Inleiding
EPS isolatie, ook bekend als tempex of piepschuim, is een van de meest gebruikte isolatiematerialen in de bouwsector. Dit artikel richt zich specifiek op EPS isolatieplaten met een dikte van 10 centimeter, een veelgekozen dikte voor diverse toepassingen in woningrenovatie en nieuwbouw. We bespreken de technische prestaties, met name de Rd-waarde, de toepassingsmogelijkheden, eigenschappen en praktische overwegingen bij installatie. Door de focus op deze specifieke dikte en de bijbehorende eigenschappen, bieden we waardevolle inzichten voor zowel doe-het-zelvers als professionele bouwvakkers.
Wat is EPS isolatie?
EPS (geëxpandeerd polystyreen) is een thermisch geëxpandeerd polymeer dat bestaat uit miljoenen gesloten celletjes. Het materiaal wordt geproduceerd door polystyreenkorrels te mengen met een expansiemiddel en deze onder hoge temperatuur te laten uitzetten tot een lichtgewicht isolatiemateriaal met een gesloten celstructuur.
Er bestaan verschillende soorten EPS isolatie. Traditioneel wit EPS bestaat uit polystyreenparels zonder additieven. Daarnaast is er ECO EPS, een geavanceerdere variant bestaande uit grijze tot zwarte polystyreenparels waarin speciale additieven zoals aluminiumpoeder, grafiet of carbon black zijn toegevoegd. Deze additieven verbeteren de thermische isolatieprestaties ten opzichte van traditioneel wit EPS, waardoor een betere isolatiewaarde wordt bereikt met dezelfde dikte.
Technische Prestaties van 10 cm EPS Isolatie
Rd-waarde en Lambda-waarde
De prestaties van isolatiematerialen worden primair gemeten aan de hand van twee waarden: de lambda-waarde (λ) en de Rd-waarde. De lambda-waarde geeft aan hoe goed een materiaal warmte geleidt. Hoe lager de waarde, hoe beter het materiaal isoleert. Voor EPS ligt de lambda-waarde gemiddeld tussen 0,031 en 0,040 W/mK.
De Rd-waarde combineert de lambda-waarde met de dikte van het materiaal en geeft de warmteweerstand van het isolatiemateriaal aan. Deze waarde wordt uitgedrukt in m²K/W en wordt berekend door de dikte van het isolatiemateriaal (in meters) te delen door de lambdawaarde. De formule is als volgt:
RD waarde = dikte isolatiemateriaal (in meters) / lambdawaarde
Voor een 10 cm dikke EPS plaat met een lambda-waarde van 0,035 W/mK is de Rd-waarde dus 0,10 / 0,035 = 2,86 m²K/W. Echter, de precieze Rd-waarde kan variëren afhankelijk van het specifieke product en de toegevoegde materialen.
In de praktijk blijken er verschillen tussen traditioneel EPS en ECO EPS isolatie. Zo heeft ECO60 Grafiet EPS isolatie (10 cm dik) een Rd-waarde van 3,20 m²K/W met een lambda-waarde van slechts 0,031 W/mK. Dit komt door de toevoeging van grafiet aan het materiaal, wat de warmtestraling beter weerkaatst en daardoor voor een betere isolatiewaarde zorgt.
Vergelijking met Andere Diktes
De dikte van EPS isolatie heeft een directe invloed op de isolatiewaarde. Hieronder volgt een overzicht van de Rd-waardes voor verschillende diktes van EPS isolatie:
| Dikte EPS plaat | Rd-waarde (m²K/W) | Rc-waarde (m²K/W) | Aanbevolen toepassing |
|---|---|---|---|
| 40 mm | ca. 1,05 | 1,55 | |
| 60 mm | ca. 1,60 | 2,10 | |
| 80 mm | ca. 2,10 | 2,60 | |
| 100 mm | ca. 2,65 | 3,15 | Vloer/dak combinatie |
| 120 mm | ca. 3,20 | 3,70 | Nieuwbouw vloeren |
| 150 mm | ca. 4,00 | 4,50 | Hoogwaardige isolatie |
| 200 mm | ca. |
Uit deze tabel blijkt dat een 10 cm dikke EPS plaat een Rd-waarde van ongeveer 2,65 heeft. Voor veel toepassingen is dit een acceptabele isolatiewaarde, maar voor het aanvragen van isolatiesubsidies is vaak een minimale Rd-waarde van 3,5 m²K/W vereist. Dit betekent dat dikkere platen of een ander isolatiemateriaal met een lagere lambda-waarde nodig is om aan deze eis te voldoen.
RC-waarde
De RC-waarde (constructiewaarde) is een belangrijke aanvulling op de Rd-waarde, omdat deze de totale warmteweerstand van een hele constructie meet: het isolatiemateriaal plus de ondergrond (zoals hout, beton of steen). Voor nieuwbouw in Nederland gelden minimale RC-waardes van 4,7 tot 6,3, afhankelijk van de bouwschil (vloer, gevel of dak).
De berekening van de RC-waarde is complexer dan die van de Rd-waarde, omdat rekening moet worden gehouden met het isolatiemateriaal, luchtlagen, bouwmaterialen, correctiefactoren en mogelijke koudebruggen. Voor een accurate berekening van de RC-waarde is het raadzaam om een constructeur in te schakelen.
Toepassingsmogelijkheden van 10 cm EPS Isolatie
Gevelisolatie
10 cm dikke EPS platen worden vaak gebruikt voor gevelisolatie, zowel bij bestaande woningen als bij nieuwbouw. Bij gevelisolatie kan het materiaal worden toegepast in een ETICS (Exterior Thermal Insulation Composite System) zoals crepi of steenstrip. De ECO60 Grafiet EPS isolatie is specifiek ontwikkeld voor dit doel en heeft een druksterkte van ≥ 60 kPa, wat voldoende is om de belasting van gevelbepleistering te weerstaan.
Vloerisolatie
Voor vloerisolatie wordt 10 cm dik EPS vaak toegepast in combinatie met andere bouwdelen. Een 10 cm dikke EPSplaat met een Rd-waarde van ongeveer 2,65 kan worden gecombineerd met de warmteweerstand van de vloerconstructie om een totale RC-waarde te bereiken die voldoet aan de eisen voor bestaande bouw.
Dakisolatie
Bij dakisolatie wordt dikker materiaal vaak aanbevolen vanwege de grotere warmteverliezen via het dak. Echter, in sommige gevallen kan 10 cm EPS isolatie een geschikte keuze zijn, bijvoorbeeld bij renovatieprojecten waar beperkte ruimte beschikbaar is of als onderdeel van een meerlaagse isolatieoplossing.
Kruipruimteisolatie
In kruipruimtes wordt EPS isolatie vaak op de bodem aangebracht om opstijgend vocht tegen te gaan en de temperatuur in de ruimte te reguleren. Een dikte van 10 cm kan hier een geschikte keuze zijn, afhankelijk van de lokale vochtproblematiek en isolatie-eisen.
Eigenschappen en Voordelen van 10 cm EPS Isolatie
Thermische Prestaties
Zoals eerder vermeld, varieert de thermische prestatie van 10 cm EPS isolatie afhankelijk van het specifieke product. Traditioneel EPS met een lambda-waarde van 0,035 W/mK heeft een Rd-waarde van ongeveer 2,86, terwijl geavanceerde varianten zoals ECO60 Grafiet met een lambda-waarde van 0,031 W/mK een Rd-waarde van 3,20 bereiken. Dit betekent dat met grafietversterkt EPS isolatie een betere prestatie wordt behaald met dezelfde dikte.
Brandveiligheid
EPS isolatie is brandvertragend en bestand tegen grote temperatuurschommelingen. Het materiaal is bestand tegen temperaturen van -40°C tot +70°C. Hoewel EPS brandbaar is, wordt het beschouwd als een relatief veilig isolatiemateriaal mits correct toegepast en voldoende beschermd door een brandwerende afwerking.
Vochtbestendigheid
EPS isolatie is waterbestendig en neemt nauwelijks vocht op. Dit maakt het geschikt voor toepassingen waar vochtexpositie kan optreden, zoals kruipruimtes en buitenmuren. Het materiaal is ook schimmel- en vochtongevoelig, wat bijdraagt aan een gezond binnenklimaat.
Milieuaspecten
EPS isolatie bestaat voor 98 tot 94% uit stilstaande lucht, een uitstekende thermische isolator. Het materiaal is milieuvriendelijk en vrij van cfk's (chloorfluorkoolwaterstoffen). Bovendien is EPS 100% recyclebaar, wat bijdraagt aan een circulaire economie.
Kosten
De kosten van 10 cm EPS isolatie variëren afhankelijk van het type en de afnamehoeveelheid. Zo bedraagt de prijs voor ECO60 Grafiet EPS isolatie (10 cm dik) €14,65 per m² bij een afname van 30 m² (met 5% korting) en €13,12 per m² bij een afname van 150 m² (met 15% korting). Dit maakt EPS isolatie een kosteneffectieve optie voor veel toepassingen.
Praktische Overwegingen bij Installatie
Voorbereiding van Oppervlakken
Voor een optimale werking van EPS isolatie is het belangrijk dat de ondergrond schoon, droog en vlak is. Vuil, olie of losse deeltjes kunnen de hechting van de isolatieplaten beperken en de isolatiewaarde verminderen.
Installatiemethoden
EPS isolatieplaten kunnen op verschillende manieren worden geïnstalleerd, afhankelijk van de toepassing: - Voor gevelisolatie: platten worden bevestigd met speciale lijm en eventueel mechanische bevestigingen, gevolgd door een wapeningsnet en pleisterwerk - Voor vloerisolatie: platten worden direct op de betonvloer of bodem gelegd, eventueel met vochtscherm - Voor dakisolatie: platten worden op de draagconstructie bevestigd, vaak met dubbele laag voor betere prestaties
Veiligheid
Bij het verwerken van EPS isolatie zijn enkele veiligheidsmaatregelen van belang: - Draag handschoenen om huidirritatie te voorkomen - Gebruik een stofmasker om het inademen van stof te minimaliseren - Zorg voor adequate ventilatie in de ruimte waar wordt gewerkt - Houd het materiaal weg van open vlammen en hete oppervlakken
Benodigde Gereedschappen
Voor de installatie van EPS isolatie zijn