Inleiding
In de maritieme sector is geluidsisolatie van machinekamers een essentiële factor voor het comfort aan boord. Motoren en machines produceren zowel luchtgeluid als contactgeluid dat trillingen doorgeeft aan de constructie. Dit leidt niet alleen oncomfortabele omstandigheden, maar kan ook de prestaties van het vaartuig beïnvloeden. Geluidsisolatie is daarom een kritische overweging bij de bouw en renovatie van boten en jachten. Dit artikel bespreekt de verschillende methoden, materialen en technieken die worden toegepast voor effectieve isolatie van machinekamers.
Soorten Geluid en hun Overdracht
Geluid in machinekamers manifesteert zich op twee hoofdvormen: luchtgeluid en contactgeluid. Luchtgeluid ontstaat wanneer geluidsgolven zich door de lucht verspreiden vanuit de bron. Contactgeluid ontstaat wanneer trillingen rechtstreeks worden overgedragen via de constructie van het schip.
Sterke motoren in de machineruimte van een schip veroorzaken reeds bij een gering toerental heftige trillingen en lawaai. Geluidsabsorptie in de machineruimte isoleert het geluid en zorgt voor een rustiger loop van de motoren. Om de overdracht van contactgeluid te kunnen stoppen, moet het materiaal van de "slingerende" onderdelen aan boord van het schip of het jacht worden versterkt. Dat betekent dat bijvoorbeeld het gedeelte rondom de motor, de schutborden, de wanden van de machineruimte en het dek daarvan over het gehele oppervlak en zonder dat er kieren tussen zitten met dempend materiaal moet worden bekleed.
Belang van Volledige Isolatie
Om effectieve geluidsisolatie te realiseren, is het essentieel dat alle wanden en luiken goed geïsoleerd zijn. Het voorkomen van geluidslekken door kieren en openingen is cruciaal om de overdracht van geluid te minimaliseren. Een nuttige testmethode is om in het donker een lamp in de motorruimte te plaatsen en het luik te sluiten. Iedere plek waar licht zichtbaar is, is een geluidslek die moet worden gedicht.
In een hard afgewerkte motorruimte kan geluid gemakkelijk reflecteren, wat leidt tot een hoger geluidsniveau in de ruimte. Door het aanbrengen van geluidsabsorberende materialen worden deze reflecties voorkomen. Het is belangrijk om zoveel mogelijk grote oppervlakken te voorzien van absorberende materialen. Het plafond en de wanden lenen zich hier uitstekend voor. Hoe meer absorptiemateriaal om de motor heen wordt geplaatst, hoe beter het resultaat.
Materialen voor Machinekamer Isolatie
Er zijn verschillende materialen die worden toegepast voor machinekamer isolatie, elk met specifieke eigenschappen en toepassingen:
Polyurethaan Schuim
Geluidsabsorberend schuim van polyurethaan is een veelgebruikt materiaal voor machinekamer isolatie in de jachtbouw. Deze schuimen hebben een hitte-, water- en oliebestendige toplaag en zijn in verschillende diktes verkrijgbaar. Ze zijn vaak zelfklevend, wat de installatie vereenvoudigt. Voorbeelden van dergelijke schuimen zijn EASYfoam PU en FireSeal HR, die een vocht- en oliewerende toplaag hebben. Wanneer er stevigheid nodig is, wordt FireSeal HR vaak gekozen.
Deze vorm van akoestische isolatie wordt veelal toegepast in de jachtbouw voor machinekamer isolatie. Er zijn verschillende diktes verkrijgbaar, welke zelfklevend zijn. De productie kan op maat worden geleverd, wat resulteert in een optimaal resultaat. Deze schuimen zijn geschikt voor verschillende toepassingen zoals machinekamer isolatie en betimmering.
Glas- en Steenwol
Geluidsisolerende panelen bestaande uit glas- of steenwol worden ook veel toegepast. Deze panelen bestaan uit een buitenplaat van continue thermisch verzinkte staalplaat en een binnenplaat van continue thermisch verzinkte geperforeerde staalplaat. De tussenruimte wordt opgevuld met een speciaal geluidsabsorberende glas- of steenwolplaat die aan de zijde van de geperforeerde plaat is voorzien van een zwart mineraal vlies. Deze panelen zijn onbrandbaar volgens NEN 6065, klasse 1.
Panelen worden vervaardigd in de standaard diktes 50, 100, 150 en 200 mm. De toe te passen dikte hangt af van de benodigde geluiddemping. Afwijkende diktes behoren tot de mogelijkheid.
Zware Akoestische Schuimen en Membraanabsorbers
Voor het isoleren van geluid in een machineruimte zijn geluidsabsorberende matten met een hoge materiaaldichtheid en een hoog oppervlaktegewicht of soortelijk gewicht bij uitstek geschikt. Zware akoestische schuimen en membraanabsorbers zijn effectief in het absorberen van lage frequenties die vaak moeilijk te dempen zijn.
Toepassingsmethoden
Absorptieplaten
Geluiddempende absorptieplaten zijn een effectieve maatregel om lawaai in machineruimtes te verminderen. Deze platen isoleren het geluid en zorgen voor een rustiger loop van de motoren. Voor een complete bestrijding van het lawaai is het noodzakelijk het geluid in zijn totaliteit te benaderen, wat betekent dat zowel contactgeluid als luchtgeluid moet worden gedempt.
Modulaire Omkastingen
Geluidsisolerende omkastingen zijn een effectieve oplossing voor machinegeluid. Deze omkastingen worden modulair opgebouwd uit zelfdragende panelen, waardoor ze in zijn geheel of gedeeltelijk gedemonteerd kunnen worden. Er is mogelijkheid om luiken, deuren of zelfs hele open schuifbare wanden of daken toe te passen, waardoor de machine altijd toegankelijk blijft.
De standaard panelen voor deze omkastingen bestaan uit een buitenplaat van continue thermisch verzinkte staalplaat en een binnenplaat van continue thermisch verzinkte geperforeerde staalplaat. De tussenruimte wordt opgevuld met een speciaal geluidsabsorberende glas- of steenwolplaat.
Een geluidsisolerende omkasting is in veel gevallen zeer geschikt en met hun hoge geluiddemping over een breed frequentiegebied, wordt het geluid tot een absoluut minimum beperkt. Door de maatwerkmogelijkheden van de omkasting op het gebied van afmeting, afwerking, isolatie, absorptie, en vorm kan voor vrijwel elk geluidsprobleem een goede oplossing worden geboden. Dit geldt zowel voor bestaande als nieuw te bouwen installaties.
De omkastingen worden modulair opbouwd uit zelfdragende panelen. Hierdoor kan de omkasting in zijn geheel of gedeeltelijk gedemonteerd worden. Daarnaast is er de mogelijkheid om bijvoorbeeld luiken, deuren of zelfs hele open schuifbare wanden of daken toe te passen. Zo houdt u uw machine altijd toegankelijk en kunt u ervoor zorgen dat deze goed kan blijven presteren zonder dat u geluidsoverlast van de machine heeft!
Trillingsisolatie
Trillingen zijn een belangrijke bron van geluidsoverlast in machineruimtes. Om contactgeluid te voorkomen, kunnen vloeren en wanden in het schip worden ontkoppeld. Dit is met name bij nieuwbouw goed te realiseren. Een zwevende vloer of wand is niet meer aangesloten op het casco, waardoor het geen trillingen doorgeeft.
Voor trillingsisolatie worden materialen als Agglomer trillingsisolatie gebruikt. Deze worden op de spanten gelijmd (niet geschroofd!) waarna een houten ondervloer wordt aangebracht. Deze ondervloer wordt verzwaard met een laag Isomat, waarop vervolgens de eindvloer wordt gelijmd. Bij een stalen of aluminium dek worden Agglomer vloerplaten over het gehele dekoppervlak gebruikt, waarover de houten afwerkvloer wordt gelegd.
Een "zwevende" vloer mag het casco nergens raken.
Ontdreuning
Ondreuning is een techniek waarbij trillingen worden gedempt door het aanbrengen van speciaal materiaal. Door het aanbrengen van ontdreuningspasta wordt het casco verstijfd en wordt het geluid (gedreun) minder. Voor een optimale ondreuning moeten in elk geval de plaatsen behandeld worden waar de trillingen beginnen. Hoe groter de oppervlakte die ontdreund wordt, hoe beter het resultaat. Bij strenge geluidseisen worden bijvoorbeeld alle machinekamerwanden, de tanks en het vlak van het motorkamerschot tot de achterpiek ontdreund.
Naast ondreuning wordt contactgeluid verder voorkomen door de vloeren en wanden in het schip te ontkoppelen. Dit is met name bij nieuwbouw goed te realiseren. Een zwevende vloer of wand is namelijk niet meer aangesloten op het casco, waardoor het geen trillingen doorgeeft.
Specifieke Toepassingen in de Jachtbouw
In de jachtbouw is comfort van groot belang, waardoor machinekamer isolatie extra aandacht vereist. Hierbij worden vaak combinaties van de bovengenoemde methoden toegepast. Een veelgebruikte aanpak is het aanbrengen van zelfklevend polyurethaan schuim op grote oppervlakken in de machinekamer, gecombineerd met modulaire omkastingen voor de motor zelf. Daarnaast wordt aandacht besteed aan trillingsisolatie om contactgeluid te minimaliseren.
Machinegeluid wordt vaak als storend ervaren, zeker in grote productiehallen waar geluidsgolven zich vrij kunnen verspreiden. Het lawaai kan afkomstig zijn van de motor, maar ook van trillingen die zich via de constructie voortplanten. Beide vormen van geluid kunnen leiden tot een onprettige en zelfs ongezonde werkomgeving. Doeltreffende oplossingen zijn onder andere geluidsisolerende omkastingen, personeelscabines en machineafschermingen.
Voor wie zelf wil bouwen of bestaande installaties wil verbeteren, worden daarnaast ook losse geluidsisolatiematerialen geleverd, speciaal ontworpen voor toepassing in machineomkastingen. Deze materialen zijn geschikt voor uiteenlopende machines zoals aggregaten, generatoren en meer.
Wanneer het geluid niet alleen van de bron afkomt, maar ook van de constructie door middel van trillingen, kunnen machinevoeten, voetplaten of trillingsdempers een verstandige keuze zijn. Deze producten kunnen de trillingen helpen verminderen en zorgen er voor dat de trillingen niet doorgegeven worden aan de omliggende constructie. Op deze manier wordt het machinegeluid tot een aanvaardbaar niveau gebracht.
Maatwerk en Advies
Een juiste geluidsisolatie voor machines is te alle tijde een kwestie van maatwerk. De toe te passen materialen en methoden hangen af van specifieke factoren als de grootte van de machinekamer, het type motor, de gewenste geluidreductie en de beschikbare ruimte. Specialistisch advies is daarom essentieel voor een optimaal resultaat.
Veel leveranciers bieden maatwerkoplossingen aan, waarbij de productie wordt afgestemd op de wensen en behoeftes van de klant om een optimaal resultaat te garanderen. Dit kan variëren van standaardproducten in verschillende diktes tot volledige op maat gemaakte oplossingen voor specifieke toepassingen.
Een juiste geluidsisolatie voor uw machines is te alle tijde een kweste van maatwerk. Onze specialisten kijken graag samen met u naar de juiste oplossing.
Conclusie
Effectieve machinekamer isolatie is essentieel voor comfort aan boord en kan worden bereikt door een combinatie van verschillende methoden en materialen. Belangrijke aspecten zijn het dempen van zowel luchtgeluid als contactgeluid, het voorkomen van geluidslekken, en het toepassen van geschikte isolatiematerialen zoals polyurethaan schuim, glas- of steenwol, en zware akoestische materialen.
Modulaire omkastingen bieden flexibele oplossingen die toegankelijkheid combineren met effectieve geluidsisolatie. Trillingsisolatie en ondreuning zijn eveneens cruciaal voor het minimaliseren van contactgeluid. Omdat elke situatie uniek is, is maatwerk en professioneel advies essentieel voor het bereiken van de beste resultaten.