Ventilatielatten bij PIR Isolatie: Noodzaak of Overbodig?

Inleiding

PIR-isolatie heeft de afgelopen jaren aan populariteit gewonnen dankzij zijn uitstekende isolatiewaarde en relatieve eenvoud van installatie. Bij het aanbrengen van PIR-platen echter rijst de vraag of ventilatielatten noodzakelijk zijn. Verschillende bronnen geven tegenstrijdige adviezen over dit onderwerp. Dit artikel onderzoekt de functie van ventilatielatten, de verschillende installatiemethoden voor PIR-isolatie, en de voor- en nadelen van het al dan niet gebruiken van ventilatielatten. We kijken naar technische specificaties, best practices en verschillende meningen uit de sector.

Functie van Ventilatielatten

Ventilatielatten zijn geïmpregneerd houten latten die als raamwerk (rachels) achter isolatiemateriaal worden geplaatst. Volgens bron 2 hebben deze latten aan één kant openingen die zorgen voor goede ventilatie achter de isolatieplaten. Dit voorkomt eventuele vochtproblemen, mits er voldoende ventilatieopeningen in de muur of het plafond zijn aangebracht.

De latten worden doorgaans geïmpregneerd met een vochtwerende behandeling, wat blijkt uit hun vochtige staat na het impregnerenproces. Deze vochtbehandeling zorgt ervoor dat de latten veilig verwerkt kunnen worden zonder problemen te veroorzaken.

De afstand tussen de ventilatielatten is belangrijk voor een goede stabiliteit en installatie. Bron 2 geeft aan dat bij wandopbouw een hart-op-hart afstand van 600mm gebruikelijk is, terwijl bij plafonds 300mm de standaard is.

Technische Specificaties van Ventilatielatten

Uit de bronnen kunnen we de volgende technische specificaties van ventilatielatten afleiden:

Eigenschap	Waarde
Materiaal	Vurenhout
Lengte	2400 mm
Dikte	20-21 mm
Breedte	48 mm
Prijs	€4,60 - €4,75 per stuk

De latten zijn speciaal ontworpen voor gebruik als rachelwerk voor PIR+OSB, PIR+gipsplaten of PIR platen. Ze kunnen worden bevestigd met slagpluggen en/of afstandschroeven op wanden of plafonds.

Installatiemethoden voor PIR-isolatie

Montage tegen muren

Bij het bevestigen van PIR-platen aan muren zijn er verschillende methoden mogelijk:

Direct bevestiging met lijmschuim: PIR-platen kunnen direct tegen de binnenkant van de muur worden geplaatst met lijmschuim. Volgens bron 1 is dit een optie, maar niet de beste.
Met ventilatielatten: De aanbevolen methode is om eerst ventilatielatten tegen de muur te schroeven. Vervolgens kunnen de PIR-isolatieplaten met drukverdeelplaat tegen de muur worden geschroefd of op de ventilatielatten worden gelijmd met turbotack.
PIR + Gipsplaten: Bij gecombineerde PIR + gipsplaten kunnen de platen het beste worden gemonteerd met gipsplaatschroeven.

Montage tegen dakbeschot

Voor het aanbrengen van PIR-platen tegen dakbeschot adviseert bron 1 de volgende stappen:

Maak de plaat op maat indien nodig
Zorg ervoor dat de plaat goed stofvrij is, zodat de lijmschuim goed hecht
Spuit de lijmschuim op de plaat in zig-zag vorm
Druk de plaat tegen het dakbeschot en houdt deze een paar seconden vast, zodat de lijm kan uitharden
Plaats op de zijkant van de volgende PIR-plaat een ril purschuim en lijmschuim op de achterkant van de plaat
Druk stevig aan
Werk de isolatieplaat af door plaatmateriaal zoals OSB of gips te schroeven op de balken of door de isolatieplaat in de latten te plaatsen

Als alternatief kunnen eerst ventilatielatten tegen het dak worden geschroefd of gelijmd, zodat vocht beter kan ontsnappen.

Montage bij plat dak

Bij plat dak isolatie kunnen PIR-platen worden gelijmd, geschroofd of beide methoden gecombineerd. De keuze hangt af van de situatie: de grootte van het dak en de windbelasting. Vaak zit op het dak EPDM of bitumen.

De Discussie: Zijn Ventilatielatten Noodzakelijk?

Er bestaat duidelijk een discussie over de noodzaak van ventilatielatten bij PIR-isolatie. Bron 3 en 5 tonen tegenstrijdige meningen over dit onderwerp.

Argumenten vóór ventilatielatten

Volgens sommige experts (bron 2) zorgen ventilatielatten voor:

Betere ventilatie achter de isolatieplaten
Mogelijkheid voor de muur om te drogen als er vochtproblemen zijn
Ruimte voor eventuele onregelmatigheden in de muur

Argumenten tegen ventilatielatten

Anderzijds zijn er ook argumenten tegen het gebruik van ventilatielatten:

Ze nemen extra ruimte in (ongeveer 2 cm volgens bron 3)
Als er geen ruimte is tussen de isolatie en de muur, kan er ook geen condensatie ontstaan (bron 5)
Rechtstreekse aanbreng kan eenvoudiger en goedkoper zijn

Praktijkervaringen

Uit bron 3 blijkt dat een gebruiker in een drive-in woning uit 1968 zijn inpandige garage wil ombouwen tot slaapkamer. De garage heeft dikke spouwmuren en volgens de gebruiker is vocht geen groot probleem in deze ruimte. Hij overweegt PIR-platen met aluminium coating en al in de fabriek aangebrachte gipsplaat te gebruiken. Hij twijfelt of ventilatielatten nodig zijn, omdat ze extra ruimte innemen en hij niet al te veel ruimte wil inleveren.

Een andere gebruiker in bron 5 benadrukt dat binnenisolatie moeilijk is en vol met risico's. Hij adviseert een perfect aansluitend dampscherm zonder enige perforatie als eerste stap, en stelt voor om PIR platen met aluminium als dampscherm te gebruiken, die vervolgens worden afgeplakt met aluminium tape.

Best Practices aanbevolen door Experts

Op basis van de bronnen kunnen de volgende best practices worden geïdentificeerd:

Vochtbeheersing: Zelfs als ventilatielatten niet worden gebruikt, is een perfect dichtsysteem cruciaal. Bron 5 adviseert een perfect aansluitend dampscherm zonder enige perforaties.
Afdichting: Naden tussen verschillende stroken moeten volledig verkleefd worden. Het gebruik van de juiste tape en/of kit voor aansluitingen aan muren, plafond en vloer is essentieel.
Ventilatieopeningen: Bij vochtgevoelige plekken worden extra ventilatie-openingen in wand of plafond aanbevolen door middel van een stootvoeg (bron 2).
Adhessie: Voor directe bevestiging aan de muur is het belangrijk om de juiste lijm te gebruiken om luchtholtes te voorkomen. Bron 5 suggereert dat een soort mortel hiervoor geschikt zou kunnen zijn.
Materiaalkeuze: Het gebruik van PIR-platen met aluminium als dampscherm wordt aanbevolen, hoewel de gebruiker in bron 5 opmerkt dat aluminium duur is vergeleken met andere dampschermen en tapes.

Casestudy: Garageomvorming tot Slaapkamer

Uit bron 3 kunnen we een casestudy van een garageomvorming tot slaapkamer destilleren:

Project: Ombouwen van inpandige garage (uit 1968) tot slaapkamer
Ligging: Garage grenst alleen aan de voor- en achterkant aan buiten; alle muren zijn dikke spouwmuren
Vochtproblemen: Geen groot probleem volgens de eigenaar
Isolatiekeuze: PIR-platen met aluminium coating en al in de fabriek aangebrachte gipsplaat
Dikte: 50 mm (gekozen om ruimteverlies te beperken)
Verwarming: Normale cv-ketel met radiatoren
Twijfel: Noodzaak van ventilatielatten vanwege de extra ruimte die ze innemen
Alternatiefoverweging: Direct plaatsen tegen bakstenen met eventueel een laag glaswol achter om oneffenheden op te vangen

De gebruiker merkt op dat in de winter de gemiddelde temperatuur in de ruimte (zonder verwarming) ongeveer 10 graden is, zelfs als het buiten kouder is.

Kostenanalyse

Een kostenanalyse van de opties kan als volgt zijn:

Ventilatielatten: €4,60 - €4,75 per stuk (bron 2 en 4)
- Voor een gemiddelde muur van 2,5 meter hoog en 4 meter breed, met hart-op-hart afstand van 600mm, zouden ongeveer 20 latten nodig zijn
- Kosten: €92 - €95
PIR-platen met gips: Prijs varieert, maar bron 4 vermeldt PIR + Fermacell platen van €43,33 - €44,36 per stuk
- Voor dezelfde muur zouden ongeveer 5-6 platen nodig zijn
- Kosten: €216,65 - €266,16
Extra materiaal: Glaswol of andere aanvullende materialen voor directe bevestiging

De kosten van ventilatielatten zijn relatief laag in vergelijking met de totale isolatiekosten, maar de besparing op de extra ruimte die ze innemen kan voor sommige projecten doorslaggevend zijn.

Conclusie

Uit de bronnen blijkt dat er geen eenduidig antwoord is op de vraag of ventilatielatten noodzakelijk zijn bij PIR-isolatie. De aanbevelingen variëren afhankelijk van de specifieke situatie, de locatie (binnen of buiten), de onderliggende constructie en de persoonlijke voorkeur van de installateur.

De belangrijkste factoren die meespelen zijn: - De noodzaak van ventilatie achter de isolatieplaten - Beschikbare ruimte - Mogelijkheid van vochtophoping - Kostenoverwegingen

Voor binnenisolatie, vooral in vochtgevoelige ruimtes, lijken ventilatielatten een extra laag bescherming te bieden. Voor buitenisolatie of in goed geventileerde ruimten kan directe bevestiging voldoende zijn.

Ongeacht de keuze voor ventilatielatten of niet, is een zorgvuldige installatie met aandacht voor dichting en vochtbeheersing van cruciaal belang voor de prestaties en levensduur van de isolatie.