Thermische isolatie is essentieel voor energiezuinig bouwen en renoveren. In Nederland en Vlaanderen is PIR-isolatie – een vorm van polyisocyanuraat (PIR) – steeds vaker de voorkeurskeuze vanwege de hoge isolerende eigenschappen, lage dikte, en betrouwbaarheid in vochtige omgevingen. In dit artikel geven we een overzicht van de thermische prestaties van PIR isolatieplaten, hun toepassing in verschillende delen van het bouwwerk, en de factoren die bepalen hoeveel isolatie nodig is voor een specifiek project.
We baseren ons uitsluitend op de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen, en geven een duidelijk overzicht van de Rd- en R-waarden, lambda-waarden, prijsindicaties, en de voor- en nadelen van PIR isolatieplaten.
Wat zijn PIR isolatieplaten?
PIR isolatieplaten zijn harde, drukvaste platen gemaakt van polyisocyanuraat, een kunststofschuim dat uitstekend presteert qua thermische isolatie. Ze worden gebruikt in verschillende delen van het bouwwerk, zoals platte daken, spouwmuren, binnenmuren, vloeren en buitenmuren. Dankzij hun gesloten celstructuur zijn PIR isolatieplaten vochtbestendig, licht van gewicht en makkelijk te verwerken.
Een van de belangrijkste eigenschappen van PIR isolatieplaten is hun hoge Rd-waarde per millimeter dikte, wat betekent dat ze relatief dun zijn en toch een uitstekende thermische isolatie kunnen bieden. Dit maakt ze ideaal voor projecten waar de beschikbare ruimte beperkt is, zoals bij renovaties van binnenmuren of platte daken.
Thermische prestaties van PIR isolatieplaten
De thermische prestaties van PIR isolatie worden voornamelijk uitgedrukt in de lambda-waarde (λ), de R-waarde, en de Rd-waarde. Deze waarden zijn van groot belang bij het bepalen van de benodigde isolatiedikte en het optimaliseren van de energieprestaties van een woning.
Lambda-waarde van PIR isolatieplaten
De lambda-waarde geeft aan hoe goed een materiaal warmte geleidt. Een lagere waarde betekent betere isolatie. Voor PIR isolatieplaten ligt de lambda-waarde meestal tussen 0,019 en 0,027 W/mK. Dit is lager dan bijvoorbeeld EPS (0,030 tot 0,045 W/mK) of glaswol (0,035 tot 0,045 W/mK), waardoor PIR een efficiënter isolatiemateriaal is.
Rd-waarde van PIR isolatieplaten
De Rd-waarde drukt de thermische weerstand van het isolatiemateriaal zelf uit, zonder rekening te houden met de rest van de constructie. Voor PIR isolatieplaten varieert deze waarde afhankelijk van de dikte. In 2025 ligt de Rd-waarde van PIR platen tussen 1,35 en 6,45 m²K/W, afhankelijk van de dikte en de lambda-waarde van het materiaal.
| Dikte (mm) | Lambda (W/mK) | Rd-waarde (m²K/W) |
|---|---|---|
| 30 mm | 0,022 | 1,35 |
| 60 mm | 0,022 | 2,70 |
| 100 mm | 0,022 | 4,55 |
| 120 mm | 0,022 | 5,45 |
| 140 mm | 0,022 | 6,35 |
De Rd-waarde is dus rechtstreeks afhankelijk van de dikte van de platen. Hoe dikker de PIR isolatieplaten, hoe hoger de Rd-waarde. Voor een optimale thermische isolatie is het belangrijk om de vereiste Rd-waarde te bereiken, vooral bij subsidieaanspraken.
R-waarde van PIR isolatieplaten
De R-waarde is een maat voor de thermische weerstand per centimeter dikte. Voor PIR isolatieplaten is de R-waarde ongeveer 0,023 per centimeter dikte. Dit betekent dat een 10 cm dikke PIR plaat een R-waarde heeft van 4,35. In vergelijking met andere materialen presteert PIR uitstekend: bijvoorbeeld 60 mm PIR is thermisch vergelijkbaar met 120 mm minerale wol.
Hieronder vindt u enkele voorbeelden van de R-waarden bij verschillende diktes:
- 5 cm PIR: R-waarde 2,17
- 8 cm PIR: R-waarde 3,48
- 10 cm PIR: R-waarde 4,35
- 12 cm PIR: R-waarde 5,22
- 15 cm PIR: R-waarde 6,52
De R-waarde is een handig hulpmiddel om te bepalen hoeveel isolatie nodig is voor een bepaalde toepassing. Door de gewenste R-waarde te delen door de R-waarde per centimeter (0,023), kunt u de benodigde dikte berekenen. Bijvoorbeeld: voor een R-waarde van 4,5 is een dikte van ongeveer 19,6 cm nodig.
Rc-waarde en constructie
De Rc-waarde geeft de totale thermische isolatie weer, inclusief het isolatiemateriaal en andere constructiedelen, zoals beplating, spouw of damprem. In tegenstelling tot de Rd- en R-waarde, hangt de Rc-waarde af van de volledige constructie. Factoren zoals de aanwezigheid van hout of beton, bevestigingswijze (mechanisch of verlijmd), dampdichtheid of dampdoorlatendheid van de constructie, bepalen de Rc-waarde.
Hoewel de Rc-waarde niet direct gerelateerd is aan de PIR isolatieplaten zelf, is het belangrijk om te weten dat de Rc-waarde van het totale systeem bepaalt of een constructie aan de huidige energienormen voldoet. Het is daarom belangrijk om, bij het kiezen van PIR platen, ook rekening te houden met de andere elementen van de constructie.
Toepassingen van PIR isolatieplaten
PIR isolatieplaten zijn zeer veelzijdig in gebruik en kunnen in verschillende delen van het bouwwerk worden toegepast. De vochtbestendigheid en hoge thermische prestaties maken hen geschikt voor zowel droge als vochtige omgevingen.
1. Platte daken
Een van de meest voorkomende toepassingen van PIR isolatieplaten is in platte daken. Dankzij hun hoge Rd-waarden en lage dikte zijn ze ideaal voor het isoleren van daken, ook wanneer er een minimale dikte vereist is om aan subsidievoorwaarden te voldoen. In Nederland is een minimum Rd-waarde van 3,5 m²K/W vereist voor een subsidieaansprakelijkheid. Bij een dikte van 8 cm is dit haalbaar.
2. Spouwmuren en buitenmuren
PIR isolatieplaten zijn drukvast en vormstabiel, waardoor ze goed geschikt zijn voor gebruik in spouwmuren of buitenmuren. Ze kunnen met een tand- en groefsysteem worden aangebracht, zodat ze perfect op elkaar aansluiten en koudebruggen worden voorkomen. Ook in dit geval biedt de hoge Rd-waarde een thermische voordeel bij relatief lage dikte.
3. Binnenmuren en vloeren
In binnenmuren en vloeren wordt PIR vaak gebruikt waar de beschikbare ruimte beperkt is. De lage dikte en lichte gewicht (ongeveer 32 kg/m³) maken installatie gemakkelijker, ook op hoogte of bij renovaties. Bovendien zijn PIR platen beschikbaar in combinatie met afwerkplaten zoals gips of OSB, waardoor ze functioneel en esthetisch aansluiten op het bouwwerk.
4. Zolders en binnenwanden
PIR platen zijn eveneens geschikt voor zolders en binnenwanden. De dampremmende eigenschappen zorgen voor een verlaagd risico op condensatie, wat vooral in vochtige ruimtes van belang is. Dankzij hun brandveilige eigenschappen (Euroklasse B) zijn ze ook geschikt voor ruimtes waar hoge brandveiligheid vereist is.
Voor- en nadelen van PIR isolatieplaten
Voordelen
- Hoge Rd- en R-waarde per mm dikte: PIR biedt uitstekende thermische isolatie bij relatief lage dikte.
- Lichtgewicht: Gemakkelijk te verwerken, zelfs op hoogte of in renovatieprojecten.
- Drukvast en vormstabiel: Ideaal voor daken, vloeren en spouwconstructies.
- Vochtbestendig: Geen vocht opnemen, geschikt voor gebruik in vochtige ruimtes.
- Dampremmend: Aluminium cachelaag voorkomt condensatieproblemen.
- Brandveilig: Voldoet aan de brandveiligheidseisen (Euroklasse B).
- Brede toepassingsmogelijkheden: Kan worden gebruikt in daken, muren, vloeren, binnenwanden, enz.
Nadelen
- Hogere prijs: PIR isolatieplaten zijn over het algemeen iets duurder dan bijvoorbeeld EPS of minerale wol.
- Beperkte flexibiliteit: Niet ideaal voor complexe of golvende structuren.
- Gevoelig voor fysieke schade: Omdat ze hard zijn, kunnen ze gevoelig zijn voor beschadiging tijdens transport of montage.
- Niet hergebruikbaar: Bij heraanpassing is het materiaal niet eenvoudig te demonteren of te hergebruiken.
Hoe kies je de juiste dikte PIR isolatie?
De keuze van de juiste dikte PIR isolatie hangt af van meerdere factoren:
- De gewenste Rd- of R-waarde: Afhankelijk van de energienormen en eventuele subsidievoorwaarden.
- De toepassing: Dikte kan variëren tussen dak, muur of vloer.
- De beschikbare ruimte: In renovaties kan de dikte beperkt zijn.
- De kwaliteit van het materiaal: Lambda-waarde beïnvloedt Rd- en R-waarde.
Een eenvoudige manier om de benodigde dikte te bepalen is door de gewenste R-waarde te delen door de R-waarde per centimeter (0,023). Bijvoorbeeld: voor een R-waarde van 4,5 is een dikte van ongeveer 19,6 cm nodig.
Prijsindicaties van PIR isolatieplaten
De prijs van PIR isolatieplaten varieert afhankelijk van de dikte en de toegepaste toplaag. In 2025 bedraagt de prijs per plaat ongeveer:
- 600mm x 1200mm plaat met speciale toplaag: 16 tot 28 euro per stuk (excl. btw en montage)
De prijs per plaat hangt vooral af van de dikte van de plaat (30 mm tot 120 mm) en of er een toplaag is toegepast. Hoewel PIR iets duurder is dan andere isolatiematerialen, is het een investering die loont door de snelle montage, hoge isolatiewaarde en langdurige prestaties.
Subsidieaansprakelijkheid en energienormen
PIR isolatieplaten kunnen bijdragen aan een hogere energieefficiëntie van een woning en zijn daarom vaak de basis voor subsidieaansprakelijkheden. In Nederland en Vlaanderen zijn er specifieke Rd- en Rc-waarden vereist afhankelijk van het type constructie en de toepassing. Het is daarom belangrijk om bij de aankoop van PIR platen te controleren of de vereisten voor subsidie worden gehaald.
Samenvatting
PIR isolatieplaten zijn een moderne, efficiënte oplossing voor thermische isolatie in verschillende delen van het bouwwerk. Dankzij hun hoge Rd- en R-waarden, lage dikte, en vochtbestendigheid zijn ze ideaal voor gebruik in platte daken, spouwmuren, binnenmuren, en vloeren. De thermische prestaties van PIR zijn beter dan die van veel traditionele isolatiematerialen, en ze bieden een uitstekende combinatie van lichtgewicht, drukvastheid en brandveiligheid.
Tijdens de aankoop en verwerking is het belangrijk om de vereiste Rd- en R-waarden te overwegen, evenals de beschikbare ruimte en de eventuele subsidieaansprakelijkheid. Door de juiste dikte en kwaliteit van PIR platen te kiezen, kunt u zorgen voor een energiezuinige en duurzame woning.