plaat) en toch goede thermische isolatie-eigenschappen hebben. De isolerende eigenschappen van stilstaande lucht worden versterkt doordat dit verminderde warmteverlies biedt, wat het een effectieve keuze maakt voor passief verkoelend of verwarnd isolatiemateriaal.
Bij toepassingen waar meer belasting op de isolatie ligt – zoals onder betonvloeren – wordt gebruik gemaakt van verschillende types EPS, gedefinieerd door hun druksterkte in klasseverdelingen zoals EPS-60, EPS-100, EPS-150, en EPS-200. Elk type EPS heeft geschikte eigenschappen die het rendabel en doelmatig maken in specifieke situaties.
Neopor: Een vorm waarin EPS nog efficiënter wordt
Neopor is een innovatieve vorm van traditioneel EPS waarin grafietdeeltjes worden toegevoegd. Deze deeltjes reflecteren warmtestraling in hoge mate en zorgen zo voor een hogere isolatiewaarde dan standaard EPS. Deze verbetering betekent dat dezelfde isolatie-effecten kunnen behaald worden met dunner materiaal, wat voordelen oplevert in ruimtebeheersing en materiaalverbruik, vooral in toepassingen waar ruimte beperkt is.
Toepassingsgebieden van EPS-isolatieplaten
De veelzijdigheid van EPS-isolatieplaten houdt ook in hoe ruim de materiaalgebruiken worden. Ze worden in verschillende constructieve omgevingen toegepast, waaronder externe en interne isolatie van constructies, en variëren van simpele woningbouw tot complexe industriële toepassingen.
Vloerisolatie
EPS-isolatie wordt vaak gebruikt bij de isolatie onder betonvloeren. In de kruipruimte is het een geschikte keuze vanwege het feit dat het bestand is tegen vocht en er geen sprake is van schimmel- of roetvorming. Ook is EPS gemakkelijk op te nemen in constructies waarvan de belasting beperkt is, zoals bij woningen of kleine huurappartementen.
Voor zwaardere en industriële toepassingen zijn specifieke druksterkte-klasse EPS platen beschikbaar – zoals EPS-150SE of EPS-200SE – die zorgen voor voldoende ondersteuning en dragend vermogen.
Daken en zolderoppervlakken
EPS-isolatieplaten worden ook toegepast in dakisolatieprojecten, waar het lichte gewicht gunstig is voor het verminderen van de belasting op het constructiehout of -plafond. Ze zijn makkelijk te verstansen en aan te brengen, wat vooral gunstig is in onregelmatige of complexe dakconstructies. De platen zijn beschikbaar in verschillende diktes, meestal vanaf 10 cm, en leveren hiermee de nodige warmteisolatie.
Spouwmuren en muren
EPS-korrels en losse platen worden aanbevolen in spouwmuren. In plaatvorm zijn ze geschikt om op maat te worden gesneden en geplaatst in de ruimten tussen spouwconstructies. Hiermee worden de warmtebruggen verminderd, terwijl de thermische isolatie wordt verhoogd.
Kenmerken van goede EPS-isolatieplaten en selectiecriteria
De keuze van het juiste type EPS is afhankelijk van de toepassing. Vrouwen kopers en bouwprofessionals moeten er rekening mee houden dat niet ieder type EPS geschikt is voor iedere situatie. De volgende kenmerken zijn belangrijk bij het selecteren van het juiste materiaal:
1. Lambda-waarde of thermische isolatiegraad
De lambda-waarde van EPS-100SE platen is meestal tussen de 0.031 W/mK en 0.040 W/mK, afhankelijk van het type en de dikte. Een lagere waarde komt overeen met een betere isolatie-euficentie. De lambda-waarde is een essentieel criterium bij het bepalen van de benodigde laagdikte om te voldoen aan de huidige bouwvoorschriften.
2. Druksterkte (in Klasse-structuur)
EPS is leverbaar in verschillende druksterkteklasse, zoals EPS-60, EPS-100, EPS-150, of EPS-200. Deze cijfers geven de druksterkte aan die per oppervlaksgedeelte wordt verwerkt in kN/m². Voor vloeren of daken onder constructieve lading is EPs-150 of hoger aan te bevelen.
3. Vocht- en schimmelbestendigheid
EPS is een lichaamstegel en vochtbestendig. Het is zeer geschikt voor toepassing in kruipruimtes, zolderen of funderingsisolatie, maar vloeropbouwen van buitenterassen kunnen er eventueel van af. In geen geval vormt schimmel of microbiologische activiteit een risico als ze op juiste manier toegepast worden en goed afgewerkt zijn.
4. Bevestigingsmogelijkheden
EPS-100 en EPS-150 platen kunnen met zowel tand- groef-geconstructies als eenvoudig met pennen of klemstukken worden aangebracht. Tand- en groefsystemen voorkomen koudebruggen en zorgen voor een naadloze overgang tussen platen.
5. Verwerkbaarheid
EPS is eenvoudig in te snijden met een zaag, en kan zowel handmatig als met machine worden verwerkt. Voor grote oppervlakken of industriële toepassingen worden EPS platen vanaf de fabriek op maat gesneden, wat de installatie-snelheid efficiënter maakt.
Voordelen van EPS-isolatieplaten
De voordelen van EPS-isolatieplaten maken het bijzonder geschikt voor gebruik in de woningbouw maar ook voor grootschalige bouwprojecten. Hieronder volgen de belangrijkste voordelen die volgens bronmateriaal bijdragen aan de populariteit van EPS.
1. Lichte bouwconstructie
De lichte structuur van EPS-platen (ongeveer 10–60 kg/m³, afhankelijk van de toegepaste druksterkte) brengt geen extra belasting op het fondament of constructiedeel. Met name in oudere woningen waar de fundering al verouderd is, kan EPS-100 of EPS-60 gebruikt worden zonder risico’s van extra druk.
2. Goede isolatiewaarde
Winst in energielagen is gemakkelijk haalbaar met EPS. De stilstaande lucht in de korrels zorgt voor een hoge Rd-waarde, wat betekent dat minder warmte verloren gaat naar de buitenlucht. Onder woningbouwklimaten werkt dit bij tot energiebesparing van ongeveer 10–15%.
3. Betaalbaar isolatiemateriaal
EPS is makkelijker te prijzen in vergelijking met alternatieven zoals polyurethaan of mineralen wol. In groothandels is het meestal goedkoop te krijgen; bij voorbeeld voor platen van 10 cm dikte is men berecht op ongeveer 10 Euro per m². In combinatie met de eenvoudige verwerking maakt dit het een zeer betaalbare optie voor zowel losse renovatie-klussen als integratie in nieuwe bouwprojecten.
4. Eenvoudig en snel in verwerken
De verwerking van EPS is eenvoudiger dan bij veel andere isolatiematerialen. Het maakt gebruik van normaal gereedschap, zoals een handzaag of een machineschaar. Op kleine schaal is dit ideaal, op grote schaal zorgt zijn homogene structuur daar ook voor dat het makkelijk wordt gecombineerd in losse of verhardingsdeellijnen.
5. Drukvast
Voor bijna alle toepassingen is het mogelijk om te kiezen voor een drukvaste variant. Onder betonvloeren is EPS-150 of EPS-200 de meest geschikte keuze vanwege de hoge belasting die kan plaatsvinden. Bij kruipruimtes wordt EPS-60 of EPS-100 vaak gebruikt, omdat de belasting hier meestal gering is.
6. Recycleerbaar en duurzaam
Hoewel EPS gebouwd is uit kunststof en dus gemaakt met aardolie, is het volledig recycleerbaar. In vergelijking met alternatieven zoals glaswol of steenwol, is de impact op het milieu van productie en transport dus lager. Na uitoefeningen als sloop of renovatie is het mogelijk om EPS opnieuw in te zetten in andere projecten of om te zetten in grondstoffen.
Nadelen en beperkingen van EPS-isolatieplaten
Hoewel EPS-isolatiemateriaal veel voordelen met zich meebrengt, zijn er ook nadelen die moet meegenomen worden in het bouwplanningproces.
1. Milieueffecten bij productie
Aangezien EPS bestaat uit kunststof, is zijn productie afhankelijk van de productie van polystyreense korrels, die vaak gemaakt worden met het gebruik van aardolie en chemische additieven. Terwijl het na gebruik volledig recycleerbaar is, wordt deze productie van oudsher aangevallen vanwege de CO2- en stofuitstoot die bijdragen aan afval en klimaatverandering. Dit maakt het minder vaak aan te bevelen op projecten waar er duidelijke duurzaamheidsdoelstellingen zijn.
2. Moeilijkheidsmomenten bij integratie tussen bouwconstructies
Hoewel EPS-isolatieplaten gemakkelijk zijn om aan te brengen en te snijden, kunnen ze soms moeilijker zijn om op bepaalde manieren te verankeren, bijvoorbeeld tussen keperbalken of in zachte constructiedelen. In dergelijke gevallen is het nuttig om bijvoorbeeld stutbalken aan te brengen of platen van extra stevigheid te kiezen.
3. Beperkte toepassing in externe isolatie
EPS is in de buitenconstructies moeilijker beschikbaar voor directe buitenisolatie. De platen zijn meestal niet in staat om tegen agressieve weersinvloeden, zoals hoge UV-straling of zwaartekrachtbelasting, te wennen. Daarom is het nuttig om het in te zetten in combinatie met andere buitenmateriaalsoorten of te gebruiken voor indirecte isolatiewerken, bijvoorbeeld in ondergrondse structuren of boven een vloerconstructie.
4. Beperkte flexibiliteit na inzet
Tegenover minerale isolatiematerialen, zoals glaswol of cellulose, is EPS niet zo flexibel. Het verliest zijn structuur niet of bijna niet, maar aanpassing tot ruimtes die in drie dimensies variëren kan worden problematisch wanneer de vormen ingewikkeld zijn. Alleen als het snijbaar of in de juiste vorm bestaat, biedt het een volledige oplossing als isolatiemateriaal.
Prijsindicaties en achatoverwegingen
De prijs van EPS-isolatieplaten is in grote mate afhankelijk van de dikte, de druksterkte en de precisie van verwerking. Voor woningbouwprojecten geldt dat het meestal kosteneffectief is met platen van 10 cm of ±12 cm, wat meestal al voldoende is om de aangesloten bouwnorm te voldoen.
Afschattingen:
- EPS platen 10 cm dik = ±10 Euro per m².
De prijs per vierkante meter is overigens gelijktijdig beïnvloed door de hoeveelheid die wordt besteld. Groothandel en bulkverkoop is voordeliger, ook als het gebruik is op projectnaam-niveau.
Uitboekingswijze moet zorgvuldig worden beoordeeld. Men kan kiezen uit verschillende vormen van bestelling:
- Directe levering uit de fabriek.
- Op maat gesneden platen.
- Losse of verpakte platen in korting via bulkprijzen.
Voor zowel aannemers als particuliere klanten wordt daarom vaak aangeraden om bij betrouwbaar gevestigde leveranciers te bestellen, waar ervaring en kwaliteitsborging belangrijke rol spelen.
Conclusie
EPS-isolatieplaten, ook wel piepschuim of tempex genoemd, blijken overtuigend in hun functie als thermisch isolatiemateriaal voor vloeren, muren en daken. Zij worden gemaakt door de expansie van polystyreenkorrels, wat leidt tot een structuur die voorziet in goede isolatie-eigenschappen dankzij stilstaande lucht. De lichte bouwconstructie, eenvoudige verwerking en vochtbestendigheid maken het geschikt voor een breed toepassingsgebied.
Zeker de eenvoud van het productieproces, de betaalbaarheid in vergelijking met andere isolatiematerialen, en de mogelijkheid om hergebruikt te worden wanneer het na sloop of renovatie afkomt, versterken de positie van EPS in de huidige bouwsector. Met de introductie van Neopor verhoogt de isolatiewaarde met extra efficiëntie en ruimtebesparing.
Waar EPS dus geweldig is qua kenmerken, zijn er ook nadelen: de aardolie-afhankelijkheid, beperkte geschiktheid in directe buitenisolatie, en eventuele lastiger bevestiging binnen complexe structuren zijn belangrijke factoren die moeten worden meegenomen.
Samenvattend blijkt dus dat EPS-isolatieplaten een aantrekkelijke oplossing bieden in een diversiteit van bouwprojecten, maar dat de selectie en toepassing afhankelijk zijn van projectenomschrijving en keuzes in de bouwplanningstrategie.